Από την έντυπη έκδοση
Tων Θάνου Τσίρου και Φάνη Ζώη
Η πώληση του 30% των μετοχών του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», οι οποίες βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ, είναι η πρώτη διαδικασία αποκρατικοποίησης της σημερινής κυβέρνησης, όπως αποφασίστηκε κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Ουσιαστικά, λύθηκε το πρόβλημα που είχε προκύψει με την εκπροσώπηση του υποψήφιου επενδυτή στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας. Μετά τον διαγωνισμό, το Ελληνικό Δημόσιο θα εκπροσωπείται με δύο μέλη στο εννεαμελές Δ.Σ. (εκ των οποίων η μία θέση θα είναι αυτή του προέδρου), ενώ ο νέος επενδυτής θα εκπροσωπείται με δύο μέλη.
Η διαδικασία
«Ιδιοκτήτης» του 30% των μετοχών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών που θα διατεθούν προς πώληση είναι το ΤΑΙΠΕΔ. Ως υποψήφιοι ενδιαφερόμενοι εμφανίζονται οι υφιστάμενοι μέτοχοι, το καναδικό συνταξιοδοτικό ταμείο PCP και ο όμιλος Κοπελούζου. Το Ταμείο είχε προχωρήσει στις 28 Ιουνίου στην έναρξη διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας για την πώληση του εν λόγω ποσοστού, καθώς η συγκεκριμένη αποκρατικοποίηση αποτελεί μνημονιακή και μεταμνημονιακή εκκρεμότητα της χώρας, η οποία μάλιστα θα συζητηθεί με τους θεσμούς την επόμενη εβδομάδα στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την τέταρτη αξιολόγηση. Με βάση τον προγραμματισμό που είχε ανακοινωθεί από τον Ιούνιο, η διαγωνιστική διαδικασία πώλησης του 30% θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις: Τη φάση προεπιλογής (Α’ φάση) και τη φάση υποβολής δεσμευτικών προσφορών (Β’ φάση). Οι εκδηλώσεις ενδιαφέροντος θα πρέπει να υποβληθούν από τους ενδιαφερόμενους μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2019. Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση διαπίστωσε ότι συνιστούσε μείζον θέμα για τους υποψήφιους επενδυτές η εκπροσώπηση στο διοικητικό συμβούλιο του αεροδρομίου σε περίπτωση απόκτησης των μετοχών.
Σύμφωνα με αρμόδιο κυβερνητικό παράγοντα, από την προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε επιτευχθεί συμφωνία (waiver agreement), με αποτέλεσμα οι νέοι επενδυτές να μη γνωρίζουν με πόσα μέλη θα εκπροσωπούνται στο νέο Δ.Σ. Αντιμετώπιζαν, μάλιστα, το ενδεχόμενο να έχουν δύο μέλη, αν και ιδιοκτήτες του 30% της εταιρείας, με το Ελληνικό Δημόσιο να έχει τρία μέλη (μεταξύ των οποίων τον πρόεδρο), παρά το γεγονός ότι το Δημόσιο θα είχε μικρότερο ποσοστό συμμετοχής από τον επενδυτή (σ.σ.: μετά την πώληση του 30% από το ΤΑΙΠΕΔ, το Δημόσιο θα ελέγχει έμμεσα το 25% μέσω του Υπερταμείου). Υπενθυμίζεται ότι η εκκρεμότητα που υπήρχε για τη μεταβίβαση του 30% ήταν να συμφωνήσουν οι μέτοχοι σε αλλαγή όρων της εταιρικής διακυβέρνησης ώστε οι υποψήφιοι επενδυτές να έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Το «αγκάθι», όμως, για τη συνέχιση του διαγωνισμού, που είχε προκύψει από την προηγούμενη κυβέρνηση, ήταν να δώσουν όλοι οι μέτοχοι την έγκρισή τους στην πώληση του 30% των μετοχών. Αυτό, άλλωστε, προβλέπει η ισχύουσα Συμφωνία Ανάπτυξης Αεροδρομίου, σύμφωνα με την οποία κάθε μεταβίβαση μετοχών που υπερβαίνει το 25% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΑΑ απαιτεί τη συγκατάθεση όλων των υφιστάμενων μετόχων (συμφωνία παραίτησης – waiver).
Τα μέλη του Δ.Σ.
Επιπλέον, για να γίνει ελκυστικότερο το πωλούμενο ποσοστό και άρα να μεγιστοποιηθεί το τίμημα, οι μέτοχοι αποφάσισαν να συνοδεύεται από ορισμένα δικαιώματα που αφορούν την εταιρική διακυβέρνηση μετά την πώληση. Ανάμεσα σε αυτά ήταν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου που θα ορίζει ο κάθε μέτοχος.
