Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Νέο ισχυρό φορολογικό σοκ αναμένεται να υποστούν από τον Οκτώβριο εκατομμύρια νοικοκυριά και χιλιάδες επιχειρήσεις, καθώς το νέο μνημόνιο που συμφώνησε η κυβέρνηση με τους δανειστές προβλέπει δεύτερο κύμα φοροεισπρακτικών μέτρων, τα οποία θα ψηφιστούν μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2016 και θα εφαρμοστούν από τις αρχές του επομένου έτους.
Οπως αποκαλύπτεται από το κείμενο του νέου μνημονίου, ένα από τα πιο επαχθή μέτρα που έχουν συμφωνηθεί να εφαρμοστούν από το 2016 προβλέπει τη ριζική αναμόρφωση των τεκμηρίων διαβίωσης, ώστε να γίνουν πιο αποδοτικά για τα δημόσια ταμεία.
Στο μέτρο αυτό περιλαμβάνεται και η επαναφορά της φορολόγησης με 26% από το πρώτο ευρώ στα τεκμαρτά εισοδήματα που προκύπτουν βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης ακόμη και σε περιπτώσεις φορολογουμένων με πενιχρά πραγματικά εισοδήματα, προερχόμενα μόνο από τόκους ή κι από πολύ χαμηλά ποσά ενοικίων ή κι από αμοιβές για περιστασιακή απασχόληση.
Ουσιαστικά, θα καταργηθούν οι ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις που είχαν θεσπιστεί με το μίνι φορολογικό νόμο 4331/2015, με αποτέλεσμα χιλιάδες φορολογούμενοι που θα εμφανίζουν στις φορολογικές τους δηλώσεις πενιχρά εισοδήματα μερικών λεπτών του ευρώ από τόκους καταθέσεων ή χαμηλά εισοδήματα από ενοίκια ή από περιστασιακή απασχόληση να πιάνονται στις παγίδες των τεκμηρίων διαβίωσης (για τις κατοικίες και τα Ι.Χ. αυτοκίνητα που έχουν χρησιμοποιήσει) και να υπερφορολογούνται επί εξωπραγματικών τεκμαρτών εισοδημάτων με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ και με προκαταβολή φόρου αυξημένη στο 75% και κατόπιν στο 100% σαν να είναι επιχειρηματίες.
Επιπλέον, στα νέα φοροεισπρακτικά μέτρα που θα νομοθετηθούν τον Οκτώβριο περιλαμβάνονται:
- Η αναμόρφωση και η ενσωμάτωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στις κλίμακες φορολογίας των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων. Η ένταξη της εισφοράς στις φορολογικές κλίμακες θα έχει ως συνέπεια τη μείωση του αφορολόγητου ορίου των 12.000 ευρώ που ισχύει σήμερα στην αυτοτελή κλίμακα υπολογισμού της συγκεκριμένης εισφοράς και εν τέλει την επιβάρυνση με την εισφορά αυτή εκατομμυρίων φορολογουμένων με ετήσια εισοδήματα κάτω από το όριο των 12.000 ευρώ.
- Η κατάργηση εξαιρέσεων και απαλλαγών από τη φορολογία εισοδήματος που ισχύουν για διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων.
- Η σταδιακή αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος για τους αγρότες από το 13% στο 20% για το 2016 και στο 26% για το 2017.
- Η αύξηση των συντελεστών φορολόγησης για τα εισοδήματα από ενοίκια. Ο χαμηλός συντελεστής για ετήσιο εισόδημα από ακίνητα έως 12.000 ευρώ θα αυξηθεί από το 11% στο 15% και ο υψηλός, για ποσά εισοδημάτων από ακίνητα πάνω από τις 12.000 ευρώ, θα αυξηθεί από το 33% στο 35%.
- Η περικοπή του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης που δίδεται με τη μορφή επιδότησης της αγοράς του καυσίμου βάσει εισοδηματικών, περιουσιακών και γεωγραφικών κριτηρίων. Στόχος είναι να μειωθούν κατά το ήμισυ οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016.
- Η επανεξέταση των διατάξεων της φορολογίας κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών.
- Η αύξηση των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ για να αντισταθμιστούν τυχόν απώλειες εσόδων που θα προκύψουν από τις μειώσεις των αντικειμενικών αξιών, οι οποίες μετατίθενται πλέον στο 2016.
