Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Στην αναζήτηση της χρυσής τομής, ώστε και ο θεσμός των μικροπιστώσεων να ξεκινήσει στην Ελλάδα από ανεξάρτητα ιδρύματα, αλλά και να μην παραβιάζονται οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), βρίσκεται η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Το γεγονός ότι αναζητείται η μέση λύση επιβεβαίωσε προχθές ο αρμόδιος υφυπουργός για θέματα ΕΣΠΑ Γιάννης Τσακίρης, ο οποίος δήλωσε πως με το σχετικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή «θα είναι όλοι ευχαριστημένοι».
Η θεσμοθέτηση των μικροπιστώσεων θα έπρεπε να είχε γίνει από το πρώτο τρίμηνο του 2019, ωστόσο το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών δέχτηκε «κόκκινη» κάρτα από την ΕΚΤ, καθώς στις διατάξεις του περιείχε και τις τράπεζες, ενώ παράλληλα ως εποπτικός φορέας οριζόταν η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ).
Οι δύο αυτές προβλέψεις επέφεραν την αντίδραση της ΕΚΤ, η οποία σε γνωμοδότησή της ζήτησε να εξαιρεθούν οι τράπεζες από το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, όπως επίσης και να μην είναι η ΤτΕ ο εποπτικός φορέας. Μετά την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το υπουργείο Οικονομικών αναδιαμόρφωσε το σχέδιο νόμου, με αποτέλεσμα οι διατάξεις του να αφορούν μόνο υπό ίδρυση ανεξάρτητους φορείς μικροχρηματοδοτήσεων (π.χ., επιμελητήρια, ανώνυμες εταιρείες) και όχι το υφιστάμενο τραπεζικό σύστημα (περιλαμβανομένων και των συνεταιριστικών τραπεζών).
Σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδ. Γεωργιάδη, η βάση του νομοθετήματος θα είναι το σχέδιο νόμου της προηγούμενης κυβέρνησης, οπότε τις μικροχρηματοδοτήσεις, δηλαδή τα δάνεια έως 25.000 ευρώ χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις, θα μπορούν να τις χορηγούν άλλοι, πλην των τραπεζών, φορείς. Στις παρατηρήσεις επί του αρχικού σχεδίου νόμου, η ΕΚΤ ζητούσε την εξαίρεση των πιστωτικών ιδρυμάτων από το πεδίο εφαρμογής του, καθώς θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα στη δανειοδοτική δραστηριότητα και την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι και οι τράπεζες θα μπορούν να παράσχουν μικροχρηματοδοτήσεις, εφόσον έχουν εγγυήσεις από ευρωπαϊκά ταμεία.
Έως 25.000
Η ΕΚΤ ανέφερε ότι σύμφωνα με το νομοσχέδιο ως μικροχρηματοδότηση ορίζονται οι πιστώσεις χρηματικών ποσών ανώτατου ύψους 25.000 ευρώ, οι οποίες δεν συνιστούν τραπεζικό δανεισμό. Ωστόσο, ως επιχειρηματικές μικροχρηματοδοτήσεις ορίζονται όλες οι μορφές πιστώσεων χρηματικών ποσών ανώτατου ύψους 25.000 ευρώ που χορηγούνται είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών είτε ως κεφάλαιο κίνησης. Γι’ αυτό, σύμφωνα με την ΕΚΤ, από τον ορισμό αυτό συνάγεται ότι κάθε χορήγηση δανείου από πιστωτικό ίδρυμα εντός των ορίων και υπό τους όρους του σχεδίου νόμου θα θεωρείται μορφή επιχειρηματικής μικροχρηματοδότησης και επομένως θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του. Κατά την ΕΚΤ, ο ορισμός των επιχειρηματικών μικροχρηματοδοτήσεων περιλαμβάνει έναν μη εξαντλητικό κατάλογο δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζονται ως τέτοιες, γεγονός το οποίο δημιουργεί νομική αβεβαιότητα ως προς το αν η χορήγηση δανείου από πιστωτικό ίδρυμα πρόκειται να θεωρείται επιχειρηματική μικροχρηματοδότηση που θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του σχεδίου νόμου.
Η μείωση του ρίσκου
Με δεδομένο ότι δεν θα υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις από τον δανειολήπτη, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους τους. Στις συμβουλευτικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται ιδίως: α) επιχειρηματική εκπαίδευση στις τεχνικές διαχείρισης των πολύ μικρών οντοτήτων, όσον αφορά τη λογιστική διαχείριση, τη δημοσιονομική διαχείριση, τη διαχείριση προσωπικού, β) στήριξη για την επίλυση νομικών, φορολογικών και διοικητικών προβλημάτων και ενημέρωση για τις σχετικές υπηρεσίες που διατίθενται στην αγορά, γ) στήριξη για τον ορισμό της πορείας ένταξης στην αγορά εργασίας, δ) υποστήριξη για τον εντοπισμό και τη διάγνωση της πιθανής κρισιμότητας της υλοποίησης του χρηματοδοτούμενου έργου.
Άσχετα από την αντίδραση της ΕΚΤ, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή τη στιγμή ήδη δύο συστημικές (Εθνική και Eurobank) και ορισμένες συνεταιριστικές τράπεζες χορηγούν μικροχρηματοδοτήσεις, χωρίς τη λήψη εμπράγματων εξασφαλίσεων. Γι’ αυτό και όπως επισημαίνουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, δεν διατυπώθηκε καμία διαφωνία από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα στο σχέδιο νόμου. Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει διαφωνία από την ΕΚΤ, καθώς οι συγκεκριμένες χορηγήσεις είναι καλυμμένες με την εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤαΕ), μέσω του προγράμματος εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία (EaSI), οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος για την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
