Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Με μια αλλαγή με έντονο συμβολικό χαρακτήρα θα πραγματοποιηθεί η πρώτη μεταμνημονιακή αποστολή των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα.
Ως τόπος συνάντησης -εκτός συνταρακτικού απροόπτου- θα οριστεί το υπουργείο Οικονομικών και όχι το κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας όπου πραγματοποιήθηκαν οι διαπραγματεύσεις τόσο για τη σύνταξη του 3ου μνημονίου όσο και για τις τέσσερις αξιολογήσεις που έφεραν την ολοκλήρωσή του.
Οι λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των διαβουλεύσεων που θα γίνουν μετά τις 10 Σεπτεμβρίου αναμένεται να συζητηθούν και στο περιθώριο της σημερινής συνεδρίασης του Euro Working Group, ενώ το θέμα αναμένεται να τεθεί και στη συνεδρίαση του Eurogroup που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Σεπτεμβρίου στη Βιέννη. Για τον προγραμματισμό της πρώτης μεταμνημονιακής συνάντησης ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαβουλεύσεις ανάμεσα στην Αθήνα και τις Βρυξέλλες, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες αναμένεται να ανακοινωθούν πιθανότατα την Παρασκευή στο πλαίσιο της ενημέρωσης που θα πραγματοποιηθεί από τον επικεφαλής του EWG Χανς Φάιλμπριφ.
Οι λεπτομέρειες διεξαγωγής των συζητήσεων στην Αθήνα συζητιούνται ακόμη, καθώς το πλαίσιο στο οποίο θα καταλήξουν οι δύο πλευρές θα παραμείνει ουσιαστικά ίδιο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, μέχρι δηλαδή να λήξει η περίοδος αυξημένης εποπτείας της ελληνικής οικονομίας (σ.σ.: η περίοδος λήγει το 2022 ταυτόχρονα με την υποχρέωση παραγωγής πλεονασμάτων της τάξεως του 3,5%).
Η μεταφορά της έδρας των συζητήσεων στο υπουργείο Οικονομικών -η οποία είναι επιθυμία της ελληνικής πλευράς και θα προχωρήσει αν δεν υπάρξουν προσκόμματα από την πλευρά των θεσμών- έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, καθώς οι μεταμνημονιακές συζητήσεις κρίνεται αναγκαίο να μην παραπέμπουν στις διαβουλεύσεις που γίνονταν κατά την περίοδο από το 2015 έως το 2018.
Κυριαρχεί ο προϋπολογισμός
Κυρίαρχο θέμα συζητήσεων θα είναι ο προϋπολογισμός, καθώς αυτό επιβάλλει και η διαδικασία του «ευρωπαϊκού εξαμήνου» στο οποίο υπάγεται πλέον η χώρα μετά την έξοδο από το μνημόνιο. Με δεδομένες τις δύο δεσμευτικές ημερομηνίες (την 1η Οκτωβρίου που είναι η ημερομηνία κατάθεσης του προσχεδίου του προϋπολογισμού στη Βουλή, αλλά και την 16η Οκτωβρίου που είναι η ημερομηνία κατάθεσης του ελληνικού προϋπολογισμού στην Κομισιόν), κύρια προτεραιότητα είναι να προχωρήσει απρόσκοπτα η σύνταξη αρχικά του προσχεδίου. Το «περίγραμμα» του προϋπολογισμού περιγράφεται και στο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής. Ωστόσο, είναι πλέον δεδομένη η πρόθεση της ελληνικής πλευράς να κάνει αλλαγές όχι τόσο στον κεντρικό στόχο που είναι η παραγωγή πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ όσο στο πώς θα προέλθει αυτό το πλεόνασμα (δηλαδή στο αν θα προχωρήσει τελικώς η περικοπή των συντάξεων που θα αυξήσει το πλεόνασμα του ΕΦΚΑ και θα μειώσει το πλεόνασμα του τακτικού προϋπολογισμού ή αν θα υπάρξει κάποια άλλη «συνταγή»).
Μέτρα διευθέτησης του χρέους
Στο σημερινό EWG αναμένεται να τεθεί και το θέμα ενεργοποίησης των μεσοπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Τα μέτρα αυτά, ναι μεν έχουν συμφωνηθεί σε πολιτικό επίπεδο στο πλαίσιο του Eurogroup της 22ας Ιουνίου, ωστόσο πρέπει να ολοκληρωθεί η προετοιμασία και σε τεχνικό επίπεδο, ώστε να προχωρήσει και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας στην επικαιροποίηση της δανειακής σύμβασης με την Ελλάδα. Πριν από την έγκριση της τελικής σύμβασης από το εκτελεστικό συμβούλιο του ESM θα υπάρξουν διαδικασίες για την έγκριση των μέτρων και σε εθνικό επίπεδο, κάτι που σημαίνει ότι μέτρα όπως η 10ετής παράταση του δανείου που έχει χορηγηθεί στην Ελλάδα από τον EFSF, αλλά και η επιστροφή των κερδών από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τον EFSF και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες (ANFAs και SMPs) θα πρέπει να εγκριθούν και από τα εθνικά Κοινοβούλια.
