Σε πολλές χώρες οι εργαζόμενοι με χαμηλότερο εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία του νέου κορωνοϊού.
Ωστόσο, η σχέση μεταξύ της κοινωνικής τάξης και των συνεπειών Covid-19 δεν είναι αναπόφευκτη, όπως αποδεικνύει παγκόσμια έρευνα του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Gallup που πραγματοποιήθηκε από τον Ιούλιο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2021.
Σύμφωνα με την έρευνα, η σχέση αυτή μεταξύ κοινωνικής τάξης και Covid-19 δεν υπάρχει σε μερικές από τις πιο ισότιμες κοινωνίες της Ευρώπης και της Ασίας.
Παγκοσμίως το 41% των εργαζομένων στο φτωχότερο 20% της κατανομής εισοδήματος της περιφέρειάς τους δήλωσε ότι έχασαν τη δουλειά ή την επιχείρησή τους ως αποτέλεσμα της πανδημίας, σε σύγκριση με το 23% των εργαζομένων στο πλουσιότερο 20%. Αυτό το χάσμα στην απώλεια θέσεων εργασίας είναι παρόμοιο μεταξύ εκείνων με πτυχίο (16% που έχουν χάσει δουλειά ή επιχείρηση) και εκείνων χωρίς (35%).
Το πόσο ευάλωτος είναι κάποιος οικονομικά συνδέεται στενά με το επίπεδο εισοδηματικής ανισότητας στην πανδημία. Στις οικονομικά ισότιμες χώρες, όπως μετράται από τον δείκτη Gini Index για το εισόδημα των νοικοκυριών, οι εργαζόμενοι με χαμηλότερο εισόδημα και εκπαίδευση προστατεύτηκαν από την ανεργία, εν μέρει μέσω εθνικών παρεμβάσεων και κυβερνητικών πολιτικών που προσπάθησαν να αποτρέψουν την απώλεια μαζικών θέσεων εργασίας.
Τι ξέρουμε για την κοινωνική τάξη και τον Covid-19
Οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας έχουν από καιρό κατανοήσει ότι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση συνδέεται στενά με τον τομέα της υγείας και την ευαισθησία στις μεταδοτικές ασθένειες.
Τα στοιχεία από ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αγγλίας και της Γαλλίας, δείχνουν ότι ο Covid-19 προκάλεσε υψηλότερο αριθμό θανάτων σε κοινότητες χαμηλού εισοδήματος, μεταξύ των μαύρων, για πραάδειγμα, και ορισμένων εθνικών μειονοτήτων.
Αυτά τα κενά φαίνεται να είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της έκθεσης που δημιουργείται μέσω της εργασίας, και όχι της μη συμμόρφωσης με τις οδηγίες για την ασφάλεια.
Οι μαύροι στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο πιθανό από τους λευκούς να τηρήσουν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης αλλά στην αρχή της πανδημίας είχαν περίπου 30% περισσότερες πιθανότητες να εργαστούν σε επαγγέλματα που απαιτούν στενή φυσική εγγύτητα, σύμφωνα με έρευνα (για την Annals of the American Academy of Political and Social Science).
Το χάσμα βάσει εισοδήματος γίνεται ακόμη πιο έντονο. Οι εργαζόμενοι στο τελευταίο τρίτο της κατανομής εισοδήματος ήταν τέσσερις φορές πιο πιθανό από τους εργαζομένους στο κορυφαίο 10% να βρίσκονται σε μια εργασία που απαιτούσε στενή φυσική εγγύτητα. Εκτός από τους γιατρούς και μερικά άλλα επαγγέλματα, οι πολύ μορφωμένοι εργαζόμενοι σπάνια πρέπει να έχουν άμεση επαφή με άλλα άτομα.
Διπλοί κίνδυνοι
Η υπερβολική έκθεση των εργαζομένων με χαμηλό εισόδημα στην αυτοπροσώπως και face-to-face εργασία έχει δημιουργήσει διπλούς κινδύνους για τους λιγότερο εύπορους, που μεταφράζονται σε απειλή τόσο σωματική όσο και οικονομική.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, το ποσοστό ανεργίας των εργαζομένων στην προετοιμασία και την εξυπηρέτηση των τροφίμων αυξήθηκε σε 19,6% από 5,5% από το 2019 έως το 2020, καθώς οι άνθρωποι σταμάτησαν να γευματίζουν έξω.