- Αυστηροποίηση των μέτρων για την αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων οφειλετών του Δημοσίου.
- Η άρση των νομικών εμποδίων για την πρόσβαση των φορολογικών αρχών στις εγκαταστάσεις των φορολογουμένων, ακόμη και στις κατοικίες τους εφόσον έχουν δηλωθεί ως επαγγελματική στέγη.
Δυσάρεστες εκπλήξεις «κρύβουν» τα προαπαιτούμενα
Εν τω μεταξύ, τα προαπαιτούμενα μέτρα που περιλαμβάνονται στη συμφωνία κρύβουν και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις. Σύμφωνα, με το νομοσχέδιο του νέου μνημονίου, στις δημοσιονομικές παρεμβάσεις που θα επιβληθούν και θα εφαρμοστούν άμεσα περιλαμβάνονται:
- Αναδρομική αύξηση προκαταβολής φόρου εισοδήματος για νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες. Συγκεκριμένα για τις Α.Ε., τις ΕΠΕ, τις Ο.Ε. και Ε.Ε. που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, καθώς επίσης και για όλες τις άλλες νομικές οντότητες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, η προκαταβολή φόρου εισοδήματος αυξάνεται από το 80% στο 100% του κύριου φόρου αναδρομικά για τη χρήση του έτους 2014.
- Επιβολή ΦΠΑ 23% στα δίδακτρα των ιδιωτικών σχολείων. Καταργείται η απαλλαγή από τον ΦΠΑ η οποία ισχύει για τις υπηρεσίες εκπαίδευσης που παρέχονται από τα ιδιωτικά σχολεία και τα ιδιωτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ).
- Καταργείται, από την επόμενη χρονιά, η έκπτωση 2% που παρέχεται επί του οφειλόμενου φόρου εισοδήματος σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησής του.
- Καταργείται η διάταξη του άρθρου 21 του ν. 4321/2015 που προέβλεπε την υποχρέωση των ελληνικών επιχειρήσεων να προκαταβάλουν φόρο 26% για τις συναλλαγές τους με εταιρείες που εδρεύουν σε φορολογικούς παραδείσους και σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, όπως η Κύπρος, η Βουλγαρία κ.λπ.
- Καταργούνται οι παρακάτω ειδικοί φόροι, τέλη, εισφορές κ.λπ. υπέρ τρίτων:
α) Τα δικαιώματα από τη σύνταξη συμβολαίων.
β) Η εισφορά 8% επί των εγγυήσεων φιαλών υγραερίου
γ) Το παράβολο φοίτησης στα ιδιωτικά σχολεία υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ιδιωτικής Γενικής Εκπαίδευσης (ΕΛΙΓΕ).
δ) Η κράτηση επί των πολιτικών συντάξεων υπέρ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτικών Συνταξιούχων (ΠΟΠΣ).
ε) Ο ειδικός φόρος κινηματογράφου.
στ) Ο δημοτικός φόρος των επιτηδευματιών των Δωδεκανήσων.
ζ) Ο ειδικός φόρος δημοσίων θεαμάτων.
η) Η πρόσθετη εισφορά επί των εισιτηρίων μουσικών θεαμάτων υπέρ του Ωδείου Αθηνών.
θ) Ο επίναυλος επί του καθαρού ναύλου μεταφοράς επιβατών και οχημάτων στις τακτικές θαλάσσιες μεταφορικές υπηρεσίες.
ι) Τα δικαιώματα ελέγχου και εποπτείας υπέρ του Ειδικού Ταμείου Ελέγχου Παραγωγής και Ποιότητας Αλκοόλης και Αλκοολούχων (ΕΤΕΠΠΑΑ, ν.π.δ.δ.), τα οποία υπολογίζονται σε ποσοστό 4% επί του ειδικού φόρου κατανάλωσης της αλκοόλης και των αλκοολούχων ποτών. Ταυτόχρονα καταργείται και το ίδιο το ΕΤΕΠΠΑΑ.
ια) Το ειδικό τέλος αποκλειστικής χρήσης μέτρων και σταθμών σε κοινόχρηστους χώρους υπέρ των δήμων.
