Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Δαλιάνη*
Η εξάπλωση της χρήσης του διαδικτύου σε μεγαλύτερες ηλιακές ομάδες, ο εντεινόμενος ανταγωνισμός, η οικονομική κρίση που περιόρισε την κατανάλωση και σήμερα η πανδημία του Covid-19 εκτόξευσαν τις αγορές μέσω διαδικτύου από την εσωτερική αγορά αλλά και τις εισαγωγές από το εξωτερικό. Τη στροφή των καταναλωτών στις εξ αποστάσεως αγορές έχουν εκμεταλλευτεί και οι ελληνικές επιχειρήσεις, εξάγοντας σε όλο τον κόσμο ελληνικά προϊόντα.
Από την 1η Ιουλίου 2021 αλλάζει το καθεστώς ΦΠΑ και θα τεθούν σε ισχύ οι νέοι πανευρωπαϊκοί κανόνες, που έχουν στόχο να προσφέρουν σε επιχειρήσεις και καταναλωτές ένα απλό, ομοιόμορφο και δικαιότερο σύστημα διαχείρισης στην επιβολή και είσπραξη του ΦΠΑ. Επί του παρόντος οι επιχειρήσεις της Ε.Ε. που πραγματοποιούν εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών από την Ε.Ε. που υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο (35.000 ή 100.000 ευρώ, ανάλογα με το κράτος-μέλος) σε αγοραστές που βρίσκονται σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε., πρέπει να εγγραφούν και να πληρώνουν ΦΠΑ στο κράτος-μέλος του αγοραστή. Από 1/7/2021, που τίθενται σε ισχύ οι νέοι κανόνες, ο ΦΠΑ για πωλήσεις κάτω από το όριο των 10.000 ευρώ μπορεί να καταβληθεί στο κράτος-μέλος στο οποίο βρίσκεται η επιχείρηση που προβαίνει στις πωλήσεις. Για τις πωλήσεις που υπερβαίνουν αυτό το όριο οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εγγραφούν στη θυρίδα (OSS), όπου μπορούν εύκολα να δηλώσουν και να πληρώσουν τον οφειλόμενο ΦΠΑ σε άλλα κράτη-μέλη για όλες τις εξ αποστάσεως πωλήσεις.
Τι ισχύει σήμερα και τι αλλάζει από 1ης Ιουλίου 2021
Αγοράζοντας σήμερα ένας ιδιώτης (τελικός καταναλωτής) μέσω διαδικτύου ένα προϊόν από μια χώρα της Ε.Ε. επιβαρύνεται με τον ΦΠΑ που ισχύει στη χώρα που το πουλά, π.χ. αγοράζουμε από την Αυστρία και μας επιβαρύνει με τον ισχύοντα σε αυτή τη χώρα ΦΠΑ, που σήμερα ανέρχεται στο 20%.
Με την αλλαγή του καθεστώτος η αγορά αυτή θα επιβαρύνεται με το ΦΠΑ της Ελλάδας, σήμερα 24%. Αν μια εταιρεία εκτελέσει μια παραγγελία στη Σουηδία, θα επιβαρυνθεί με 25%, ΦΠΑ που εφαρμόζει η χώρα αυτή. Επίσης από την 1η Ιουλίου 2021 καταργείται και η απαλλαγή από τον ΦΠΑ για την εισαγωγή αγαθών στην Ε.Ε. η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα 22 ευρώ.
Οι νέοι κανόνες θεσπίστηκαν με σκοπό να:
* διασφαλίσουν ότι ο ΦΠΑ θα καταβάλλεται όπου λαμβάνει χώρα η κατανάλωση των αγαθών και υπηρεσιών, προσφέροντας έτσι ίσους όρους ανταγωνισμού των επιχειρήσεων μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. και τρίτων χωρών, καθώς και μεταξύ του κλάδου του ηλεκτρονικού εμπορίου και των παραδοσιακών καταστημάτων,
* δημιουργήσουν ένα δίκαιο περιβάλλον λειτουργίας μεταξύ των επιχειρήσεων της Ε.Ε. και των πωλητών εκτός Ε.Ε.
* Επιπλέον οι νέοι κανόνες στοχεύουν στην πρόληψη και καταστολή της φορολογικής απάτης. Όπως σε κάθε κανόνα υπάρχουν και εξαιρέσεις, έτσι και στον παρόντα κανονισμό υπάρχουν και οι ακόλουθες εξαιρέσεις (επισημαίνεται ότι ο κατάλογος είναι ενδεικτικός)
* Υπηρεσίες που παρέχονται από μεσάζοντες
* Υπηρεσίες που σχετίζονται με την ακίνητη περιουσία
* Υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών, και, τέλος,
* Υπηρεσίες εστίασης ή τροφοδοσίας
Προς ενημέρωση των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων παραθέτουμε στον σχετικό πίνακα τους ισχύοντες σήμερα συντελεστές ΦΠΑ στα κράτη-μέλη.