Κάτι που αποτελεί και σημαντικό στοιχείο για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Αυτά πρέπει να αποτυπωθούν στη συμφωνία μετόχων. Αυτές οι παραδοχές έχουν καταγραφεί στο waiver και το είχαν υπογράψει όλοι οι μέτοχοι (και το Ελληνικό Δημόσιο). Αυτό το waiver έληγε τον Δεκέμβριο του 2018 και παρατάθηκε έως τις 30 Ιουνίου 2019. Οι επιπλοκές προέκυψαν, όπως καταγράφει και το Enhanced Surveillance Report (έκθεση για τη μεταμνημονιακή εποπτεία) της Κομισιόν του Ιουνίου, από την απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ τον Φεβρουάριο του 2019, οπότε ανέθεσε στο ΤΑΙΠΕΔ να προχωρήσει στην εκτέλεση μιας νέας συμφωνίας παραίτησης (νέο waiver) με διατάξεις που αντικαθιστούν το ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΑΑ με μέλος που θα διορίζεται από την Ελληνική Δημοκρατία, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των μελών του διοικητικού συμβουλίου που έχει ορίσει το κράτος. Η νέα αυτή συμφωνία απορρίφθηκε από την AviAlliance, μέτοχο του 40% του ΔΑΑ, καθώς θεωρούσε το ανεξάρτητο μέλος του Δ.Σ. ως βασικό στοιχείο της ισορροπημένης διακυβέρνησης της εταιρείας.
Στη διαδικασία που έχει δρομολογήσει ήδη το ΤΑΙΠΕΔ, ως χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι ενεργούν οι τράπεζες Deutsche Bank AG (London branch) και Eurobank Ergasias, ως νομικοί σύμβουλοι η κοινοπραξία των δικηγορικών εταιρειών Your Legal Partners και Δρακόπουλος Βασαλάκης και ως τεχνικός σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ για το έργο η Arup Partnership.
Τα οφέλη
Υπενθυμίζεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη εισπράξει φέτος 1,403 δισ. ευρώ από τη χρονική επέκταση κατά 20 έτη της σύμβασης παραχώρησης. Το καθαρό έσοδο ανέρχεται σε 1,132 δισ. ευρώ, το οποίο αποτελείται από το συμφωνηθέν τίμημα του 1,115 δισ. ευρώ, πλέον ποσού 16,676 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί σε ποσοστιαία προσαρμογή 10,30% ετησίως, υπολογισμένη αναλογικά σε ημερήσια βάση από την 1η Ιανουαρίου 2019. Πέρα από το καταβληθέν τίμημα, προβλέπεται: ετήσια αμοιβή παραχώρησης δικαιώματος ίση με το 15% επί των προ φόρων κερδών του ΔΑΑ, που εκτιμάται ότι θα ανέλθει συνολικά σε 1,1 δισ. ευρώ, προσδοκώμενα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος για την ίδια περίοδο ύψους 1,7 δισ. ευρώ και μερίσματα που δύνανται να διαμορφωθούν κατ’ εκτίμηση στα 2,2 δισ. ευρώ.
«Υλοποιούμε μία ακόμη δέσμευση»
Μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του ΚΥΣΟΙΠ, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ιδεολογική και πολιτική θέση μας, όπως διαρκώς τονίζουμε, είναι ότι αντιμετωπίζουμε τις αποκρατικοποιήσεις ως αναπτυξιακό εργαλείο της οικονομίας, αρκεί αυτές να πραγματοποιούνται με όρους απόλυτης διαφάνειας και γνώμονα εν τέλει το δημόσιο συμφέρον. Και όχι μόνο ως μέσο αύξησης των δημοσίων εσόδων. Στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Οικονομικών είχαμε επισημάνει ότι θα επιδιώξουμε τη διαδικασία ολοκλήρωσης των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει η χώρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Σήμερα (σ.σ.: χθες) υλοποιούμε μία ακόμη δέσμευση που είχαμε αναλάβει. Με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής, το οποίο συνήλθε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, μετά από εισήγηση του υπουργού Οικονομικών, προχωρούμε τη διαδικασία πώλησης του 30% που κατέχει το Ελληνικό Δημόσιο στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών. Αυτή είναι η πρώτη διαδικασία αποκρατικοποίησης της σημερινής κυβέρνησης. Σημειώνεται ότι δέσμευση για την εν λόγω αποκρατικοποίηση είχε αναλάβει η προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία φυσικά ουδέποτε υλοποιήθηκε».