Σε όλο τον κόσμο, τα lockdowns και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης οδήγησαν στην εξαφάνιση θέσεων εργασίας χαμηλού εισοδήματος που απαιτούν λιγότερη εκπαίδευση.
Στις 103 από τις 117 χώρες στα δεδομένα της έρευνας της Gallup, οι εργαζόμενοι στο κάτω πέμπτο της κατανομής εισοδήματος των νοικοκυριών παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά απώλειας θέσεων εργασίας από εκείνους στην κορυφή. Οι απόφοιτοι κολεγίου σημείωσαν πολύ καλύτερα αποτελέσματα από εκείνους με χαμηλότερου επιπέδου εκπαίδευση σε 97 από 118 χώρες και περιοχές.
Οι εργαζόμενοι χωρίς πτυχίο κολεγίου σε χώρες με χαμηλό εισόδημα είχαν τα χειρότερα, παρόλο που τείνουν να ζουν σε περιοχές με πολύ χαμηλότερο αριθμό θανάτων λόγω Covid-19 που αναφέρθηκαν κατά την περίοδο συλλογής δεδομένων για την έρευνα από ό, τι στις χώρες υψηλού εισοδήματος της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
Περισσότεροι από δύο στους τρεις εργαζόμενους χωρίς πτυχίο κολεγίου έχασαν τη δουλειά ή την επιχείρησή τους ως αποτέλεσμα του Covid-19 στις Φιλιππίνες και την Κένυα, αν και οι κατά κεφαλήν θάνατοι ήταν 7% και 2% του ποσοστού στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς χωρίς πτυχίο κολεγίου έχασαν τη δουλειά τους στη Ζιμπάμπουε, την Ταϊλάνδη, το Περού και την Ινδία. Τα ποσοστά απώλειας θέσεων εργασίας ή απώλειας επιχείρησης ήταν τουλάχιστον 10 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο για τους εργαζόμενους που φοιτούσαν στο κολέγιο σε αυτές τις χώρες.
Ενώ η οικονομική ζημία ήταν γενικά χειρότερη στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεχωρίζουν μεταξύ των δημοκρατιών υψηλού εισοδήματος καθώς σημειώνουν τόσο υψηλές απώλειες θέσεων εργασίας όσο και μεγάλο χάσμα μεταξύ των εργαζομένων με και χωρίς πτυχίο.
Μεταξύ των 31 χωρών του ΟΑΣΑ για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα, οι ΗΠΑ είχαν το τρίτο μεγαλύτερο χάσμα στην απώλεια θέσεων εργασίας μεταξύ κατόχων πτυχίου κολεγίου και μη κατόχων (οκτώ ποσοστιαίες μονάδες), πίσω από τη Χιλή και το Ισραήλ.
Η Χιλή, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιράζονται επίσης το χαρακτηριστικό ότι διαθέτουν υψηλά επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας. Πιο ισότιμες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ελβετίας, της Δανίας, της Σουηδίας, της Νορβηγίας και της Γερμανίας, διατηρούσαν τις συνολικές απώλειες θέσεων εργασίας χαμηλές και δεν σημείωσαν σημαντική διαφορά στα ποσοστά απώλειας θέσεων εργασίας μεταξύ αυτών με και χωρίς πτυχίο.
Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ανισότητες στο εισόδημα πριν από την πανδημία μπορούσε να προβλέψει σημαντικά υψηλότερες απώλειες θέσεων εργασίας και να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο αναφορικά με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση στη διαμόρφωση αυτών των απωλειών.
Η επίδραση των ανισοτήτων παραμένει σημαντική ακόμη και μετά τον έλεγχο του αθροιστικού ποσοστού θανάτων από τον κατά κεφαλήν αριθμό θανάτων ανά 100.000 και την αυστηρότητα των κυβερνητικών πολιτικών καταστολής ασθενειών, όπως μετρήθηκαν από τους μελετητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, καθώς και άλλους παράγοντες που διαφέρουν ανά χώρα.
