Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εξήντα ημέρες μας χωρίζουν από την ημερομηνία «ορόσημο» της 21ης Ιουνίου, κατά την οποία θα πρέπει να κλείσει το ελληνικό ζήτημα, και όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοικτά.
Οι επαφές στην Ουάσιγκτον τόσο της ελληνικής πλευράς με τους εκπροσώπους των δανειστών όσο και των θεσμών μεταξύ τους έγιναν σε «καλό κλίμα και με διάθεση να υπάρξει άμεσα συμφωνία», όπως ελέχθη δημοσίως από όλες τις πλευρές, ωστόσο δεν φαίνεται να έχει προκύψει «λευκός καπνός» για κανένα από τα επιμέρους θέματα.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα παραμένει «ανοικτή», στο θέμα του χρέους οι εμπλεκόμενες πλευρές δεν έχουν συμφωνήσει ως προς την έκταση και το χρονοδιάγραμμα των μέτρων, ενώ και η συζήτηση για τη μεταμνημονιακή εποπτεία της Ελλάδας παραμένει υπό εξέλιξη. Προς το παρόν όλες οι πλευρές «ξορκίζουν» το ενδεχόμενο να υπάρξει παράταση του μνημονίου, ο χρόνος όμως πλέον πιέζει αφόρητα.
Μετά τις επαφές που έγιναν στην Ουάσιγκτον, τα δεδομένα διαμορφώνονται ως εξής:
1 Σήμερα ανακοινώνεται από την Ελληνική Στατιστική το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2017 και πλέον όλες οι πλευρές περιμένουν μια εξαιρετική απόδοση της τάξεως του 3,5%-3,7% ή και ακόμη υψηλότερη. Την υπεραπόδοση κατά την περσινή χρονιά έχει αποδεχτεί και το ΔΝΤ, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχει συμφωνήσει για το δημοσιονομικό ζήτημα. Έτσι, η διαπραγμάτευση επί των προβλέψεων για τα πρωτογενή πλεονάσματα των επόμενων ετών (από την οποία θα εξαρτηθεί και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων και των αντίμετρων) ξεκινάει άμεσα σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων και δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τις αρχές Ιουνίου, όταν θα έχει γίνει γνωστή και η πορεία του ελληνικού ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018.
2 Στο Eurogroup της Σόφιας, στις 27 Απριλίου, υποτίθεται ότι θα γινόταν ένα αποφασιστικό βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους συμφωνίας για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Μετά τις συναντήσεις στην Ουάσιγκτον, αλλά και τη θέση της Γερμανίας ότι θα «χρειαστούν εβδομάδες για να υπάρξουν αποφάσεις», ο πήχης των προσδοκιών έχει κατέβει αρκετά όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Το θέμα «Ελλάδα» θα είναι βέβαια στην ατζέντα της Σόφιας καθώς, μεταξύ άλλων, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος θα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει το ελληνικό αναπτυξιακό σχέδιο (σ.σ.: το οποίο αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα προκειμένου να υπάρξει διαβούλευση και επί ελληνικού εδάφους). Αρμόδια κυβερνητική πηγή ουσιαστικά παραδέχτηκε ότι υπήρξαν παρατηρήσεις από τους δανειστές στο πλαίσιο των διεργασιών των τελευταίων ημερών και ότι το σχέδιο που θα παρουσιαστεί στη Σόφια θα είναι το τελικό.
