Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Με σοβαρές εκκρεμότητες, δικαστικές και διεκδίκησης αναδρομικών ποσών σε συντάξεις που εκτιμώνται σε έως και 10 δισ. ευρώ, θα βρεθεί αντιμέτωπη η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η ατζέντα των ανοικτών μετώπων είναι «καυτή», καθώς αφορά περίπου 2,6 εκατ. συνταξιούχους και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον νόμο Κατρούγκαλου και την αναμενόμενη εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο απόφαση του ΣτΕ.
Οι ρυθμίσεις του συγκεκριμένου νόμου που ψηφίστηκε πριν από τρία χρόνια αφορούν τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών και επιστημόνων, τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων, τον επανυπολογισμό και τις περικοπές των επικουρικών συντάξεων, καθώς και την υπαγωγή όλων των ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ.
Ένα ακόμη εξαιρετικά σημαντικό θέμα είναι η απονομή των συντάξεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ της Ν.Δ. και του υπουργείου Εργασίας. Το σύνολο των εκκρεμών συντάξεων, κύριων, επικουρικών και εφάπαξ, εκτιμάται ότι πλησιάζει στις 200.000 αιτήσεις. Θέμα άμεσης προτεραιότητας αποτελεί και η χορήγηση των αυξήσεων στις συντάξεις χηρείας, η οποία έχει ήδη ψηφιστεί από τις 17 Μαΐου του 2019, αλλά τα ποσά δεν έχουν ακόμη πιστωθεί στους λογαριασμούς των περίπου 47.000 δικαιούχων.
Προτεραιότητες με υψηλό κόστος
Η άρση του ηλικιακού ορίου για συνέχιση χορήγησης της σύνταξης μετά την πρώτη 3ετία από τη λήψη της και η επαναφορά του ποσοστού αναπλήρωσης της σύνταξης από το 50% που ίσχυε, στο ποσοστό του 70% της σύνταξης του θανόντος, είναι οι δύο σημαντικότερες βελτιωτικές αλλαγές που ψηφίστηκαν πρόσφατα για τις συντάξεις χηρείας. Αν και ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης στις 17 Μαΐου του 2019, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ακόμη η πίστωση των λογαριασμών των δικαιούχων με τα αυξημένα έως και 40% ποσά των συντάξεών τους. Η εξήγηση που έδωσε η διοίκηση του ΕΦΚΑ στη μη καταβολή των αυξήσεων έκανε λόγο για «τεχνικά προβλήματα» που αφορούσαν τον τρόπο επανυπολογισμού των αυξήσεων. Σύμφωνα με τη διοίκηση του ΕΦΚΑ οι αυξήσεις για όλες ανεξαιρέτως τις κατηγορίες των δικαιούχων, θα ενσωματωθούν στο σύστημα πληρωμών των συντάξεων και θα καταβληθούν με αναδρομική ισχύ, δηλαδή από τη δημοσίευση του σχετικού νόμου στο ΦΕΚ (Παρασκευή 17 Μαΐου 2019). Όμως, αξίζει να επισημανθεί ότι από την ανακοίνωση της διοίκησης του ΕΦΚΑ απουσίαζε ο χρονικός προσδιορισμός των πληρωμών των αυξήσεων. Συνεπώς, η νέα ηγεσία του υπουργείου θα κληθεί να προσδιορίσει το πότε θα καταβληθούν τα νέα αυξημένα ποσά των συντάξεων μαζί με τα αναδρομικά.
Η άλλη σοβαρή εκκρεμότητα με εξαιρετικά σημαντικές δημοσιονομικές προεκτάσεις έχει σχέση με τη δικαστική απόφαση σχετικά με βασικές παραμέτρους του νόμου Κατρούγκαλου. Αφορά τη διεκδίκηση των αναδρομικών ποσών των συντάξεων και συνδέεται με την απόφαση του ΣτΕ του 2015. Εάν ο επανυπολογισμός των συντάξεων που επέβαλε ο συγκεκριμένος νόμος κριθεί αντισυνταγματικός, τότε ο κόστος από την επιστροφή των αναδρομικών μπορεί να «εκτροχιάσει» το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, καθώς αυτό θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια πρόσθετη δαπάνη που ξεκινά από τα 4 δισ. ευρώ και σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών του ασφαλιστικού μπορεί να υπερβεί ακόμη και τα 10 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι ήδη στον ΕΦΚΑ έχουν υποβληθεί περίπου 1,5 εκατ. ηλεκτρονικές αιτήσεις διεκδίκησης των αναδρομικών, στη σχετική πλατφόρμα που δημιούργησε ο οργανισμός.
Κρατήσεις και Συνήγορος του Πολίτη
Ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο και ουσιαστικό θέμα είναι και η ενημέρωση των συνταξιούχων για τα ποσά των συντάξεων που λαμβάνουν, καθώς και των κρατήσεών τους. Το θέμα της εξατομικευμένης και αναλυτικής ενημέρωσης των συνταξιούχων, µέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής, για τον τρόπο υπολογισμού των ποσών των συντάξεων που τους επιστράφηκαν, ανέδειξε πρόσφατα και ο Συνήγορος του Πολίτη. Συγκεκριμένα, ο Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε αναφορές από πολίτες, οι οποίοι ζητούσαν να τους παρασχεθεί αναλυτική ενημέρωση για τον τρόπο που υπολογίστηκαν επιστροφές χρηματικών ποσών, οι οποίες είχαν παρακρατηθεί αχρεωστήτως από τις συντάξεις τους με διατάξεις της περιόδου 2011-2012. Μάλιστα, για το θέμα αυτό ο Συνήγορος του Πολίτη απέστειλε τρεις επιστολές προς τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας (στις 23 Μαρτίου του 2018 την πρώτη και στις 23 Ιανουαρίου του 2019 τη δεύτερη).
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, «προς άρση κάθε αμφισβήτησης ή και εντοπισμό τυχόν λαθών που παρεισέφρησαν» και προκειμένου να ικανοποιηθεί το νόμιμο και εύλογο αίτημα των ενδιαφερομένων πολιτών, χωρίς παράλληλα να επιβαρυνθεί η καθημερινή λειτουργία των Υπηρεσιών, προτείνεται να αναρτηθεί ο τρόπος υπολογισμού των επιστρεπτέων χρηματικών ποσών σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα. Η πλατφόρμα αυτή θα είναι προσβάσιμη σε κάθε πολίτη, όπως π.χ. αναρτώνται τα μηνιαία ενημερωτικά σημειώματα συντάξεων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ ή και στην ιστοσελίδα του υπουργείου Οικονομικών, για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ή ακόμα προτιμότερο, στο TAXIS, όπου θα μπορεί να εισέρχεται κάθε ενδιαφερόμενος και να έχει την απαιτούμενη, σύμφωνα με τις στοιχειώδεις επιταγές της αρχής της χρηστής διοίκησης, εξατομικευμένη ενημέρωση για την περίπτωσή του.