Διατήρηση των εργαζομένων συνδεδεμένων με τους εργοδότες
Οι πιο ισότιμες χώρες τείνουν να έχουν περισσότερο εμπιστευτικούς πληθυσμούς, σύμφωνα με την έρευνα, δημιουργώντας συνθήκες που φαίνεται να οδηγούν σε συνεργασία και αποτελεσματική συλλογική δράση.
Είναι πιθανό οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι σε αυτές τις ισότιμες χώρες να είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν πολιτικές για την προστασία των εργαζομένων από τις απολύσεις, όπως συνέβη στη Δανία, τις Κάτω Χώρες και τη Νέα Ζηλανδία, χώρες οι οποίες βρίσκονται στο κάτω τεταρτημόριο των παγκόσμιων μέτρων ανισότητας, καθώς και της Ιρλανδίας, της Αυστραλίας και τη Βρετανία, χώρες οι οποίες βρίσκονται στο δεύτερο χαμηλότερο τεταρτημόριο ανισότητας.
Αυτές οι πολιτικές κατευθύνουν την εισοδηματική υποστήριξη σε επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία για να διατηρήσουν το εργατικό τους δυναμικό. Άλλες πιο ισότιμες χώρες – όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ελβετία – σχεδίασαν και επέκτειναν τα υπάρχοντα προγράμματα επιδοτήσεων εργοδότη που σχεδιάστηκαν για να διατηρήσουν τους υπαλλήλους συνδεδεμένους με τους εργοδότες.
Αυτές οι πολιτικές κατευθύνουν την υποστήριξη προς τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία ώστε να διατηρήσουν το εργατικό τους δυναμικό.
Άλλες πιο ισότιμες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ελβετία, σχεδίασαν και επέκτειναν τα υπάρχοντα προγράμματα επιδοτήσεων εργασίας που σχεδιάστηκαν για να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας συνδεδεμένες με τους εργοδότες.
Τέτοιες πολιτικές δεν εφαρμόστηκαν στη Χιλή ή το Ισραήλ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δημιούργησε το Πρόγραμμα Προστασίας Μισθοδοσίας (Paycheck Protection Program). Αυτό το πρόγραμμα διέθετε κοινά χαρακτηριστικά με τις επιτυχημένες πολιτικές της Ευρώπης, αλλά υιοθετήθηκε πολύ αργά μην μπορώντας να αποτρέψει τις μαζικές απολύσεις, όπως διαπίστωσαν οι οικονομολόγοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.
Παρόλα αυτά, ακόμη και με αυτούς τους περιορισμούς, οι απολύσεις στις ΗΠΑ θα ήταν δραστικά χειρότερες χωρίς αυτό το πρόγραμμα, σύμφωνα με ανάλυση των οικονομολόγων στο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επέκτεινε σε μεγάλο βαθμό τις δαπάνες με άλλους τρόπους για να περιορίσει τη ζημία σε αυτούς που απολύθηκαν, όπως επιδοτούμενη ασφάλιση ανεργίας και άμεσες πληρωμές σε νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Αλλά υπάρχει ένας καλός λόγος που είναι καλύτερο να μην απολυθείς πρώτος: Τα στοιχεία από προηγούμενες περιόδους ύφεσης δείχνουν ότι εκατομμύρια απολυμένων εργαζομένων δεν θα επιστρέψουν ποτέ στον εργοδότη τους.
Επιπλέον, τα πρόσφατα δεδομένα από την έρευνα της Gallup δείχνουν ότι τα άτομα που απολύθηκαν λόγω της πανδημίας και επαναπροσλήφθηκαν παρουσίασαν μεγάλη πτώση στην ικανοποίηση από την εργασία και συνέχισαν να δυσκολεύονται για να καλύψουν τα μηνιαία έξοδα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η δημοσκόπηση δείχνει ότι εκείνοι που απολύθηκαν ως αποτέλεσμα της πανδημίας ήταν πολύ πιο πιθανό να αναφέρουν μείωση του βιοτικού τους επιπέδου σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από New York Times
