Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Έναν όρο που εμποδίζει χιλιάδες οφειλέτες του Δημοσίου να ρυθμίσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους προς τη Φορολογική Διοίκηση σε πολλές μηνιαίες δόσεις περιλαμβάνει η νέα ρύθμιση των άρθρων 98-109 του ν. 4611/2019, πιο γνωστή ως «ρύθμιση των 120 δόσεων». Η ισχύς αυτού του όρου προκαλεί σημαντικές μειώσεις στον αριθμό των μηνιαίων δόσεων για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις φορολογικές και τελωνειακές υπηρεσίες. Έχει δε ως αποτέλεσμα να διαψεύδονται οι προσδοκίες πολλών οφειλετών με σχετικά χαμηλά εισοδήματα για τακτοποίηση των οφειλών με ευνοϊκούς όρους.
Οι κανόνες για τον καθορισμό των μηνιαίων δόσεων
Όπως είναι γνωστό, η ρύθμιση των άρθρων 98-109 του ν. 4611/2019 προβλέπει ότι για τον προσδιορισμό του αριθμού και του ύψους των μηνιαίων δόσεων στις οποίες μπορούν να εξοφληθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση εφαρμόζονται οι ακόλουθοι κανόνες:
1) Στους οφειλέτες με συνολικό εισόδημα φορολογικού έτους 2017 (ατομικό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο, πραγματικό) μέχρι 10.000 ευρώ χορηγείται η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών τους σε έως και 120 μηνιαίες δόσεις, υπό τον περιορισμό ότι το ελάχιστο ποσό κάθε μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 30 ευρώ.
2) Για τους οφειλέτες με ετήσιο εισόδημα έτους 2017 άνω των 10.000 ευρώ, το ύψος κάθε μηνιαίας δόσης και συνακόλουθα ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων καθορίζεται από τη Φορολογική Διοίκηση με τα ακόλουθα «βήματα»:
1ο βήμα: Με βάση το συνολικό εισόδημα του φορολογικού έτους 2017 προσδιορίζεται το «ετήσιο ποσό καταβολών» κάθε οφειλέτη με τη χρήση προοδευτικής κλίμακας συντελεστών, που ανέρχονται σε:
α) 4% για το τμήμα του εισοδήματος από τα 10.000,01 ευρώ έως τα 15.000 ευρώ,
β) 6% για το τμήμα του εισοδήματος από τα 15.000,01 ευρώ έως τα 20.000 ευρώ,
γ) 8% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 20.000,01 ευρώ έως τα 25.000 ευρώ,
δ) 10% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 25.000,01 ευρώ έως τα 30.000 ευρώ,
ε) 12% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 30.000,01 ευρώ έως τα 50.000 ευρώ,
στ) 15% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 50.000,01 ευρώ έως τα 75.000 ευρώ,
ζ) 20% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 75.000,01 ευρώ έως τα 100.000 ευρώ,
η) 25% για το τμήμα ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 100.000 ευρώ.
Για οφειλέτες με εξαρτώμενα τέκνα, οι συντελεστές της παραπάνω προοδευτική κλίμακας μειώνονται ως εξής:
- κατά μία ποσοστιαία μονάδα εφόσον υπάρχει 1 εξαρτώμενο τέκνο
- κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες εφόσον υπάρχουν 2 εξαρτώμενα τέκνα
- κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες εφόσον υπάρχουν 3 ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.
2ο βήμα: Το «ετήσιο ποσό καταβολών» που προκύπτει με βάση την προοδευτική κλίμακα συντελεστών του 1ου βήματος διαιρείται στη συνέχεια με τον αριθμό 12 και έτσι ανάγεται σε «μηνιαίο ποσό καταβολής».
3ο βήμα: Το ποσό της ρυθμιζόμενης οφειλής διαιρείται με το «μηνιαίο ποσό καταβολής». Το πλήθος των δόσεων της ρύθμισης προκύπτει από το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης αυτής.
Περιορισμοί
Σε κάθε περίπτωση ισχύουν οι ακόλουθοι τρεις περιορισμοί, βάσει των οποίων το ποσό κάθε μηνιαίας δόσης μπορεί να διαφοροποιηθεί μετά τους παραπάνω υπολογισμούς:
- το ελάχιστο ποσό κάθε μηνιαίας δόσης δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 30 ευρώ
- ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος των 18
- ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος των 120.
Σε περίπτωση που ο περιορισμός της ελάχιστης δόσης των 30 ευρώ έχει ως συνέπεια να προκύπτει αριθμός δόσεων μικρότερος των 18, ο αριθμός των δόσεων περιορίζεται σε επίπεδο χαμηλότερο των 18. Κάτι τέτοιο συμβαίνει με ποσά οφειλών χαμηλότερα των 540 ευρώ. Όπως προκύπτει από την παρουσίαση των παραπάνω κανόνων, όσο πιο υψηλό είναι το συνολικό ατομικό ετήσιο πραγματικό εισόδημα του οφειλέτη κατά το φορολογικό έτος 2017 τόσο μικρότερος είναι ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων στις οποίες μπορεί να ρυθμίσει τις οφειλές του.
