Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Το ιδιωτικό χρέος θα αποτελέσει μια ολότητα και τα συστήματα αντιμετώπισης που θα επιλεγούν θα εξυπηρετήσουν τρεις κυρίαρχους στόχους: 1. Την ανάπτυξη μιας άλλης φιλοσοφίας που θα θέτει ως σκοπό τη συνολική αποπληρωμή του χρέους και όχι την πρόσκαιρη αντιμετώπισή του, ενώ συγχρόνως θα διαχωρίζει ασφαλώς τους αδύναμους από τους κακοπληρωτές και από όσους -υπό προϋποθέσεις- διαθέτουν τα περιθώρια για διάσωση. 2. Την εφαρμογή των παραμέτρων που σχετίζονται με την κοινοτική οδηγία για τη δεύτερη ευκαιρία, οδηγία η οποία θα πρέπει να γίνει νόμος του κράτους εντός διετίας. 3.Τη μετάβαση σε ένα σύστημα που θα αφορά και τους ιδιώτες ανάλογο με εκείνο που θα υιοθετηθεί για τις επιχειρήσεις.
Το παραπάνω τρίπτυχο σύμφωνα με έγκυρες πηγές θα το επεξεργαστούν οι φορείς που θα διαμορφώσουν τις αλλαγές σε ό,τι αφορά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, ο οποίος θα ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους. Σε τούτη τη φάση η συνεργασία αφορά την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, την Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους και το υπουργείο Ανάπτυξης.
1. Αλλαγή φιλοσοφίας
Ένα σύστημα κινήτρων που θα σχετίζεται με τη συνέπεια αναμένεται να συμπεριληφθεί στις αλλαγές που συζητούνται σε ό,τι αφορά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και όχι μόνον.
Όσο πιο μεγάλο κομμάτι του χρέους εξοφλείται συνεπώς, τόσο περισσότερες δυνατότητες για περιορισμό του χρέους θα δίδει το σύστημα. Η κουλτούρα επιβράβευσης όσων πληρώνουν φάνηκε και από το πρόγραμμα που εξήγγειλε πρόσφατα η Εθνική Τράπεζα, παρά το γεγονός πως αυτό αφορούσε μόνον συνεπείς δανειολήπτες.
Η νέα λογική εφαρμόζεται και στις 120 δόσεις στην εφορία (χαμηλότερο επιτόκιο, σύνδεση τόκων με προπληρωμή δόσεων κ.λπ.). Όπως αναφέρουν έγκυρες κυβερνητικές πηγές, είναι μεγάλη η ανάγκη επαναπροσδιορισμού μιας κουλτούρας πληρωμών στη χώρα η οποία έχει εκλείψει.
Συγχρόνως και από την πλευρά του κράτους απαιτούνται μέριμνες. Αν ένα μεγάλο χρέος καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο με υψηλούς τόκους, τότε είναι βέβαιο πως δεν θα μπορέσει να εξοφληθεί με δόσεις, ακόμη κι αν αυτές είναι πολυάριθμες. Ιδιαίτερα καθώς απαιτείται -και ορθώς- οι νέες φορολογικές ή άλλες υποχρεώσεις που εγείρονται να εξοφλούνται κανονικά. Όλα αυτά, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, αναπτύσσουν συχνά μια λογική να σωθεί πρόσκαιρα η κατάσταση, να αρθούν πρόσκαιρα κάποια περιοριστικά μέτρα, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα.
Αντιθέτως το πολλαπλασιάζουν. Αυτό θα έρθει να αντιμετωπίσει ο νέος εξωδικαστικός συμβιβασμός, που θα κρίνει εν τοις πράγμασι ποιοι μπορούν να διασωθούν και σε αυτούς θα προσφέρονται αληθινοί όροι διάσωσης χωρίς γραφειοκρατικά κωλύματα. Για τους υπόλοιπους οι μέριμνες θα είναι διαφορετικές. Και ασφαλώς εκτός διαδικασίας θα τίθενται αυτομάτως οι κακοπληρωτές.
Τα στοιχεία για τον εξωδικαστικό
Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός για τις επιχειρήσεις αν και αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο δεν λειτούργησε όπως καταγράφουν τα στοιχεία του όσο θα χρειαζόταν η αγορά, κυρίως γιατί μετά τη δύσκολη διαδικασία κατάθεσης των στοιχείων από μία επιχείρηση συχνά αποτύγχανε η διαπραγμάτευση του οφειλέτη με τους πιστωτές του.
