της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Το δόγμα «πρώτα η Αμερική» και o προστατευτισμός ήταν από τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. Και ο εμπορικός πόλεμος που κήρυξε εναντίον της Κίνας ήταν ο εφιάλτης των αγορών εδώ και ενάμιση χρόνο. Η σινο-αμερικανική εμπορική διαμάχη έβαλε φρένο στην παγκόσμια ανάπτυξη και γονάτισε την κινεζική οικονομία. Ακόμη και οι ΗΠΑ, παρά τους ισχυρισμούς Τραμπ ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις πληρώνουν το… μάρμαρο, είχαν παράπλευρες απώλειες, με κόστος για το επιχειρείν άνω των 50 δισ. δολαρίων.
18 μήνες από τότε που ο Τραμπ πάτησε για πρώτη φορά τη σκανδάλη, επιβάλλοντας τον πρώτο γύρο δασμών σε κινεζικά αγαθά, Ουάσιγκτον και Πεκίνο κατέληξαν σε ανακωχή και υπογράφουν την πρώτη φάση της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ των δύο οικονομικών υπερδυνάμεων. Οι υπογραφές πέφτουν σήμερα, σε επίσημη τελετή στην Ουάσιγκτον, όπου θα παραβρεθούν ανώτατοι Αμερικανοί και Κινέζοι αξιωματούχοι, μεταξύ των οποίων ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Στίβεν Μνούτσιν και ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ σε θέματα εμπορίου, Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ, καθώς και υψηλόβαθμα στελέχη του Πεκίνου.
Με την υπογραφή της προκαταρτικής συμφωνίας, οι ΗΠΑ προσδοκούν ότι θα αυξηθούν οι κινεζικές εισαγωγές αμερικανικών αγροτικών, ενεργειακών και μεταποιητικών αγαθών, διαλευκαίνοντας ορισμένα «μελανά σημεία» σε ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Σε αντάλλαγμα, η Ουάσιγκτον μειώνει ορισμένους από τους δασμούς που έχουν επιβληθεί σε κινεζικά προϊόντα.
Τι προβλέπει η πρώτη φάση της σινο-αμερικανικής εμπορικής συμφωνίας και πώς έφθασαν οι δύο πλευρές στην ανακωχή;
Η συμφωνία «υπόσχεται» αυξημένες αγορές αμερικανικών αγαθών και υπηρεσιών, μεγαλύτερη πρόσβαση των αμερικανικών επιχειρήσεων στον τραπεζικό, ασφαλιστικό και άλλου χρηματοπιστωτικούς τομείς της Κίνας, καθώς και τέλος στις απειλές περί δασμών. Παράλληλα, αποτελεί μια ευκαιρία επανεκκίνησης των σχέσεων μεταξύ των δύο μεγαλυτέρων οικονομιών. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη διεξαγωγή συναντήσεων ανά εξάμηνο όπου θα συζητούνται εμπορικά και οικονομικά ζητήματα.
Παρά τη γεφύρωση των διαφορών και την ανακωχή, η συμφωνία δεν είναι αυτή που θα ήθελε η κάθε πλευρά. Οι ΗΠΑ δεν παίρνουν τις σε βάθος μεταρρυθμίσεις στην κινεζική οικονομική πολιτική που προσδοκούσαν, ενώ για την κινεζική πλευρά, παραμένουν σε ισχύ δασμοί σε κινεζικές εξαγωγές, αξίας 370 δισ. δολαρίων.
Συγκεκριμένα, η Ουάσιγκτον θα μειώσει κατά το ήμισυ –στο 7,5% από 15%- τους δασμούς που επέβαλε τον Σεπτέμβριο του 2019 σε κινεζικά προϊόντα, αξίας 120 δισ. δολαρίων, διατηρεί όμως τους δασμούς 25% σε κινεζικά προϊόντα 250 δισ. δολαρίων. Επιπλέον, ανακάλεσε τις απειλές για τον επόμενο γύρο δασμών 15% σε κινεζικές εισαγωγές 160 δισ. δολαρίων και σε προϊόντα όπως έξυπνα τηλέφωνα, είδη ρουχισμού, φορητούς υπολογιστές και παιχνίδια. Από την πλευρά της και η Κίνα ακύρωσε τους ανταποδοτικούς δασμούς 25% σε αμερικανικά αγαθά, όπως αυτοκίνητα made-in USA.
