Από την έντυπη έκδοση
Γεμάτο από… διαπραγματεύσεις για ριζικές αλλαγές τόσο στα εργασιακά όσο και στα ασφαλιστικά δικαιώματα θα είναι το φετινό φθινόπωρο, χωρίς να αποκλείεται η άμεση θέσπιση σκληρών μέτρων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το «κλείσιμο» των παραθύρων που επιτρέπουν ακόμη και σήμερα τη συνταξιοδότηση πριν από το 62ο ή το 67ο έτος της ηλικίας.
Πρώτη συνάντηση
Κατά τη χθεσινή πρώτη συνάντηση του υπουργού Εργασίας με τους εκπροσώπους των τεσσάρων θεσμών -Ντέκλαν Κοστέλο από την Κομισιόν, Ράσμους Ρέφερ από την ΕΚΤ, Ντέλια Βελκουλέσκου από το ΔΝΤ και Νίκολα Τζιαμαρόλι από τον ESM- ο Γιώργος Κατρούγκαλος (στον οποίο ανήκε και η πρωτοβουλία για τη συνάντηση) παρουσίασε τον «οδικό χάρτη» για την πορεία των διαπραγματεύσεων που θα πρέπει να ακολουθηθεί από τώρα και μέχρι το φθινόπωρο με τελική κατάληξη την ψήφιση των νέων αλλαγών σε εργασιακό και ασφαλιστικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ελληνας υπουργός έγινε και διά ζώσης αποδέκτης του πιεστικού αιτήματος των «θεσμών» οι αλλαγές στις πρόωρες συντάξεις να ψηφιστούν «εδώ και τώρα» και μάλιστα με τη μεθοδολογία που προτείνει η άλλη πλευρά.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδεχθεί την κατάργηση όλων των νομοθετικών παραθύρων που επιτρέπουν τη συνταξιοδότηση πριν από τη συμπλήρωση των γενικών ορίων -62 και 67-, ωστόσο έχει προτείνει μια μακρά μεταβατική περίοδο μέχρι το 2022, κατά την οποία τα όρια θα αυξάνονται κατά έξι μήνες ανά έτος. Ετσι, με βάση την ελληνική πρόταση μια μητέρα με ανήλικο παιδί που έχει συμπληρώσει τα 5.500 ένσημα από το 2012, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 55,5 μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 ή στα 56 από τις αρχές του 2016.
Οι δανειστές φέρονται να μη συμφωνούν με αυτή την «ήπια» προσαρμογή, εκτιμώντας ότι θα ανοίξει τον δρόμο για δεκάδες χιλιάδες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις μέσα στο επόμενο διάστημα. Πιέζουν για ταχύτερη προσαρμογή που επιφέρει άμεσες αυξήσεις ορίων ηλικίας ακόμη και άνω των έξι ετών από την πρώτη ημέρα ψήφισης του νόμου.
Ετσι, με βάση την πρόταση των δανειστών, ασφαλισμένη που θα συμπλήρωνε τα 50 μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 -και η οποία με βάση το ισχύον καθεστώς θα μπορούσε να πάρει άμεσα μειωμένη σύνταξη με βάση τις διατάξεις μητέρων με ανήλικο- θα χρειαστεί να περιμένει μέχρι το 2021 ή το 2022 για να θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Συμφωνία φέρεται να υπάρχει ανάμεσα στις δύο πλευρές όσον αφορά την προστασία των θεμελιωμένων δικαιωμάτων. Με βάση αυτή, όσοι έχουν ήδη συμπληρώσει το απαιτούμενο όριο ηλικίας και έχουν συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων δεν πρόκειται να θιγούν, ανεξάρτητα από τις αλλαγές που θα επιβληθούν. Αυτό που μένει να διευκρινιστεί είναι αν θα προστατευτούν όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι και το τέλος Ιουνίου του 2015 ή αν η «προστασία» θα καλύψει και όλη την περίοδο μέχρι την ψήφιση του νέου νόμου.
Η ατζέντα των παρεμβάσεων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα περιλαμβάνει και τις «διορθώσεις» σε σειρά μέτρων που ήδη ψηφίστηκαν από την ελληνική Βουλή και τα οποία όμως χρήζουν τροποποιήσεων. Μεταξύ αυτών, η διάταξη που προβλέπει ότι η κρατική δαπάνη για τη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού θα πρέπει να παραμείνει «παγωμένη» μέχρι και το 2021.
Η εφαρμογή μιας τέτοιας πρόβλεψης στην πράξη θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα στην καταβολή των συντάξεων τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, εκτιμάται ότι ψηφίστηκε εκ παραδρομής καθώς η συμφωνία με τους δανειστές μιλούσε για πάγωμα της κατώτατης σύνταξης μέχρι το 2021 (π.χ. στα 486 ευρώ στο ΙΚΑ) και όχι της κρατικής δαπάνης.