Η πλατφόρμα του εξωδικαστικού καταγράφει σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση οφειλών επιχειρήσεων, ομόρρυθμων εταίρων, ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών, αθροιστικά μέχρι σήμερα τα εξής στοιχεία:
Τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης ξεκίνησαν 61.447 επιχειρήσεις, ομόρρυθμοι εταίροι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες. Έχουν υποβληθεί 6.877 αιτήσεις από επιχειρήσεις, ομόρρυθμους εταίρους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.
Έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία και ρυθμίσει τα χρέη τους με ευνοϊκό τρόπο 2.107 επιχειρήσεις, ομόρρυθμοι εταίροι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες, δηλ. περίπου 1 στους 3,3 οφειλέτες που υπέβαλαν αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας (π.χ. διαπραγμάτευση με τους πιστωτές). Σημειώνεται ότι κάποιοι οφειλέτες προβαίνουν σε διαγραφές αιτήσεων και επανυποβολή τους (με σκοπό την ένταξη των οφειλών του 2017 ή τη διόρθωση της δήλωσης περί πτωχευτικής ικανότητας) και συνεπώς ενδέχεται να εμφανίζονται φαινομενικές μειώσεις στα στατιστικά στοιχεία, σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες.
Κακή χρήση του εξωδικαστικού
Η σημαντική καθυστέρηση ένταξης στον εξωδικαστικό συμβιβασμό δημιούργησε τεράστιες αρρυθμίες σε επιχειρήσεις που συσσώρευαν νέα χρέη τα οποία θα έπρεπε να εξυπηρετούν απρόσκοπτα μαζί με τα ρυθμισμένα παλιά. Π.χ., μια επιχείρηση θα μπορούσε να είχε ρυθμισμένες δόσεις για φορολογικά χρέη του 2017 σε 120 δόσεις αλλά μόνο 12 δόσεις για τα χρέη του 2018. Επομένως αυτό ή οδηγούσε τις επιχειρήσεις εκτός ρύθμισης ή αυτές κωλυσιεργούσαν έως ότου ενταχθεί στη ρύθμιση και η χρήση του 2018.
Πολλοί χρησιμοποίησαν τον εξωδικαστικό για να μπουν στον προθάλαμο της διαπραγμάτευσης με στόχο να ανοίξουν οι δεσμευμένοι λογαριασμοί τους. Η δυσκολία της διαδικασίας -χρειάζεται εξειδίκευση και τεχνογνωσία στη διαχείριση της πλατφόρμας- αποθάρρυνε πολλούς μικροεπιχειρηματίες να δοκιμάσουν.
2. Κοινοτική Οδηγία
Οι όποιες νέες θεσμικές ρυθμίσεις για το ιδιωτικό χρέος θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους την καινούργια κοινοτική οδηγία για τη δεύτερη ευκαιρία η οποία θα γίνει δίκαιο του κράτους υποχρεωτικά εντός διετίας -οι σκέψεις είναι και νωρίτερα- όσον αφορά τόσο τον εξωδικαστικό συμβιβασμό για τις επιχειρήσεις όσο και την πτώχευση των ιδιωτών. Και εδώ λαμβάνονται υπόψη οι τρεις σημαντικές παράμετροι: μέτρα προστασίας για όσους έχουν καταστεί πτωχοί, απομόνωση των στρατηγικών κακοπληρωτών, ρεαλιστικές ρυθμίσεις που να αφορούν μεγάλα σύνολα. Ας σημειωθεί πως σε αυτήν τη λογική στήθηκε η πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
3. Πτώχευση ιδιωτών
Το νέο θεσμικό πλαίσιο θα αφορά και την πτώχευση των ιδιωτών χωρίς ιδιότητα επιχειρηματία, ενώ αναμένεται σε κάθε περίπτωση να δημιουργηθεί αντίστοιχη πλατφόρμα με εκείνη του εξωδικαστικού συμβιβασμού των επιχειρήσεων και για τους ιδιώτες με χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο, επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας κ.λπ. Το μέτρο κρίνεται απαραίτητο καθώς το εταιρικό δίκαιο συχνά περνάει τα χρέη των επιχειρήσεων στους ίδιους τους επιχειρηματίες.