Εμπορικό έλλειμμα
Η δέσμευση του Πεκίνου ότι θα αυξήσει τις αγορές αμερικανικών προϊόντων και υπηρεσιών τουλάχιστον κατά 200 δισ. δολάρια μέσα στην επόμενη διετία –σχεδόν διπλασιάζει τις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Κίνα. Οι αγορές περιλαμβάνουν μεταποιητικά αγαθά, γεωργικά, ενέργεια και υπηρεσίες ενώ αναμένεται να μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Κίνα ένα έλλειμμα που υπερβαίνει τα 400 δισ. δολάρια. Το 2017, πριν από την έναρξη του εμπορικού πολέμου, η Κίνα είχε εισαγάγει από τις ΗΠΑ αγαθά αξίας 130 δισ. δολαρίων και υπηρεσίες 56 δισ. δολαρίων. Παρότι δεν έχει γίνει αναφορά σε συγκεκριμένους στόχους, το Πεκίνο έχει ήδη προαναγγείλει ότι θα εισαγάγει περισσότερο σιτάρι, ρύζι, καλαμπόκι, ενέργεια, φαρμακευτικά προϊόντα και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες από τις ΗΠΑ.
Μεταβίβαση τεχνολογίας και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Η Κίνα δεσμεύθηκε ότι θα σταματήσει να υποχρεώνει ξένες εταιρείες να μεταβιβάζουν τεχνολογία σε κινεζικές επιχειρήσεις ως προϋπόθεση για απόκτηση πρόσβασης στην κινεζική αγορά. Στο ζήτημα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, επικρατεί ασάφεια ως προς τα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβληματισμών περί προστασίας των δικαιωμάτων.
Συναλλαγματική ισοτιμία
Σε μια κίνηση καλής θελήσεως, οι ΗΠΑ λίγα 24ωρα πριν από την υπογραφή της πρώτης φάσης της εμπορικής συμφωνίας έθεσαν την Κίνα εκτός της λίστας των χωρών που χειραγωγούν το εθνικό τους νόμισμα. Η συμφωνία όμως φαίνεται να προβλέπει μέτρα που δεν θα επιτρέπουν στην Κίνα να προχωρεί σε αθέμιτη υποτίμηση του γιουάν.
Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
Το κείμενο προβλέπει άρση των εμποδίων και μεγαλύτερη πρόσβαση των αμερικανικών επιχειρήσεων στην κινεζική αγορά. Η άρση των εμποδίων θα επιτρέψει σε αμερικανικές τράπεζες, ασφαλιστικές και εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην Κίνα.
Τέλος, οι δύο πλευρές συμφώνησαν για επίλυση τυχόν διαφορών μέσω διαβουλεύσεων, που θα διεξάγονται δύο φορές το χρόνο.
Το χρονικό των δασμών
Έως τώρα, οι ΗΠΑ είχαν δασμολογήσει κινεζικά προϊόντα αξίας 370 δισ. δολαρίων και η Κίνα ως αντίποινα είχε επιβάλει δασμούς σε αμερικανικά αγαθά άνω των 110 δισ. δολαρίων. Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε τρεις γύρους δασμών το 2018 και δύο ακόμη το 2019, με τελευταία την κίνηση του Σεπτεμβρίου, η οποία έθεσε στο στόχαστρο κινεζικά προϊόντα αξίας 120 δισ. δολαρίων τα οποία φορολογήθηκαν με 15%. Το Πεκίνο πέρασε στην αντεπίθεση με δασμούς εύρους 5%-25% σε αμερικανικά αγαθά.
Δασμοί των ΗΠΑ Δασμοί της Κίνας
Ιούλιος 2018: 34 δισ. δολάρια 34 δισ. δολάρια
Αύγουστος 2018: 16 δισ. δολάρια 16 δισ. δολάρια
Σεπτέμβριος 2018: 200 δισ. δολάρια (με δασμούς 10%) 60 δισ. δολάρια(με 10%)
Μάιος 2019: 200 δισ. δολάρια(αύξηση από 10% στο 25%)
Ιούνιος 2019 60 δισ. δολάρια(δασμοί 25%)
Σεπτέμβριος 2019: 120 δισ. δολάρια (δασμοί 15%)
Η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε τον Μάρτιο του 2018 δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% στις εισαγωγές αλουμινίου.
