Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Μια έντονη δραστηριότητα αρχίζει μέσα στον Μάιο από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης που διαθέτουν λόγο κυρίαρχο και σημαντικό τόσο για την ελληνική οικονομία όσο και για την πορεία των ελληνικών τραπεζών.
Μεγάλες είναι οι πιθανότητες οι διεθνείς οίκοι να αναβαθμίσουν το αξιόχρεο της Ελλάδας και σε έναν δεύτερο χρόνο να προχωρήσουν και σε αναβάθμιση των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες διατηρούν χαμηλό rating κυρίως λόγω των capital controls αλλά και λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπισαν όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα, με κυρίαρχο τα «κόκκινα» δάνεια.
Toν χορό των αξιολογήσεων αρχίζει στις 4 Μαΐου ο διεθνής οίκος DBRS με έδρα τον Καναδά (Dominion Bond Rating Service). Ακολουθεί στις 20 Ιουλίου ο οίκος S&P’s, στις 10 Αυγούστου ο οίκος Fitch, για να ολοκληρωθεί ο κύκλος με τη Moody’s στις 21 Σεπτεμβρίου, ενώ τον Νοέμβριο επαναλαμβάνει την αξιολόγησή της η DBRS.
Εν τω μεταξύ, οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης πραγματοποιούν ήδη επισκέψεις στην Αθήνα. Η Moody’s συναντήθηκε με στελέχη των συστημικών τράπεζων και της Τράπεζας Αττικής στο διάστημα μεταξύ 24-27 Απριλίου, ενώ πραγματοποίησε και άλλα ραντεβού ώστε να διαμορφώσει σαφή άποψη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Η βαθμολόγηση του αξιόχρεου
Η βαθμολόγηση του αξιόχρεου της χώρας ακολουθείται στη συνέχεια από μία αντίστοιχη αξιολόγηση των εγχώριων τραπεζών, εξίσου σημαντική τόσο για τους επενδυτές αλλά και για όσους συναλλάσσονται με τα πιστωτικά ιδρύματα. Άλλωστε το rating που θα «εισπράξουν» οι τράπεζες από τους οίκους αξιολόγησης θα κρίνει εν πολλοίς και την πορεία των διαφόρων εκδόσεων που οι ίδιες προγραμματίζουν.
Πρέπει να σημειωθεί η σημαντική διαφορά που μέχρι στιγμής διατηρούν όλοι οι οίκοι αξιολόγησης μεταξύ της βαθμολογίας της χώρας και της αντίστοιχης που αποδίδουν στις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Η πιστοληπτική διαβάθμιση της χώρας είναι σαφώς ανώτερη από το αντίστοιχο rating των ελληνικών τραπεζών, κάτι το οποίο καταγράφει ότι η εθνική οικονομία εξυγιαίνεται.
Από την άλλη, οι τράπεζες διατηρούν κάποιες σημαντικές εκκρεμότητες, όπως για παράδειγμα τα «κόκκινα» δάνεια, που πρέπει σταδιακά να διευθετήσουν. Το υψηλό ποσοστό των NPL’s δημιουργεί δυσκολίες στις τράπεζες να ανέβουν αποτελεσματικά στη επενδυτικές βαθμίδες, παρατηρούν έγκυροι τραπεζικοί παράγοντες, κάτι το οποίο ωστόσο αναμένεται να γίνει σταδιακά, καθώς οι τραπεζικοί ισολογισμοί θα εξυγιαίνονται. Και όλα αυτά ενώ κατά την έναρξη της κρίσης οι τράπεζες διατηρούσαν ανώτερο rating από εκείνο της χώρας, μια και δεν ήταν αυτές που δημιούργησαν το πρόβλημα.
Οι μεταβλητές
Μέχρι το τέλος του έτους δύο σημαντικές μεταβλητές θα παίξουν ρόλο στον τρόπο με τον οποίον θα κινηθούν οι οίκοι. Αυτές είναι η διευθέτηση του χρέους και το πλαίσιο εξόδου από το μνημόνιο την 21η Αυγούστου.
Μάλιστα, όπως σημειώνουν αναλυτές, λόγω των πραγματικών εξελίξεων που συντελούνται παράλληλα, το ημερολόγιο των αξιολογήσεων, όπως αυτό έχει ήδη οριστεί, ευνοεί κάποιους οίκους, ενώ υποχρεώνει κάποιους άλλους να μαντέψουν. Τον Αύγουστο θα έχει κλείσει ημερολογιακά το θέμα του χρέους. Μέχρι τότε όμως θα έχουν προηγηθεί δύο ακόμη σημαντικά Eurogroups, που θα έχουν δώσει το στίγμα τους: το ένα στις 2/6 και το δεύτερο στις 12 Ιουλίου. Επομένως η Moody’s θα έχει μεγαλύτερη πραγματική πληροφόρηση, δεδομένου πως διενεργεί την αξιολόγησή της στις 21 Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο η ημερομηνία αξιολόγησης δεν είναι δεσμευτική για τους οίκους, καθώς μπορούν αναλόγως των συνθηκών να μεταβάλουν τη βαθμίδα της πιστοληπτικής ικανότητας.
Τι αξιολογούν οι διεθνείς οίκοι στις τράπεζες
✓ Παρατηρούν το κρίσιμο μείγμα των NPL’s και της ρευστότητας. Είναι δύσκολο να υπάρξει αξιόλογη διαβάθμιση για οποιαδήποτε τράπεζα όσο αυτή βρίσκεται υπό την ομπρέλα του ELA, σημειώνουν τραπεζικοί παράγοντες. Οι τράπεζες πάντως είναι πολύ δύσκολο να ανέβουν αποτελεσματικά διαβάθμιση κάτω από τον «ζυγό» των capital controls.
✓ Καταγράφουν την κεφαλαιακή επάρκεια. Εδώ υπάρχει ένα προνομιακό πεδίο για ορισμένες από τις ελληνικές τράπεζες και αναμένεται αναβάθμιση εξ αυτού του λόγου. Άλλωστε τα stress tests θα παίξουν τον ρόλο τους προς αυτήν την κατεύθυνση.
✓ Λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την κερδοφορία των τραπεζών καθώς και την ποιότητα των κερδών.
Η κρισιμότητα
Γιατί είναι σημαντική στην παρούσα φάση η αξιολόγηση των διεθνών οίκων;
✓ H αξιολόγηση αυτή θα κρίνει αν μετά τον Αύγουστο η χώρα θα μπορέσει να έχει μια βιώσιμη επιστροφή στις αγορές με τη λήξη του προγράμματος.
✓ Η αξιολόγηση αυτή θα κρίνει κατά πόσον οι τράπεζες θα μπορέσουν να αντλήσουν φθηνό χρήμα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν για λογαριασμό της χώρας μια βιώσιμη ανάπτυξη.