Ο όρος που μειώνει τον αριθμό και αυξάνει τα ποσά των δόσεων
Με μια πρόσφατα εκδοθείσα εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με την οποία παρασχέθηκαν οδηγίες για τον τρόπο εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 98-109 του ν. 4611/2019 (με την εγκύκλιο υπ’ αριθμόν Ε2109/13-6-2019), διευκρινίστηκε ότι στο «συνολικό εισόδημα του φορολογικού έτους 2017» (ατομικό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο, πραγματικό), το οποίο λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του αριθμού και του ύψους των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης, συμπεριλαμβάνονται «όλα τα ατομικά πραγματικά εισοδήματα φορολογούμενα, απαλλασσόμενα, φορολογούμενα με ειδικό τρόπο ή αυτοτελώς και ανεξάρτητα από το αν τα εισοδήματα αυτά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης». Η διευκρίνιση αυτή της ΑΑΔΕ σημαίνει ουσιαστικά ότι στο συνολικό εισόδημα του έτους 2017, το οποίο λαμβάνεται υπόψη για να προσδιοριστεί ο αριθμός και το ύψος των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης, περιλαμβάνονται -μεταξύ άλλων- ακόμη και τα αναδρομικά που επιστράφηκαν σε συνταξιούχους ως παρανόμως παρακρατηθείσες εισφορές υγειονομικής περίθαλψης και δηλώθηκαν εφάπαξ ως εισοδήματα του έτους 2017, οι τόκοι καταθέσεων, τα επιδόματα επικινδυνότητας, οι αποζημιώσεις απολύσεων, τα επιδόματα τέκνων, τα προνοιακά επιδόματα και οι συντάξεις αναπήρων, το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, οι αγροτικές επιδοτήσεις, τα κέρδη από μετοχές, ομόλογα, ρέπος κ.λπ.
Πρόκειται για έναν όρο ο οποίος κρύβει μια μεγάλη παγίδα, καθώς έχει ως συνέπεια μεγάλος αριθμός οφειλετών να εμφανίζεται με τεχνητά «φουσκωμένα» ετήσια εισοδήματα και έτσι να μην μπορεί να εξασφαλίσει μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων για την εξόφληση των οφειλών του.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 12 της εγκυκλίου της ΑΑΔΕ στο συνολικό ατομικό εισόδημα του οφειλέτη, από το ύψος του οποίου εξαρτάται ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης, συμπεριλαμβάνονται (εκτός από τυχόν μισθούς, συντάξεις, κέρδη από επιχειρήσεις, αγροτικά εισοδήματα και ενοίκια) και οι παρακάτω κατηγορίες εισοδημάτων:
- Οι μισθοί, οι συντάξεις και τα ποσά της πάγιας αντιμισθίας των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω, καθώς και όλων των άλλων αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω.
- Το εξωιδρυματικό επίδομα καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
- Οι αποζημιώσεις απολύσεων.
- Τα επιδόματα τέκνων που έχουν χορηγηθεί από τον ΟΠΕΚΑ, κατόπιν υποβολής των αιτήσεων Α21.
- Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ).
- Όλα τα επιδόματα ανεργίας.
- Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
- Τα αναδρομικά ποσά που έλαβαν το 2017 περίπου 1.000.000 συνταξιούχοι ως επιστροφές εισφορών υγειονομικής περίθαλψης που τους είχαν παρακρατηθεί παράνομα.
- Η διατροφή της συζύγου και των τέκνων.
- Οι συντάξεις των αναπήρων ή θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν εγκαύματα κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
- Το εξωιδρυματικό επίδομα καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
- Τα επιδόματα των αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
- Τα επιδόματα επικίνδυνης εργασίας, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος κατά ποσοστό 65%.
- Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενεργείας μέχρι 10 KW.
- Τα κέρδη από πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθρο 71Α ν.4172/2013).
- Οι τόκοι καταθέσεων.
- Οι τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου.
- Τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.
- Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά αμοιβαία κεφάλαια.
- Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
- Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
- Όλες οι αγροτικές εισοδηματικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις.
- Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
- Τα κέρδη από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιρειών Ε.Ε. και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ.
- Τα κέρδη που προκύπτουν κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά έχουν διακρατηθεί μέχρι τη λήξη τους.
- Τα μερίσματα εισηγμένων σε χρηματιστήριο μετοχών που απαλλάσσονται του φόρου.
- Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος.
Όπως γίνεται αντιληπτό, ο συνυπολογισμός όλων των παραπάνω ποσών στο ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του αριθμού των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης έχει ως συνέπεια πολλοί οφειλέτες να εμφανίζονται με εξωπραγματικού ύψους εισοδήματα και, ενώ στην πραγματικότητα έχουν ανάγκη από μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων για να καταφέρουν να εξοφλήσουν τις οφειλές τους, να μην καταφέρνουν τελικά να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη ρύθμιση.
ΟΕΕ: Λύση από ΑΑΔΕ για αγρότες
Λύση στα προβλήματα που έχουν εντοπισθεί κατά την υποβολή φορολογικών δηλώσεων επιτηδευματιών, οι οποίοι ασκούν αγροτικά επαγγέλματα, και τα οποία ανέδειξε με επιστολή του το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, δόθηκε από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Η ΑΑΔΕ ανταποκρίθηκε δίνοντας διευκρινίσεις με σχετική επιστολή για τη συμπλήρωση του κωδικού 037-038 του εντύπου Ε1 και του νέου κωδικού του εντύπου Ε3. Το μεγάλο πρόβλημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης αναφέρεται στον ΕΦΚΑ και συγκεκριμένα τον πρώην ΟΓΑ, καθώς δεν έχουν σταλεί ειδοποιητήρια και εκκαθαριστικά πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών των αγροτών, με αποτέλεσμα να θεωρούνται μη ασφαλιστικά ενήμεροι και να μη χαρακτηρίζονται φορολογικά ως αγρότες.
Το ΟΕΕ ζητεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να παρέμβει άμεσα στον ΕΦΚΑ, ώστε να βρεθεί τρόπος για την αναγνώριση του αγρότη κατά την υποβολή της φορολογικής δήλωσης, ο οποίος, σημειωτέον, δεν είναι υπεύθυνος για τις χρονοβόρες διαδικασίες που ακολουθεί ο πρώην ΟΓΑ.
