Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Γιώργου Παλαιτσάκη
Νέες αναπροσαρμογές στις αντικειμενικές τιμές το 2019 και το 2020, ώστε να ολοκληρωθεί η εναρμόνιση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς, καθώς και ριζικές αλλαγές στο καθεστώς φορολόγησης της ναυτιλίας από τον Ιούλιο, προαναγγέλλονται με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον βαθμό συμμόρφωσης της ελληνικής κυβέρνησης στα συμφωνηθέντα κατά την 4η αξιολόγηση.
Το κείμενο συμμόρφωσης (compliance report) της Κομισιόν επιβεβαιώνει την υλοποίηση και των 88 προαπαιτούμενων της 4ης αξιολόγησης και το Euroworking Group θα επικυρώσει κατά τη σημερινή του συνεδρίαση την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου παραδίδοντας τη σκυτάλη το μεσημέρι στο Eurogroup για τη λήψη απόφασης σχετικά με την απόφαση εκταμίευσης της τελευταίας δόσης από τη 3η δανειακή σύμβαση.
Όπως αναφέρεται στο κείμενο συμμόρφωσης «όλα τα προαπαιτούμενα έχουν ολοκληρωθεί.
Το πρόγραμμα του ESM είναι στη σωστή τροχιά (on track) κάτι που ανοίγει τον δρόμο για την τελική εκταμίευση προς την Ελλάδα ενός ποσού το οποίο θα καλύψει τις δανειακές ανάγκες της χώρας.
Το ποσό αυτό θα πρέπει να είναι προσαυξημένο κατά ένα κεφάλαιο το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για να χτιστεί το cash buffer». Οι συντάκτες του κειμένου αναφέρουν ότι πλέον υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος.
Επίσης, ζητούν την «αυξημένη εποπτεία» -η οποία θα βασίζεται στο άρθρο 2 του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (472/2013) προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχιση και η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM. Οι ελληνικές αρχές είναι πλήρως δεσμευμένες να επιτύχουν τους συμφωνηθέντες δημοσιονομικούς στόχους αλλά και να προωθήσουν τις μεταρρυθμίσεις. Το κείμενο συμμόρφωσης αναφέρεται και σε συμφωνία υποστήριξης της ελληνικής πλευράς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω τεχνικής βοήθειας (Cooperation and Support Plan).
Στο κείμενο αναφέρεται ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα είναι στον σωστό δρόμο για να επιτύχουν το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% του ΑΕΠ μέσα στο 2018. Κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα λαμβάνοντας υπ’ όψιν θετικές και αρνητικές αλλαγές.
Στις θετικές συγκαταλέγεται η καλύτερη του αναμενόμενου δημοσιονομική επίδοση του 2017 η οποία επιδρά (με το φαινόμενο του carry over) στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2018. Στις αρνητικές περιλαμβάνεται ένα ποσό της τάξεως των 100 εκατομμυρίων ευρώ το οποίο αφορά σε επιστροφές που πρέπει να γίνουν στους συνταξιούχους λόγω λανθασμένων κρατήσεων από τον ΑΚΑΓΕ αλλά και σε ένα ποσό της τάξεως των 40 εκατ. ευρώ που θα πρέπει να καταβληθεί στη ΔΕΗ. Επίσης, αρνητικά έχει επιδράσει και η αναθεώρηση προς τα κάτω του πήχη της ανάπτυξης (σ.σ. ο νέος στόχος είναι 1,9% έναντι 2,3% που προέβλεπαν προ μηνών οι ευρωπαϊκοί θεσμοί).
Ανοιχτό το ενδεχόμενο για υπερπλεονάσματα
Οι συντάκτες του κειμένου εκτιμούν ότι και το 2019 αλλά και το 2020 μπορούν να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι για παραγωγή πλεονάσματος 3,5%, ενώ αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο για παραγωγή «υπερπλεονασμάτων». Θεωρούν πολύ πιθανό ότι θα υπάρξει ο δημοσιονομικός χώρος για τη λήψη πρόσθετων μέτρων ελάφρυνσης και αναφέρουν ότι αυτά θα πρέπει να αποφασιστούν με γνώμονα την ενίσχυση της ανάπτυξης (μείωση φόρων και κοινωνικές παροχές). «Οι λεπτομέρειες αυτών των μέτρων μένει να καθοριστούν» αναφέρει η έθεση εκτιμώντας ότι αυτό θα γίνει στο πλαίσιο σύνταξης του προϋπολογισμού του 2019 μέχρι το τέλος του έτους. Πάντως, στο κείμενο συμμόρφωσης αναφέρεται ρητά ότι τόσο η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς για τις συντάξεις όσο και η μείωση της έκπτωσης φόρου θεωρούνται ως δεδομένες αποφάσεις και μάλιστα λαμβάνονται υπ’ όψιν για τις δημοσιονομικές προβλέψεις μετά το 2019.