3 Τόσο οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, με τους οποίους συναντήθηκαν Τσακαλώτος-Χουλιαράκης στην Ουάσιγκτον, όσο και η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επέστησαν την προσοχή στο να κλείσει άμεσα η τέταρτη αξιολόγηση. Η άφιξη των θεσμών στην Αθήνα, όπως υποστήριξε και κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, μετατίθεται για τις 14 Μαΐου, αλλά ο στόχος για τεχνική συμφωνία μέχρι τις 24 Μαΐου (ημερομηνία πραγματοποίησης του Eurogroup των Βρυξελλών) παραμένει. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικά οι επικεφαλής των διαπραγματευτικών ομάδων θα έχουν στη διάθεσή τους όχι περισσότερες από 5-6 ημέρες προκειμένου να καταλήξουν σε ένα κοινό κείμενο συμφωνίας. Καθοριστικές θα είναι και οι επόμενες ημέρες κατά τις οποίες όλα τα υπουργεία που εμπλέκονται με τον κατάλογο των 88 προαπαιτούμενων θα πρέπει να παρουσιάσουν έργο όσον αφορά την προώθηση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η ελληνική πλευρά. Ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος δηλώνει αισιόδοξο ότι η διαπραγμάτευση για τα 88 προαπαιτούμενα θα κυλήσει ομαλά, δεδομένου ότι «ο κατάλογος με τα προαπαιτούμενα δεν περιλαμβάνει πολλά δύσκολα πολιτικά θέματα, αλλά κυρίως ζητήματα με τεχνικές δυσκολίες». Το ίδιο στέλεχος υποστήριξε ότι στο θέμα των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων (και κατά συνέπεια του υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ), το οποίο θεωρείται κρίσιμο για την ελληνική πλευρά, έχει παρατηρηθεί σημαντική πρόοδος το τελευταίο διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα που έχει εγκρίνει κατ’ αρχήν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πρακτικά περιλαμβάνει τα ίδια προαπαιτούμενα με αυτά του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης. Αυτό έχει τη σημασία του δεδομένου ότι ο Πολ Τόμσεν ζήτησε στην Ουάσιγκτον να υπάρχει τουλάχιστον μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση προκειμένου το εκτελεστικό συμβούλιο του Ταμείου να εγκρίνει την ενεργοποίηση του προγράμματος για την Ελλάδα που εγκρίθηκε κατ’ αρχήν τον περασμένο Ιούλιο. Πάντως, δεν είναι αποσαφηνισμένο ότι αυτή η αξιολόγηση που θα ξεκινήσει στις 15 Μαΐου είναι αυτή που εννοεί ο κ. Τόμσεν ή αν απαιτείται ξεχωριστή διαδικασία. Στη δεύτερη περίπτωση θα δημιουργηθεί το ερώτημα του πώς θα ξεπεραστούν οι χρονικοί περιορισμοί.
4 Επισήμως, το χρονικό ορόσημο για το κλείσιμο όλων των ανοικτών θεμάτων του ελληνικού ζητήματος, μεταξύ των οποίων και αυτό της διευθέτησης του χρέους, είναι η 21η Ιουνίου και το Eurogroup του Λουξεμβούργου (άσχετα αν στο μυαλό των εμπλεκόμενων υπάρχει ήδη και το τελευταίο Eurogroup πριν κλείσουν τα Κοινοβούλια για θερινές διακοπές, που είναι προγραμματισμένο για τις 12 Ιουλίου). Κλείσιμο της συμφωνίας όμως προϋποθέτει ότι θα υπάρξει και συμφωνία για το χρέος, αλλά και απόφαση για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Αρμόδιες πηγές υποστηρίζουν ότι το ΔΝΤ στις συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών του Ουάσιγκτον Γκρουπ ζήτησε από τους Ευρωπαίους να υπάρξει ρύθμιση όχι μόνο για τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί από τον EFSF, αλλά ακόμη και για τα δάνεια του ESM, κάτι που προφανώς συμφέρει την ελληνική πλευρά. «Κλειδί», με βάση υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, είναι το να υπάρξει πλήρης συμφωνία για τον «γαλλικό μηχανισμό», καθώς αν αυτό συμβεί, τότε τα υπόλοιπα επιμέρους θέματα (αποπληρωμή μέρους ή του συνόλου του δανείου που έχει δοθεί από το ΔΝΤ, επιστροφή των κερδών από τα ANFAs και τα SMPs κ.λπ.) θα κλείσουν πολύ γρήγορα. Κρίσιμο είναι και το ζήτημα της στάσης που θα τηρήσει η Γερμανία. Κατά τις επαφές στην Ουάσιγκτον, η γερμανική πλευρά εμφανίστηκε να έχει καλή διάθεση για το θέμα διευθέτησης του ελληνικού χρέους, ωστόσο φέρεται να χρειάζεται χρόνο για να μελετήσει τις επιμέρους παραμέτρους της συμφωνίας. Και ο χρόνος είναι ακριβώς αυτό που λείπει στην παρούσα φάση. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι η συζήτηση για το χρέος θα καθορίσει και την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. «Η συμμετοχή του ΔΝΤ είναι επιθυμητή, αλλά όχι απαραίτητη» αναφέρει εκπρόσωπος από το ελληνικό στρατόπεδο, ενώ σε σχετική ερώτηση για την αντίδραση των αγορών σε περίπτωση αποχώρησης του ΔΝΤ αναφέρει ότι «η αξιοπιστία της εξόδου της Ελλάδας από το πρόγραμμα δεν κρίνεται τόσο από την παραμονή του ΔΝΤ, το οποίο άλλωστε το τελευταίο διάστημα έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας του».