Σημειώνουμε ότι σε ορισμένες χώρες επιτρέπεται η εφαρμογή ειδικών συντελεστών σε ορισμένες πωλήσεις.
Υπερμειωμένος συντελεστής
Μερικές χώρες εφαρμόζουν σε ορισμένες πωλήσεις μειωμένο συντελεστή μικρότερο του 5%, ο οποίος ονομάζεται υπερμειωμένος συντελεστής. Για παράδειγμα, στην Ισπανία εξαιρετικά μειωμένος συντελεστής ύψους 4% εφαρμόζεται σε ορισμένες υπηρεσίες, όπως η συντήρηση και η προσαρμογή των μέσων μεταφοράς για τα άτομα με αναπηρία.
Μηδενικός συντελεστής
Μερικές χώρες επιβάλλουν επίσης μηδενικούς συντελεστές όσον αφορά ορισμένες πωλήσεις. Όταν εφαρμόζεται μηδενικός συντελεστής, δεν πρέπει να καταβάλλεται ΦΠΑ από τον καταναλωτή, αλλά εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ που έχετε καταβάλει για αγορές που έχουν άμεση σχέση με την πώληση, π.χ. για εξαγωγές και ορισμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες σε καταναλωτές εκτός Ε.Ε.
Συντελεστής αναμονής (ή ενδιάμεσος συντελεστής)
Ο συντελεστής αναμονής ισχύει για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες που δεν είναι επιλέξιμα για την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή, για τα οποία όμως ορισμένες χώρες της Ε.Ε. ήδη εφάρμοζαν μειωμένους συντελεστές την 1η Ιανουαρίου 1991. Οι χώρες αυτές έχουν τη δυνατότητα να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν αυτούς τους μειωμένους συντελεστές αντί του κανονικού συντελεστή, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ήταν χαμηλότεροι από 12%. Αυτοί οι ειδικοί συντελεστές προορίζονταν να αποτελέσουν μεταβατικές ρυθμίσεις, με σκοπό την ομαλότερη μετάβαση από τις παρεκκλίσεις στους κανόνες που θεσπίστηκαν όταν τέθηκε σε ισχύ η εσωτερική αγορά την 1η Ιανουαρίου 1993, επρόκειτο δε να καταργηθούν βαθμιαία.
Απαλλαγές από τον ΦΠΑ για μικρές επιχειρήσεις
Στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. μπορεί να ζητηθεί η υπαγωγή σε ειδικό καθεστώς που δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται συναλλαγές υπό ορισμένες προϋποθέσεις χωρίς να χρεώνεται ΦΠΑ. Αν η επιχείρηση πραγματοποιεί φορολογητέες παραδόσεις προϊόντων ή παροχές υπηρεσιών οι οποίες είναι μικρότερες από ένα ορισμένο ετήσιο όριο, μπορεί να απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ. Στην περίπτωση αυτή δεν θα καταβάλλεται ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές, δεν θα γίνεται έκπτωση του ΦΠΑ επί των εισροών ή σε αναγραφή του ΦΠΑ στα τιμολόγια. Η επιχείρηση μπορεί, αν επιθυμεί, να επιλέξει το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, οπότε θα πρέπει να καταβάλλει ΦΠΑ και, ως εκ τούτου, θα έχετε δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα εν λόγω όρια διαφέρουν από χώρα σε χώρα και μπορεί να ισχύουν ειδικοί όροι. Σε ορισμένες χώρες δεν προβλέπεται απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τις μικρές επιχειρήσεις και πρέπει να εγγραφείτε στο μητρώο αμέσως μόλις πραγματοποιήσετε φορολογητέες πωλήσεις.
Το καθεστώς δεν ισχύει στις ακόλουθες περιπτώσεις:
* πωλήσεις από επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
* περιστασιακή οικονομική δραστηριότητα
* απαλλασσόμενες από τον ΦΠΑ πωλήσεις καινούργιων μεταφορικών μέσων σε πελάτες που είναι εγκατεστημένοι σε άλλη χώρα της Ε.Ε.
* τυχόν άλλες συναλλαγές όπως ορίζονται από κάθε χώρα της Ε.Ε. Πιστεύουμε ότι εντός των προσεχών ημερών η διοίκηση θα δώσει αναλυτικές οδηγίες για την εφαρμογή των νέων ευρωπαϊκών κανόνων.
*O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, οικονομολόγος – φοροτεχνικός (ARTION Α.Ε. www.artion.gr).
