Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η απάντηση της Γαλλίας στις διαδηλώσεις των «κίτρινων γιλέκων», που θα μπορούσαν να λάβουν και πάλι μαζικό χαρακτήρα μετά το «διάλειμμα» των εορτών θα είναι καθοριστικής σημασίας συνολικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο αντίκτυπος όμως δεν θα περιοριστεί στο πολιτικό πεδίο. Έχει γίνει σαφές ήδη από το τελευταίο τρίμηνο του 2018 ότι το πολιτικό ρίσκο δεν αφήνει πια ανεπηρέαστες τις αγορές. Και στην περίπτωση των χωρών της Ευρωζώνης οι αγορές, που ενδιαφέρουν περισσότερο είναι εκείνες, που καθορίζουν το κόστος δανεισμού.
Σε ανάλυσή του το Reuters εκτιμά ότι τα «κίτρινα γιλέκα» πέραν των πολιτικών πονοκεφάλων μπορούν να σηματοδοτήσουν την έναρξη μίας νέας εποχής ακριβού δανεισμού για τις κυβερνήσεις στο προνομιακό έως τώρα (σε όρους δανεισμού) μπλοκ της ζώνης του ευρώ. Τα πράγματα γίνονται σαφώς πιο δύσκολα από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να εγκαταλείψει την ποσοτική χαλάρωση (QE), το κύριο όπλο δηλαδή με το οποίο κρατούσε σε χαμηλά επίπεδα τα τρία τελευταία χρόνια το κόστος χρηματοδότησης κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Η ίδια η κεντρική τράπεζα φαίνεται να αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις, καθώς εξετάζει ήδη τρόπους να αντισταθμίσει την απώλεια του QE. To πρώτο βήμα εκτιμάται ότι θα είναι η επιστροφή στις στοχευμένες δημοπρασίες φθηνών δανείων προς τις τράπεζες (TLTROs). Αυτές θα διασφαλίσουν μεν επάρκεια ρευστότητας στο σύστημα, αποτρέποντας τους φόβους για νέα πιστωτική ασφυξία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αποτρέψουν την άνοδο των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων.
Οι κυβερνήσεις στην Ευρωζώνη έχουν να αντιμετωπίσουν την άνοδο των λαϊκιστικών δυνάμεων. Αυτές εμφανίζονταν να μιλούν εξ ονόματος του «αγαθού λαού» και της αντίδρασής τους στις «φαύλες ελίτ» και στο «σύστημα, που έθρεφε αδικίες και ανισότητες. Όσο και εάν υπόσχονται «μαγικά φίλτρα» όσο και εάν προτείνουν λύσεις χωρίς οικονομική λογική, όσο και εάν παγιδεύονται σε αντιφάσεις και τελικά αναγκάζονται σε θεαματικές «κυβιστήσεις», εξακολουθούν να γοητεύουν.
Μπορεί να διχάζουν, αλλά στηρίζονται σε μία υπαρκτή δυσφορία της κοινής γνώμης για τις πολιτικές λιτότητας ή (και) τις παρενέργειες της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπορίου. Οι «ξεχασμένοι» δεν είναι ένα κατασκεύασμα των λαϊκιστών. Υπάρχουν και ήδη από το 2016 ακόμη και το ΔΝΤ έχει επανειλημμένα καλέσει τις κυβερνήσεις να αναπτύξουν ένα δίχτυ ασφαλείας για αυτούς. Εξηγούν δε σε μεγάλο βαθμό την «πολυχρωμία» των κίτρινων γιλέκων.
Αυτό σημαίνει στροφή σε αύξηση των δημοσίων δαπανών- κάτι που επέλεξε και η κυβέρνηση Μακρόν για να περιορίσει τη δυσαρέσκεια. Οι αγορές δεν αντιδρούν πάντα αρνητικά σε μία τέτοια επιλογή. Οι αποχρώσεις στις αντιδράσεις τους είναι πολλές. Είχαν για παράδειγμα υποδεχθεί έως και με ενθουσιασμό τη σχετική στροφή από τον Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Στην περίπτωση της Ευρωζώνης ωστόσο ανησυχούν ότι οι οικονομίες, που οδηγούν τη στροφή (Ιταλία αρχικά και Γαλλία τώρα) είναι και εκείνες, που έχουν μείνει πίσω σε μεταρρυθμίσεις και αναγκαία μέτρα γαι την τόνωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας.
Ο Εμανουέλ Μακρόν και συνολικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να πείσουν από τη μία τα μεσαία και κατώτερα οικονομικά στρώματα ότι έχουν τη διάθεση και την ικανότητα να τα στηρίξουν, αντισταθμίζοντας τις πιέσεις από «πράσινους» φόρους και άλλες μεταρρυθμίσεις, και ταυτόχρονα να πείσουν τις αγορές πως οι δημοσιονομικές αποκλίσεις θα είναι προσωρινές και προς όφελος μεσοπρόθεσμα της ανάπτυξης. Προς το παρόν δεν έχουν πετύχει τίποτα από τα δύο.
naftemporiki.gr
