Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Ανακατανομές στον προϋπολογισμό των Τομεακών και Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 έφερε η μεταφορά πόρων ύψους 500 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα Border Management and Visa Instrument (BMVI), το οποίο στην Ελλάδα διαχειρίζεται το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του συνολικού προϋπολογισμού από τα 26,7 δισ. ευρώ στα 26,2 δισ. ευρώ.
Η μείωση αυτή που αποτυπώθηκε στο τελικό σχέδιο που κατατέθηκε την περασμένη Δευτέρα στην Κομισιόν επηρέασε κατά κύριο λόγο τα Τομεακά Προγράμματα, κάποια εκ των οποίων είχαν απώλειες εκατομμυρίων ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο προσχέδιο.
Η τελική κατανομή του τελικού σχεδίου ευνοεί ξεκάθαρα το τομεακό πρόγραμμα Ψηφιακός Μετασχηματισμός, ο προϋπολογισμός του οποίου αυξάνεται κατά 310 εκατ. ευρώ. Αύξηση στον προϋπολογισμό του «βλέπει» και το τομεακό πρόγραμμα Τεχνική Βοήθεια, αλλά και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης το οποίο αφορά τις περιοχές απολιγνιτοποίησης.
Αντίθετα, μείωση προϋπολογισμού σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο που είχε προκύψει από σχετική δημόσια διαβούλευση έχουν τα τομεακά προγράμματα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία», «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού – Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», «Περιβάλλον Ενέργεια και Κλιματική Αλλαγή» και «Πολιτική Προστασία».
Μεταφορά του 5% των κονδυλίων
Από την προκαταρκτική κατανομή του τελικού σχεδίου, μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο λαμβάνουν όλες οι περιφέρειες με εξαίρεση την Περιφέρεια Αττικής και Νοτίου Αιγαίου.
Ωστόσο, η αύξηση για τις 11 περιφέρειες και η μείωση για τις δύο που προαναφέρθηκαν είναι «πλασματική», καθώς το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει ζητήσει από την Κομισιόν να μεταφερθεί το 5% των κονδυλίων από τις 11 λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες στις δύο περιφέρειες σε μετάβαση, δηλαδή την Αττική και το Νότιο Αιγαίο.
Το αίτημα αυτό είναι δεδομένο ότι θα γίνει δεκτό, καθώς οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί επιτρέπουν τη μεταφορά πόρων από μία κατηγορία περιφερειών σε άλλη, σε μέγιστο ποσοστό 13%.
Η μεταφορά επιπλέον πόρων στις δύο περιφέρειες αιτιολογείται λόγω των απωλειών εισοδήματος που υπέστησαν την περίοδο της κρίσης.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο τελικό σχέδιο που κατατέθηκε στην Κομισιόν, «η κατά κεφαλήν ενίσχυση των Περιφερειών της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου, ως αποτέλεσμα της μεθοδολογίας κατανομής πόρων που εφαρμόζεται από την Επιτροπή, υπολογίζεται για τη νέα Π.Π. στα 438 ευρώ όταν ήδη ανερχόταν στα 595 ευρώ σε τρέχουσες τιμές κατά την περίοδο 2014-2020.
Εκτιμάται συνεπώς ως απολύτως αναγκαία και αιτιολογημένη η χρήση της σχετικής δυνατότητας που προβλέπει ο Κανονισμός για τη μεταφορά πόρων από κατηγορία περιφερειών σε άλλη. Η μεταφορά θα ανέλθει σε ποσοστό 5% της αρχικής κατανομής, από τις Λιγότερο Ανεπτυγμένες Περιφέρειες στις Περιφέρειες Μετάβασης, προκειμένου να καλυφθούν σε κάποιο βαθμό οι ζωτικής σημασίας ανάγκες και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες των δύο Περιφερειών αυξάνοντας την κατά κεφαλήν ενίσχυση σε αυτές στα 625 ευρώ σε τρέχουσες τιμές».
Συνεπώς, το επόμενο διάστημα αναμένεται να μεταφερθούν από τις 11 λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες περίπου 300 εκατ. ευρώ στις δύο περιφέρειες σε μετάβαση.
Το σύνολο των πόρων του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 που αναμένεται να εγκριθεί από την Κομισιόν μέχρι τα τέλη Ιουλίου ανέρχεται στα 26.189.007.974 ευρώ, εκ των οποίων τα 20.904.033.167 ευρώ προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα 5.284.974.807 είναι εθνικοί πόροι (εθνική συμμετοχή).