«Το βασικό σενάριο εκπλήρωσης των δημοσιονομικών στόχων, έχει και αρκετά στοιχεία αβεβαιότητας» αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση. Πολλά από τα στοιχεία αβεβαιότητας μπορούν να συμβάλλουν και στην κατεύθυνση της αύξησης των δημοσιονομικών επιδόσεων. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι τα ανώτατα πλαφόν που έχουν οριστεί στο σκέλος των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού, έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι είναι δύσκολο να αποτυπωθούν στην πράξη, κάτι που δημιουργεί ένα «παράθυρο» αύξησης των δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Επίσης, αναφέρεται ότι στο βασικό σενάριο δεν έχει ληφθεί υπ’ όψιν η πιθανή δημοσιονομική επίπτωση από μια σειρά μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται. Από την άλλη βέβαια, δεν μπορεί να εκτιμηθεί η δημοσιονομική επίπτωση από πιθανές μελλοντικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης σχετικά με ήδη συμφωνηθέντα μέτρα.
Οι προβλέψεις για την οικονομία
Το κείμενο συμμόρφωσης ενσωματώνει τις ακόλουθες προβλέψεις για την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας:
1. ΑΕΠ: Ανάπτυξη 1,9% για το 2018, 2,3% για το 2019 και για το 2020, μείωση του ρυθμού στο 2,1% για το 2021 και 1,8% για το 2022
2. Ανεργία: μείωση του ποσοστού στο 20,1% για το 2018, περαιτέρω μείωση στο 18,4% για το 2019, ποσοστό 17% για το 2020, 15,8% για το 2021 και 14,9% για το 2022
Τα πρωτογενή πλεονάσματα
Οι προβλέψεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα:
3,5% για το 2018
3,8% για το 2019 και για το 2020
4,1% για το 2021 και
4,3% για το 2022
Aναθεώρηση αντικειμενικών αξιών το 2019 και το 2020
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στα κεφάλαια της έκθεσης που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της φορολογίας:
1) Οι ελληνικές αρχές κατέληξαν σε συμφωνία με τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν για το νέο καθεστώς φορολόγησης της ναυτιλίας, κατόπιν μακρόχρονων διαπραγματεύσεων. Η συμφωνία προβλέπει ότι με νομοθεσία που θα θεσπίσει η ελληνική κυβέρνηση τον προσεχή Ιούλιο, η εθελοντική συμβολή της ναυτιλιακής κοινότητας θα επεκταθεί, θα εισαχθεί ένας νέος φόρος ο οποίος θα επιβάλλεται στα επαναπατρισθέντα κέρδη από ναυτιλιακές δραστηριότητες και θα κλείσουν όλα τα νομοθετικά κενά.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», με το πλαίσιο φορολόγησης έχει συμφωνήσει και η ναυτιλιακή κοινότητα και φαίνεται να κλείνουν έτσι όλες οι εκκρεμότητες που υπήρχαν γύρω από τη φορολογία της ναυτιλίας.
2) Οι ελληνικές αρχές προέβησαν σε σημαντική επανεκτίμηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων χρησιμοποιώντας εκτιμητές ακινήτων με στόχο τη σταδιακή ευθυγράμμιση των αξιών που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες επιβολής του φόρου ακίνητης περιουσίας με τις τιμές της αγοράς. Η πλήρης επανεκτίμηση των πτωτικών αναθεωρήσεων των τιμών και η μερική ευθυγράμμιση των ανοδικών αναθεωρήσεων των τιμών το 2018 οδήγησε σε μια μικρή αύξηση των συνολικών φορολογητέων αξιών.
Οι φορολογικοί συντελεστές και τα κατώτατα κλιμάκια του ΕΝΦΙΑ αναπροσαρμόστηκαν για να αντισταθμίσουν εν μέρει την αύξηση των τιμών των ακινήτων, διασφαλίζοντας γενικά τη φορολογική ουδετερότητα των μεταρρυθμίσεων το 2018.
