Oι τράπεζες της Τουρκίας είναι προς το παρόν αυτές, που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος από την απότομη υποτίμηση της λίρας. Και το πόσο θα αντέξουν ή θα λυγίσουν θα δείξει σε μεγάλο βαθμό πόσο βαθιές θα είναι οι πληγές και στην πραγματική οικονομία.
Οι τουρκικές τράπεζες όχι απλά βρίσκονταν στο επίκεντρο του οικονομικού προγράμματος του Ταγίπ Ερντογάν, αλλά ήταν ο βασικός του πυλώνας. Οι δυναμικοί ρυθμοί ανάπτυξης των τελευταίων ετών επιτεύχθηκαν εν πολλοίς χάρη στην ταχύτατη πιστωτική επέκταση. Η προσφορά χρήματος στη χώρα αυξανόταν με ετήσιο ρυθμό τη διετία 2014-15 και με ρυθμό 18% από το 2016 και έπειτα. Αυτό ακριβώς το στοιχείο, όμως, ήταν που οδήγησε σε εκρηκτική άνοδο του πληθωρισμού και υπερθέρμανση.
Τώρα οι τράπεζες βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο… αυτή τη φορά της κρίσης. Οι μετοχές της Garanti, που ελέγχεται από την ισπανική BBVA σε ποσοστό 49,9% της Yapi Kredi, στην οποία έχει μερίδιο 40% η ιταλική Unicredit μέσω κοινοπραξίας, και της Turkiye IS Bankasi, της μεγαλύτερης βάσει ενεργητικού εισηγμένης τουρκικής τράπεζας, έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 40% έκαστη σε όρους λίρας. Η κεφαλαιοποίησή τους είναι πλέον πολύ χαμηλότερη από τη λογιστική αξία τους.
Οι τουρκικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες στην υποτίμηση της λίρας με δύο τρόπους.
α) Μεγάλα δάνεια επιχειρήσεων σε δολάριο «σκάνε», εταιρικοί κολοσσοί ζητούν αναδιάρθρωση των χρεών τους, ενώ και τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών βαίνουν αυξανόμενα. Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα οι επιχειρήσεις εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα είχαν ενεργητικό 120 δισ. δολάρια σε ξένο νόμισμα στα τέλη Μαΐου και υποχρεώσεις άνω των 330 δισ. δολαρίων. Το κενό είναι πολύ δύσκολο να καλυφθεί όσο υποτιμάται το τουρκικό νόμισμα.
β) Καθώς οι επενδυτές θεωρούν την χώρα ριψοκίνδυνη επιλογή, χρεώνουν περισσότερα για να δανεισουν τις τράπεζές της. Το επιτόκιο ομολόγου της Turkiye IS Bankasi, που λήγει τον Οκτώβριο, εκτινάχθηκε από το 5,29% πριν από μία εβδομάδα στο 10,02% τη Δευτέρα.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί πως οι τουρκικές τράπεζες, έως τον Ιούνιο, είχαν πολύ μικρό βάρος κόκκινων δανείων να σηκώσουν (περίπου 3% του συνόλου). Αυτό σημαίνει ότι εάν κεντρική τράπεζα και κυβέρνηση δράσουν αποφασιστικά και γρήγορα μπορούν να αποφύγουν τα χειρότερα.
«Η Τουρκία θα βιώσει πιστωτική κρίση αρκετά σοβαρή. Ωστόσο είναι μάλλον απίθανο να δούμε μία επανάληψη της μεγάλης τραπεζικής κρίσης του 2001» σχολίασε στο CNBC o Γουίλιαμ Τζάκσον, αναλυτής της Capital Economics. Yπενθυμίζεται ότι σε εκείνη την κρίση οι τράπεζες χρειάστηκαν κρατική σανίδα σωτηρίας και το τουρκικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε 6%.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από WSJ, CNBC
