Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εμφανής στους περισσότερους οικονομικούς δείκτες που αποτυπώνουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας έχουν γίνει πλέον οι συνέπειες της μεγάλης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές.
Ενώ έχει ήδη χαθεί το χρονικό ορόσημο της 22ας Μαΐου και οι ελπίδες εστιάζονται πλέον στο να εκταμιευτεί η επόμενη δόση μερικά 24ωρα πριν εκπνεύσει η προθεσμία για την καταβολή των δανειακών υποχρεώσεων του Ιουλίου ύψους 7 δισ. ευρώ, οι επιπτώσεις είναι ήδη εμφανείς: η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει μείωση των καταθέσεων και αύξηση των κόκκινων δανείων από τις αρχές του χρόνου.
Η εκτέλεση του προϋπολογισμού βρίσκεται την κόψη του ξυραφιού, ο πληθωρισμός έχει επιστρέψει και «ροκανίζει» το διαθέσιμο εισόδημα, ενώ, παρά την τόνωση των εξαγωγών, το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο μεγαλώνει μήνα με τον μήνα. Το πρώτο τρίμηνο έφερε ύφεση -μένει να πιστοποιηθεί με τα στοιχεία που θα ανακοινώσει σήμερα η ΕΛΣΤΑΤ-, ενώ το λιανικό εμπόριο περνάει περίοδο στασιμότητας, με ορισμένους κρίσιμους τομείς -καύσιμα, supermarket- να καταγράφουν ακόμη και μείωση πωλήσεων.
- ΑΕΠ: Εντός της ημέρας η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναμένεται να ανακοινώσει την αναθεωρημένη εκτίμησή της για την πορεία του ΑΕΠ κατά το α’ τρίμηνο της φετινής χρονιάς. Έτσι, θα φανεί αν η ύφεση που καταγράφηκε στις 15 Μαΐου για την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2017 θα παραμείνει στο -0,5% ή αν θα υπάρξει διαφοροποίηση του ποσοστού. Ήδη, πάντως, ελληνική κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν κατεβάσει τον πήχη της ανάπτυξης, με την ελληνική πλευρά να εμφανίζεται μάλιστα και περισσότερο απαισιόδοξη μέσω του Μεσοπρόθεσμου καθώς βλέπει το φετινό ΑΕΠ να αυξάνει κατά μόλις 1,8%, έναντι αρχικού στόχου 2,7%.
- Πληθωρισμός: Η ύφεση του πρώτου τριμήνου (με βάση τουλάχιστον τις αρχικές εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ) συνοδεύτηκε και από αύξηση τιμών η οποία προήλθε κατά κύριο λόγο από το νέο κύμα αυξήσεων στην έμμεση φορολογία. Τον Απρίλιο, μήνα για τον οποίο υπάρχουν τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή «έτρεχε» με ρυθμό 1,6%, όταν τον αντίστοιχο περσινό μήνα είχαμε πτώση 1,3%. Το κύμα των ανατιμήσεων έχει πλήξει και βασικές κατηγορίες αγαθών, όπως είναι η στέγαση (λόγω αύξησης στο πετρέλαιο θέρμανσης και στο φυσικό αέριο), οι μεταφορές (λόγω καυσίμων) αλλά και οι επικοινωνίες (λόγω νέων φόρων στα τηλέφωνα).
- Λιανικό εμπόριο: Τα στοιχεία του Μαρτίου που ανακοινώθηκαν στις αρχές της εβδομάδας δικαίωσαν τους εκπροσώπους του κλάδου supermarket αλλά και των πρατηρίων καυσίμων. Ο όγκος των πωλήσεων είναι μειωμένος και στις δύο αυτές κατηγορίες σε σχέση με πέρυσι, παρασύροντας σε πτώση και τον συνολικό γενικό δείκτη όγκου πωλήσεων σε ποσοστό 1% σε σχέση με πέρυσι. Ακόμη και ο δείκτης κύκλου εργασιών εμφανίζει οριακή αύξηση της τάξεως του 0,3%, μεταβολή που οφείλεται κατά κύριο λόγο στις ανατιμήσεις που προκλήθηκαν από τις αυξήσεις στους φόρους, ειδικά στα καύσιμα. Η οριακή μεταβολή του δείκτη κύκλου εργασιών επηρεάζει την πορεία του ΑΕΠ η εξάρτηση του οποίου από την κατανάλωση παραμένει σε ποσοστό άνω του 70%.
- Φορολογικά έσοδα: Ο στόχος των φορολογικών εσόδων επιτεύχθηκε οριακά κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους καθώς συγκεντρώθηκαν 12,361 δισ. ευρώ έναντι στόχου 12,288 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η οριακή υπέρβαση προκύπτει έναντι του στόχου που είχε τεθεί πέρυσι τον Νοέμβριο με την κατάθεση του προϋπολογισμού και όχι με τον αναθεωρημένο στόχο, ο οποίος αποτυπώθηκε στο μεσοπρόθεσμο και είναι υψηλότερος κατά 1,3 δισ. ευρώ. Όλοι οι βασικοί κωδικοί των φορολογικών εσόδων (ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, φόροι κατανάλωσης καυσίμων και καπνικών) παρουσιάζουν σοβαρή υστέρηση έναντι των στόχων και προς το παρόν το κενό καλύπτεται από τους άμεσους και έμμεσους φόρους προηγούμενων ετών, δηλαδή από τις ρυθμίσεις και τις κατασχέσεις. Τα δύσκολα για τον κρατικό προϋπολογισμό είναι μπροστά καθώς από τα περίπου 48 δισ. ευρώ που πρέπει να εισπραχθούν μέσα στο 2017, για να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος, τα 33-34 δισ. ευρώ πρέπει να συγκεντρωθούν στο χρονικό διάστημα Ιουνίου-Δεκεμβρίου.