Επιπλέον αλλαγές
Η ατζέντα των αλλαγών που έχει συμφωνηθεί να γίνουν στο ασφαλιστικό περιλαμβάνει και άλλα μέτρα, όπως τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων, την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, κυρίως στον ΟΓΑ, αλλά και στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών, την περικοπή της δαπάνης για το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, όπως και την ενδεχόμενη τροποποίηση του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου που ψηφίστηκε το 2010. Αίτημα της ελληνικής πλευράς -το οποίο αναμένεται να γίνει αποδεκτό, δεδομένου ότι κάτι σχετικό αναφέρει και η πρόσφατη συμφωνία των Βρυξελλών- είναι οι αλλαγές στο ασφαλιστικό να οριστικοποιηθούν μέσα στο φθινόπωρο, με προοπτική να εφαρμοστούν από την 1/1/2016.
Με τριπλό «ψαλίδισμα» η καταβολή στο τέλος Αυγούστου
Αντιμέτωποι με μεγάλες περικοπές τόσο στην κύρια όσο και στην επικουρική τους σύνταξη θα βρεθούν στο τέλος Αυγούστου περισσότεροι από 2,65 εκατ. συνταξιούχοι.
Με απόφαση του υπουργείου Εργασίας η νέα εισφορά για την υγειονομική περίθαλψη -6% τόσο στις κύριες όσο και στις επικουρικές συντάξεις- θα ξεκινήσει να παρακρατείται από τη σύνταξη Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο, κατά την πρώτη εφαρμογή θα υπάρξει παρακράτηση και της εισφοράς για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Ετσι, η κύρια σύνταξη θα φτάσει να είναι μειωμένη ακόμη και πάνω από έξι ποσοστιαίες μονάδες, ενώ το «ψαλίδισμα» της επικουρικής θα ξεπεράσει ακόμη και το 18%.
Αυτό θα συμβεί επειδή ο νόμος προβλέπει ότι η εισφορά επιβάλλεται από 01/07/2015, ενώ οι συντάξεις του Ιουλίου και του Αυγούστου που πληρώθηκαν ήδη καταβλήθηκαν ολόκληρες χωρίς την εισφορά.
Η εισφορά υπέρ του κλάδου υγείας (σ.σ. τα χρήματα που θα συγκεντρώσουν τα ασφαλιστικά ταμεία και τα οποία εκτιμώνται σε τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση) επιβαλλόταν μέχρι τώρα μόνο στις κύριες συντάξεις με συντελεστή 4%.
Στο εξής θα επιβάλλεται και στις κύριες και στις επικουρικές συντάξεις με συντελεστή 6%. Η επιβολή εισφοράς πρόκειται να οδηγήσει σε πραγματική περικοπή το εισόδημα των συνταξιούχων κατά 6%-7% συνολικά καθώς η εισφορά υγειονομικής περίθαλψης υπολογίζεται -όπως αναφέρεται άλλωστε και σε σχετική εγκύκλιο που εξέδωσε χθες το ΙΚΑ, παρέχοντας διευκρινίσεις για τον τρόπο επιβολής της παρακράτησης- επί του ονομαστικού ποσού της αρχικής απόφασης συνταξιοδότησης και όχι επί του καταβλητέου. Η διαφορά είναι μεγάλη. Το αρχικό ποσό δεν περιλαμβάνει όλες τις μειώσεις συντάξεων που επιβλήθηκαν μετά το 2011, άρα είναι αυξημένο.
Ετσι, η αύξηση της εισφοράς στην κύρια σύνταξη κατά δύο μονάδες ισοδυναμεί σε πολλές περιπτώσεις με περικοπή της σύνταξης 4%-5% (σ.σ. αυτό κατά κύριο λόγο ισχύει γι’ αυτούς που εισπράττουν κύριες συντάξεις άνω των 1.200 ευρώ), ενώ οι έξι μονάδες επιβολή εισφοράς στις επικουρικές οδηγεί σε πραγματική μείωση του ποσού της επικουρικής κατά 10%-12% (και πάλι αυτό ισχύει για επικουρικές συντάξεις άνω των 300 ευρώ). Ειδικά για τον Σεπτέμβριο, αυτά τα ποσά θα είναι τριπλάσια. Δηλαδή, σε μια κύρια σύνταξη των 1.500 ευρώ η περικοπή μπορεί να ξεπεράσει τα 90 ευρώ, ενώ σε μια επικουρική των 300 ευρώ η περικοπή θα είναι τουλάχιστον 54 ευρώ.
Εργασιακά
Για το εργασιακό, ο στόχος της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας είναι να μετατεθούν οι διαπραγματεύσεις για αργότερα, έτσι ώστε να υπάρξει εμπλοκή και άλλων διεθνών οργανισμών όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, στην οποία έχει καταφύγει και η ΓΣΕΕ, έχει αποφανθεί αρκετές φορές στο παρελθόν υπέρ των ελληνικών θέσεων. Το «καλάθι» των εργασιακών περιλαμβάνει τον κατώτατο μισθό με όλα τα χαρακτηριστικά του (π.χ. τριετίες), τον συνδικαλιστικό νόμο (π.χ. άδειες, απεργίες), αλλά και το καθεστώς των απολύσεων (απελευθέρωση ομαδικών απολύσεων κ.λπ.).