- Κατάργηση έκπτωσης επισφαλών απαιτήσεων. Καταργείται η έκπτωση επισφαλών απαιτήσεων έως 1,5% επί των πωλήσεων των πρακτόρων ΟΠΑΠ.
- Αυξήσεις φόρων και εισφορών για τα πλοία. Αυξάνονται κατά 4% κάθε χρόνο από το 2016 έως και το 2020 συντελεστές φόρου και εισφοράς για τα πλοία Α’ κατηγορίας που είναι νηολογημένα με ελληνική σημαία και των πλοίων ελληνικών συμφερόντων με ξένη σημαία. Επιπλέον, παρατείνεται για τέσσερα ακόμη χρόνια (έως το 2019) η ειδική εισφορά σε ναυτιλιακές εταιρείες.
- Πρόστιμα σε όσους δεν έχουν περάσει από ΚΤΕΟ. Θα επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ από το υπουργείο Οικονομίας στους ιδιοκτήτες οχημάτων τα οποία δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ για διάστημα μεγαλύτερο από έξι μήνες. Το πρόστιμο θα βεβαιώνεται από τη φορολογική διοίκηση.
- Αύξηση φόρου στην αλκοόλη. Ο συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης της αιθυλικής αλκοόλης αυξάνεται από 2.450 σε 2.548 ευρώ ανά 100λιτρο άνυδρης αιθυλικής αλκοόλης.
Ποιες είναι οι αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ
Τα προαπαιτούμενα μέτρα της συμφωνίας περιλαμβάνουν και αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ. Συγκεκριμένα, επέρχονται ορισμένες τροποποιήσεις στις διατάξεις του ν. 4223/2013 για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), οι οποίες θα εφαρμοστούν από φέτος:
α) Τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ για το έτος 2015 θα έχουν αναρτηθεί το αργότερο έως και τις 26 Οκτωβρίου 2015 στους λογαριασμούς που διατηρούν έξι εκατομμύρια ιδιοκτήτες στο σύστημα TAXISNET. Η εξόφληση του ΕΝΦΙΑ του έτους 2015 θα πρέπει να γίνει σε 5 δόσεις, αντί σε 6-7 που έγινε πέρυσι, οπότε τα ποσά των δόσεων θα είναι φέτος μεγαλύτερα. Η πρώτη δόση θα πρέπει να καταβληθεί μέχρι τις 30-10-2015, η δεύτερη μέχρι τις 30-11-2015, η τρίτη μέχρι τις 31-12-2015, η τέταρτη μέχρι τις 29-1-2016 και η πέμπτη μέχρι τις 29-2-2016.
β) Καταργείται η απαλλαγή των ακινήτων του ΕΟΤ από τον ΕΝΦΙΑ και θα απαλλάσσεται μόνο για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιεί ή παραχωρεί δωρεάν στο Δημόσιο.
γ) Καταργείται, επίσης, η απαλλαγή από τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια που ιδιοχρησιμοποιούνται από ατομικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
δ) Παρατείνεται και για το έτος 2015 η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 20% για τα ακίνητα φυσικών προσώπων που ήταν καθ’ όλη τη διάρκεια του προηγούμενου έτους κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα.
Περικοπές στο Δημόσιο
Με το νέο μνημόνια επέρχονται περικοπές σε οδοιπορικά και σε μη μισθολογικές παροχές δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών. Ειδικότερα, προβλέπεται η κατάργηση της ημερήσιας αποζημίωσης που καταβάλλεται για εκτός έδρας μετακινήσεις με αυθημερόν επιστροφή, επιβάλλονται αυστηρότερες προϋποθέσεις για την καταβολή εξόδων διανυκτέρευσης και περικόπτονται δραστικά οι μη μισθολογικές παροχές για στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Στις παροχές που περικόπτονται περιλαμβάνονται οι καλυπτόμενες από φορείς του Δημοσίου δαπάνες κινητής τηλεφωνίας και οι παροχές για τη διασφάλιση της υγιεινής και της ασφάλειας των συνθηκών εργασίας. Οι παροχές που αφορούν ασφαλιστήρια συμβόλαια, προγράμματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των εργαζομένων, μειωμένα εισιτήρια και δωρεάν κάρτες διαδρομών καταργούνται πλήρως.
