H ελληνική κρίση χρέους είναι αρχαία ιστορία. Με το πραγματικό ΑΕΠ να μεγεθύνεται επί πέντε διαδοχικά τρίμηνα, η Ελλάδα έχει πετύχει το καλύτερο σερί οικονομικής ανάπτυξης από την περίοδο 2005-06. Aυτά σημειώνει σε έκθεσή του ο οίκος Moody’s, o οποίος εξετάζει την πρόοδο, αλλά και τις σοβαρές προκλήσεις, που μένουν για την ανάπτυξη, την απασχόληση και την αγορά στέγης. Το να αποφύγει η χώρα να μετατραπεί σε έναν «Σίσυφο», χάνοντας τα όσα έχει κερδίσει έως τώρα, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση προειδοποιεί. Πέραν των εξωτερικών κινδύνων, ο οίκος προσδιορίζει και δύο βασικούς εσωτερικούς.
Ο συντάκτης της έκθεσης εξηγεί και η ανάπτυξη είναι σταθερή, οι πηγές της όχι και τόσο, με τις εξαγωγές να μένουν σε θετικό έδαφος, αλλά την κατανάλωση και τις επενδύσεις να παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Παρόλα αυτά εκτιμάται ότι η οικονομική ανάπτυξη θα διατηρήσει το ρυθμό της τα επόμενα χρόνια.
Ο Moody’s εκτιμά ότι η κατανάλωση θα συμβάλλει περισσότερο στο ΑΕΠ όσο θα βελτιώνεται η αγορά εργασίας, οδηγώντας σε υψηλότερους μισθούς και ενισχύοντας τα εισοδήματα. Οι δαπάνες θα αρχίσουν να αυξάνονται και σταδιακά θα «περάσουν» στην αγορά εργασίας, ενώ και ο πληθωρισμός θα κλείσει σιγά- σιγά την ψαλίδα της μίας ποσοστιαίας μονάδας από την υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Μετά το θάνατο
«Οχτώ χρόνια βαριάς λιτότητας και αναδιάρθρωσης στην αγορά εργασίας κατέφεραν ισχυρό πλήγμα στην ελληνική οικονομία» επισημαίνεται στην έκθεση του οίκου, που θυμίζει ότι το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 2008, η ανεργία εκτινάχθηκε πάνω από το 25% και τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά το 1/3.
Ένας από τους παράγοντες, που καθιστά την ανάπτυξη τόσο δύσκολη, εξηγεί, είναι το γεγονός ότι πολλοί εγκαταλείπουν τη χώρα. Οι δεινές οικονομικές συνθήκες σε συνδυασμό με ασφυκτικά μέτρα λιτότητας και αυξήσεις φόρων έχουν οδηγήσει σε ευρείας κλίμακας “λουκέτα” επιχειρήσεων. Υπό τις συνθήκες αυτές αρκετοί άφησαν τη χώρα προκειμένου να αναζητήσουν εργασία αλλού, με αποτέλεσμα την πτώση του πληθυσμού κατά 4% σε σχέση με το 2010.
«Το brain drain που προκλήθηκε άλλαξε αισθητά τη μορφή της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να στηρίξει κλάδους υψηλής τεχνολογίας χωρίς υψηλής ειδίκευσης προσωπικό» τονίζει ο οίκος.
Η αγορά εργασίας
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών αποτυπώνεται και στην αγορά εργασίας, με τη συνολική απασχόληση να αυξάνεται σταθερά από το 2014. Ωστόσο η αγορά εργασίας εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα προ «μεγάλης ύφεσης» επίπεδα. Η απασχόληση είναι 20% χαμηλότερα από τα υψηλά του 2008 και το ποσοστό της ανεργίας σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα προ ύφεσης χαμηλά.
Το χειρότερο, σχολιάζει ο Moody’s είναι ότι οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος, ενώ αυτοί που έχουν εργασία το πιθανότερο είναι να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ των απασχολούμενων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.
Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης, με τις συνολικές απολαβές των εργαζομένων να αρχίζουν να αυξάνονται, γεγονός που με τη σειρά του αναμένεται να δώσει ώθηση στην κατανάλωση.
Η αγορά στέγης
Η τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκαμψη και την αγορά στέγης, όπου η συρρίκνωση του πληθυσμού, οι αυστηροί πιστωτικοί όροι και η υψηλή φορολόγηση ακινήτων άφησαν βαρύ το αποτύπωμά τους, σημειώνεται στην έκθεση.
Η οικοδομική δραστηριότητα προς το παρόν παραμένει απογοητευτική και οι τιμές εξακολουθούν να είναι περίπου 50% χαμηλότερες σε σχέση με το 2008. Τα ποσοστά απασχόλησης στις κατασκευές κινούνται επίσης 50% χαμηλότερα σε σχέση με το 2007.
Η όποια ανάκαμψη στην αγορά εργασίας θα διαφέρει ανά περιοχή. Ο οίκος εκτιμά ότι θα είναι ισχυρότερη στην Αττική, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θα είναι πιο δύσκολο να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος.
Και ο Σίσυφος
Ο οίκος βλέπει κινδύνους να χαθεί το έδαφος, που ανακτήθηκε και η χώρα να θυμίζει το Σίσυφο. Αν και δεν λείπουν οι εξωτερικές απειλές για την ανάκαμψη (όπως ο εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του προστατευτισμού), η Ελλάδα αντιμετωπίζει δύο σοβαρούς εσωτερικούς κινδύνους στο δρόμο για βιώσιμη επιστροφή στις αγορές.
Ο πρώτος είναι ότι οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τις δεσμεύσεις προς τους πιστωτές, ώστε να μη χάσουν την αξιοπιστία, που έχτισε η ολοκλήρωση του προγράμματος.
Ο δεύτερος είναι το πολιτικό ρίσκο. Όπως αναφέρει η πιθανή αλλαγή εξουσίας το 2019, θα μπορούσε να εντείνει την αβεβαιότητα ως προς το εάν η χώρα θα εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους.
Να υπενθυμίσουμε ότι η επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση της χώρας από τον οίκο Moody’s είναι στις 21 Σεπτεμβρίου. Θεωρείται πιθανή η αναβάθμιση του αξιόχρεου κατά μία βαθμίδα στο Β2.
naftemporiki.gr