Και αυτό διότι ουσιαστικά οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης θα εμφανιστούν να επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς τους από τη μεταφορά των κερδών που έχουν αποκομίσει από τα ANFAs και τα SMPs στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο οποίος και θα έχει τον τελικό λόγο για την επιστροφή τους στην Ελλάδα σε δόσεις και φυσικά υπό την προϋπόθεση υλοποίησης των συμφωνηθέντων. Μάλιστα, με την επικείμενη επιστροφή των κερδών έχει ήδη αρχίσει να ασχολείται ο ευρωπαϊκός Τύπος. Στη Γερμανία υπήρξαν αιχμηρά δημοσιεύματα τόσο από την «Bild» όσο και από τη «Frankfurter Allgemeine Zeitung» για την επιστροφή των κερδών από τη γερμανική κεντρική τράπεζα, ενώ αντίστοιχα δημοσιεύματα υπήρξαν και στον βελγικό Τύπο (σ.σ.: η εφημερίδα «L’ Echo» μετέδωσε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μόνο το Βέλγιο θα κληθεί να επιστρέψει το ποσό των 221 εκατ. ευρώ).
Το χρονοδιάγραμμα του ΟΔΔΗΧ
Την τυπική έγκριση των μεσοπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του ελληνικού χρέους περιμένει και ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους προκειμένου να οριστικοποιήσει το νέο χρονοδιάγραμμα με τις λήξεις του χρέους της κεντρικής διοίκησης. Το τελευταίο χρονοδιάγραμμα συντάχθηκε μεν με ημερομηνία 30/06 (δηλαδή λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου), ωστόσο, όπως αναφέρεται στις σημειώσεις, «δεν περιλαμβάνεται η επιμήκυνση των δανείων του EFSF που συμφωνήθηκε στο Eurogroup στις 22/06/2018». Με βάση τα στοιχεία της 30ής Ιουνίου, η Ελλάδα οφείλει 130,913 δισ. ευρώ στον EFSF, 44,873 δισ. ευρώ στον ESM (σ.σ.: δεν ενσωματώνεται η δόση των 15 δισ. ευρώ η οποία δόθηκε στις 6 Αυγούστου), 3,309 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα με τα ANFAs και 9,547 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα με τα SMPs. Επίσης η έκθεση προς το ΔΝΤ έχει περιοριστεί στα 10,394 δισ. ευρώ.
Στο τραπέζι τα τεχνικά ζητήματα
Στο σημερινό EWG αναμένεται να προσδιοριστούν οι τεχνικές λεπτομέρειες για όλα τα μέτρα διευθέτησης του χρέους, τα οποία είναι τα εξής:
1. Η παράταση της περιόδου χάριτος κατά 10 χρόνια για τμήμα του δανείου που έχει χορηγηθεί από τον EFSF συνολικού ύψους 97 δισ. ευρώ. Η παράταση αφορά την αναβολή της πληρωμής των τόκων και των χρεολυσίων κατά 10 χρόνια, όπως και την επιμήκυνση της μέσης διάρκειας λήξης επίσης κατά 10 χρόνια.
2. Η κατάργηση από το 2018 του step-up επιτοκιακού περιθωρίου που σχετίζεται με τα δάνεια του δεύτερου ελληνικού προγράμματος
3. Η χρήση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMPs, ANFAs) από τα ελληνικά ομόλογα και η σταδιακή επιστροφή τους στην Ελλάδα.
Τόσο η κατάργηση του step-up επιτοκιακού περιθωρίου -το οποίο για την Ελλάδα μεταφράζεται σε μείωση της ετήσιας δαπάνης για την καταβολή τόκων- όσο και η διάθεση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα από τον ESM τελούν υπό καθεστώς αιρεσιμότητας και θα εφαρμόζονται μόνο εφόσον έχουν προηγηθεί θετικές αξιολογήσεις των τεσσάρων θεσμών (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Κομισιόν και ΔΝΤ) για την πορεία υλοποίησης των συμφωνηθέντων. Αιρεσιμότητα όσον αφορά τα ANFAs και τα SMPs σημαίνει ότι χωρίς τη θετική έκθεση των θεσμών δεν θα προχωρεί η εκταμίευση των κερδών προς την Ελλάδα. Ο προγραμματισμός ορίζει ότι τα ποσά θα καταβάλλονται ανά έξι μήνες σε δόσεις των 600 εκατ. ευρώ, με την αρχή να γίνεται από το τέλος του χρόνου. Τα ποσά θα κατευθύνονται στον λογαριασμό του χρέους.