Τομεακά Προγράμματα
Με βασικό το σχέδιο που κατατέθηκε στην Ε.Ε., η τελική προκαταρκτική κατανομή ανά Τομεακό και Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι η εξής:
* «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία»: 3.885.085.540 από 4.117.370.989 ευρώ του προηγούμενου σχεδίου.
* «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»:
943.004.304 από 637.898.862 ευρώ.
* «Περιβάλλον -Ενέργεια-Κλιματική Αλλαγή»:
3.606.846.143 από 3.769.210.516 ευρώ.
* «Υποδομές Μεταφορών»:
2.224.091.286 από 2.313.798.223 ευρώ.
* «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση»: 4.161.594.403 από 4.410.656.859 ευρώ.
* «Πολιτική Προστασία»: 713.757.936 από 756.956.959 ευρώ.
* «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»: 1.629.187.543 από 1.617.716.955 ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά τις περιοχές που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης από τον λιγνίτη (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών.
* «Αλιεία και Θάλασσα»: 454.682.533 από 468.744.879 ευρώ.
* «Τεχνική Βοήθεια»: 504.394.130 από 433.944.275 ευρώ.
Περιφερειακά Προγράμματα
Στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα η κατανομή έχει ως εξής:
* «Ανατολική Μακεδονία και Θράκη»:
639.098.844 από 604.933.191 ευρώ
* «Κεντρική Μακεδονία»:
1.440.102.730 από 1.363.116.124 ευρώ
* «Δυτική Μακεδονία»: 394.110.954 από 373.042.135 ευρώ
* «Θεσσαλία»: 553.885.664 από 524.275.431 ευρώ
* «Ήπειρος»: 426.065.898 από 403.288.795 ευρώ
* «Βόρειο Αιγαίο»: 394.019.395 από 373.042.135 ευρώ
* «Νότιο Αιγαίο»: 285.352.150 από 357.360.855 ευρώ
* «Κρήτη»: 564.537.351 από 534.357.651 ευρώ
* «Ιόνια Νησιά»: 287.594.508 από 272.219.935 ευρώ
* «Στερεά Ελλάδα»: 426.065.898 από 403.288.795 ευρώ
* «Δυτική Ελλάδα»: 628.447.198 από 594.850.970 ευρώ
* «Αττική»: 1.616.995.496 από 2.025.044.839 ευρώ
* «Πελοπόννησος» 410.088.427 από 388.165.465 ευρώ.
Συντονισμός για τη Δίκαιη Μετάβαση
Στον συντονισμό των ενεργειών για την επιτυχή υλοποίηση των επενδύσεων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης προχωρούν το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και η ΕΤΕπ. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι δύο πλευρές προτίθενται να συνάψουν μια Συμφωνία Παροχής Υπηρεσιών Συμβουλευτικής Υποστήριξης Έργων (Project Advisory Support Service Agreement – PASSA). Αυτή η συνεργασία υλοποιείται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-27 και θα συγχρηματοδοτηθεί από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία.
Η δέσμευση να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την επίτευξη PASSA επικυρώθηκε επισήμως προχθές από τον Ιωάννη Τσακίρη, υφυπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων, και τον αντιπρόεδρο της ΕΤΕπ Christian Kettel Thomsen κατά τη διάρκεια συνάντησής τους στην έδρα της ΕΤΕπ στο Λουξεμβούργο.
Η επίσκεψη αυτή έδωσε επίσης την ευκαιρία για διεξαγωγή λεπτομερών συζητήσεων σχετικά με τις μελλοντικές δράσεις για το κλίμα και τις επενδύσεις για τη Δίκαιη Μετάβαση με ειδικούς της ΕΤΕπ σε τεχνικά και χρηματοδοτικά θέματα, καθώς επίσης και για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την υλοποίηση έργων στην Ελλάδα που σχετίζονται με τις δράσεις για το κλίμα και τη Δίκαιη Μετάβαση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές που ορίζονται στο ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Ειδικοί από την ΕΤΕπ αναμένεται να συνεργαστούν με στελέχη του υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με στόχο να υποστηρίξουν τον προσδιορισμό και την υλοποίηση έργων υψηλού αντικτύπου για το κλίμα και τη Δίκαιη Μετάβαση σε όλη την Ελλάδα.