- Εμπορικό ισοζύγιο: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, στο πρώτο τρίμηνο του 2017 παρατηρήθηκε νέα αύξηση του συνολικού εμπορικού ελλείμματος κατά 44,8% συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, με το έλλειμμα να διαμορφώνεται στα 6,47 δισ. ευρώ. Ακόμη και χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο εμφανίζεται αυξημένο κατά 6,8% ή κατά 242,4 εκατ. ευρώ. Οι εισαγωγές του πρώτου τριμήνου ανήλθαν στα 13,35 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 31% σε σχέση με τα 10,19 δισ. ευρώ του πρώτου τριμήνου του 2016. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 20,3%, στα 6,87 δισ. ευρώ από 5,71 δισ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2016.
- Καταθέσεις: Οι όποιες προσδοκίες επιστροφής καταθέσεων από τις αρχές του 2017 διαψεύστηκαν καθώς με την ολοκλήρωση του α’ τετραμήνου το υπόλοιπο των αποταμιεύσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων καθηλώθηκε στα 118,994 δισ. ευρώ, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2001. Από τις αρχές του χρόνου οι καταθέσεις έχουν υποχωρήσει κατά 2,388 δισ. ευρώ.
- Κόκκινα δάνεια: Η προσπάθεια που καταβλήθηκε κυρίως στο β’ εξάμηνο του 2016 να περιοριστεί η έκθεση των τραπεζών στα κόκκινα δάνεια ανακόπηκε καθώς τα στοιχεία για τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους δείχνουν επιδείνωση. Οι μη εξυπηρετούμενες υποχρεώσεις φέρονται να έχουν ξεπεράσει τα 107 δισ. ευρώ και να παρουσιάζουν αύξηση της τάξεως των δύο δισ. ευρώ σε σχέση με τις αρχές του χρόνου. Η αύξηση αποδίδεται τόσο στην παρατεταμένη αβεβαιότητα όσο και στην καθυστέρηση που παρατηρείται στην ψήφιση και ενεργοποίηση του εξωδικαστικού συμβιβασμού.
- Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις: Το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα την πορεία των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου στο 4μηνο. Η ανοδική πορεία έχει αποτυπωθεί έντονα στα στοιχεία του 1ου τριμήνου καθώς λόγω της καθυστέρησης στην εκταμίευση της δόσης, οι οφειλές αναρριχήθηκαν στα 3,927 δισ. ευρώ στο τέλος Μαρτίου, ενώ είχαν υποχωρήσει στα 3,348 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου του 2016. Τα στοιχεία του Απριλίου αναμένεται να δείξουν περαιτέρω άνοδο καθώς χωρίς την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης, χρήματα για αποπληρωμές υποχρεώσεων δεν θα υπάρχουν στον λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου.
- Ανεργία: Σε ετήσια βάση το ποσοστό της ανεργίας εμφανίζεται να εξακολουθεί να υποχωρεί και να διαμορφώνεται (τον Φεβρουάριο του 2017 που είναι και ο τελευταίος μήνας για τον οποίο υπάρχουν στοιχεία) στο 23,9% από 24,8% τον Φεβρουάριο του 2016. Ωστόσο, η μείωση του ποσοστού δεν μεταφράζεται και σε αισθητή αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων. Τον Φεβρουάριο του 2017 απασχολούνταν 3,627 εκατομμύρια άτομα, έναντι 3,637 εκατομμυρίων στο τέλος του 2016 και 3,585 εκατομμυρίων τον Φεβρουάριο του 2016. Όσον αφορά τον αριθμό των ανέργων, ήταν 1,141 εκατομμύριο τον Φεβρουάριο, έναντι 1,122 εκατομμύριο στο τέλος του 2016 και 1,18 εκατομμύριο τον Φεβρουάριο του 2016. Είναι προφανές το ανησυχητικό στατιστικό στοιχείο: η μείωση του ποσοστού της ανεργίας δεν μεταφράζεται και σε σημαντική αύξηση στον αριθμό των απασχολούμενων, που είναι και το ζητούμενο.
- Βιομηχανική παραγωγή: Είναι ένας από τους λίγους που αποτυπώνουν βελτίωση μέσα στο 2017. Η βιομηχανική παραγωγή στο πρώτο τρίμηνο παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 8,9% συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Η αύξηση αποδίδεται κυρίως στον δείκτη παραγωγής ηλεκτρισμού, (+22,4%) αλλά και στον δείκτη παραγωγής ορυχείων-λατομείων (+11,6%).