Οι ελληνικές αρχές ανέλαβαν τη δέσμευση να προσαρμόσουν σταδιακά τις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων κατά το 50% τουλάχιστον της εναπομείνασας διαφοράς με τις τιμές αγοράς 2019 και να τις ευθυγραμμίσουν πλήρως με τις τιμές της αγοράς μέχρι το 2020. Γι’ αυτό έχουν λάβει περαιτέρω μέτρα για την ενημέρωση των αναθεωρήσεων των αντικειμενικών τιμών, καθώς έχει δημιουργηθεί στο υπουργείο Οικονομικών μονάδα αποτίμησης ακίνητης περιουσίας και ένα σύστημα πληροφορικής το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη για να στηρίξει το μέλλον εργασίες εκτίμησης ακινήτων.
Επιπλέον, στην έκθεση συμμόρφωσης επαναβεβαιώνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση θα προχωρήσει από την 1η Ιουλίου 2018 στην κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα 5 νησιά του Αιγαίου, όπου ισχύουν ακόμη οι συντελεστές αυτοί (Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο) και από την 1η Ιανουαρίου 2020 στην περικοπή κατά 650 ευρώ της ετήσιας έκπτωσης φόρου των 1.900-2.100 ευρώ που ισχύει για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες.
Όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στη Φορολογική Διοίκηση, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε, μεταξύ άλλων, να αυξήσει το προσωπικό της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων από τα 12.000 στα 13.222 άτομα ως το 2021 και να θέσει σε πλήρη λειτουργία από το 2021 το λογισμικό για την αυτοματοποίηση των διαδικασιών επιβολής κατασχέσεων σε καταθέσεις, εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία οφειλετών του Δημοσίου.
Μια νέα αρχή
Τη βεβαιότητα ότι στη σημερινή συνεδρίαση του Εurogroup θα υπάρξει μια συνολική απόφαση για την Ελλάδα, που θα στείλει θετικά μηνύματα στις αγορές, εξέφρασε χθες ο επίτροπος οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος θεωρεί ότι υπάρχουν όλες οι παράμετροι για μια καλή συμφωνία. Δίκαιη και άμεσα εφαρμόσιμη συμφωνία για το χρέος αναμένει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν για το ευρώ, Βάλντις Ντομπρόβσκις. Οι τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την προετοιμασία της συνολικής συμφωνίας απασχόλησαν υπό μορφή ενημέρωσης των επιτρόπων και τη χθεσινή συνεδρίαση της Κομισιόν, στις Βρυξέλλες, ενώ αμέσως μετά οι δύο αξιωματούχοι αναφέρθηκαν στις προσδοκίες τους εν όψει του σημερινού Εurogroup στο Λουξεμβούργο. Σύμφωνα με τον κ. Ντομπρόβσκις, τα κύρια συστατικά της σημερινής συνολικής απόφασης θα πρέπει να είναι η ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης, μια δίκαιη απόφαση για το χρέος, τη δόση που θα χρησιμοποιηθεί ως δημοσιονομικό «μαξιλάρι» για την έξοδο στις αγορές και την επιτήρηση της επόμενης μέρας μετά την έξοδο από το πρόγραμμα.
Ειδικότερα, για την τέταρτη αξιολόγηση ανέφερε ότι οι ελληνικές αρχές εκπληρώνουν και τα τελευταία προαπαιτούμενα πριν από το Εurogroup, ενώ για το χρέος στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη τα μέτρα να είναι άμεσα εφαρμόσιμα για να στείλουν θετικά μηνύματα στις αγορές. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν μίλησε για μια «νέα αρχή», χαρακτηρίζοντας ως κύριο ζητούμενο τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα, ώστε να πειστούν οι αγορές για τη δυναμική ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Αναφορικά με τη διαδικασία, σήμερα το πρωί θα συνεδριάσει το ΕWG έχοντας την έκθεση συμμόρφωσης των θεσμών με την οποία θα διαπιστώνεται η εκπλήρωση των προαπαιτούμενων της τέταρτης αξιολόγησης από την κυβέρνηση, ενώ στη συνέχεια θα προετοιμάσει την τελική δήλωση του Εurogroup σε σχέση με τη συνολική απόφαση. Εάν υπάρξουν προβλήματα σε επίπεδο τεχνοκρατών, τότε τα επίμαχα ζητήματα θα παραπεμφθούν για συζήτηση στους υπουργούς, ωστόσο κυρίαρχη εκτίμηση χθες στις Βρυξέλλες ήταν πως σήμερα θα υπάρξει συνολική συμφωνία.
