Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συμφωνεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας μπορεί να διαμορφωθεί στο 3,5% του ΑΕΠ για το 2019, ωστόσο καταλήγει στην εκτίμηση αυτή προχωρώντας σε εντελώς διαφορετικές προβλέψεις σε σχέση με αυτές που θα ήθελε η Αθήνα.
Αυτή η παραδοχή ανώτατου κυβερνητικού στελέχους σημαίνει εμμέσως πλην σαφώς ότι το ΔΝΤ εξακολουθεί να εκτιμά ότι η παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξεως του 3,5% για το 2019 προϋποθέτει τη μείωση του αφορολογήτου από την 1/1/2019 και όχι από την 1/1/2020 όπως είναι νομοθετημένο και ψηφισμένο. Σημαίνει επίσης ότι δεν θα υπάρξει ενεργοποίηση του πακέτου με τα θετικά μέτρα από την 1η Ιανουαρίου 2019 με αποτέλεσμα οι πολίτες να βρεθούν αντιμέτωποι με νέα δημοσιονομικά μέτρα αθροιστικού αποτελέσματος της τάξεως των 4 δισ. ευρώ.
Το θέμα του αφορολογήτου συζητήθηκε στην Ουάσιγκτον τόσο κατά τη συνάντηση του Ευκλείδη Τσακαλώτου και του Γιώργου Χουλιαράκη με την επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ όσο και στη συνάντηση που ακολούθησε με τον επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος Πολ Τόμσεν. Ειδικά ο τελευταίος φέρεται να έχει προσδώσει στη μείωση του αφορολογήτου χαρακτηριστικά «μεταρρύθμισης» και όχι δημοσιονομικού μέτρου, με την έννοια ότι θα συμβάλει στη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης».
Από τα όσα υποστήριξαν μέλη της ελληνικής αποστολής στις ΗΠΑ μετά το τέλος των συναντήσεων, προκύπτει ότι δεν υπάρχει συμφωνία επί του θέματος:
1 Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 θα φτάσει όχι μόνο στον επίσημο στόχο του 3,5% που θα προβλέπει ο μεταμνημονιακός στόχος για το 2019, αλλά τουλάχιστον στο 4%, ακόμη και αν ενεργοποιηθεί το «καλό πακέτο» της συγκεκριμένης χρονιάς.
Δηλαδή, η ελληνική πλευρά προβλέπει -και αυτό θα θελήσει να «περάσει» και στο αναθεωρημένο μεσοπρόθεσμο που θα συζητηθεί με τους δανειστές στο πλαίσιο της 4ης αξιολόγησης- ότι την επόμενη χρονιά θα παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 7,8 δισ. ευρώ, περίπου ένα δισ. ευρώ πάνω από τον επίσημο μνημονιακό στόχο που θα οριστεί στα 6,8 δισ. ευρώ (ανάλογα και με το πού θα συμφωνηθεί ο πήχης του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος). Με αυτά τα δεδομένα, το 2019 θα φέρει τη μείωση των συντάξεων (αυτό θεωρείται πλέον περίπου δεδομένο από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές), τη διατήρηση της έκπτωσης φόρου στα 1.900 ευρώ (με τη μείωση στα 1.250 ευρώ να μετατίθεται για το 2020) και το πακέτο των καλών μέτρων (σ.σ.: περιλαμβάνει τη διανομή επιδόματος στέγασης σε όσους πληρώνουν ενοίκιο ή σε όσους έχουν στεγαστικό δάνειο, τη μείωση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη κ.λπ.) να ενεργοποιούνται μέσα στο 2019.
Περιθώρια για άλλες θετικές παρεμβάσεις πέραν του «καλού πακέτου μέτρων» δεν φαίνεται να υπάρχουν για το 2019, ακόμη και με βάση την ελληνική πλευρά, κάτι άλλωστε που παραδέχτηκε και ο υφυπουργός Παρά τω Πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος μεταθέτοντας για το 2020 τις όποιες προσπάθειες μείωσης των φορολογικών συντελεστών.
2 Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο από την προηγούμενη εβδομάδα αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή του για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 στο 3,7% «συμβαδίζοντας» πλέον με την ελληνική πλευρά, εκτιμά ότι ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος θα πέσει στο 2,9% για τη φετινή χρονιά (σ.σ.: παρά το γεγονός ότι και το ίδιο βλέπει υψηλότερη ανάπτυξη για το 2018 συγκριτικά με το 2017) και θα ξανανέβει στο 3,5% το 2019 υπό «προϋποθέσεις».
Αυτές είναι πρώτον η μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, δεύτερον η επίσπευση της μείωσης του αφορολογήτου από την 1/1/2019 και όχι από την 1/1/2020 και τρίτον το «πάγωμα» των θετικών μέτρων που προβλέπεται να ενεργοποιηθούν το 2019.
Το θετικό από τις επαφές
Το θετικό που κρατά η ελληνική πλευρά από τις επαφές στην Ουάσιγκτον είναι «η δέσμευση ότι θα συζητήσουμε σε βάθος την απόκλιση που υπάρχει ανάμεσα στις εκτιμήσεις των δύο πλευρών», όπως ανέφερε αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας. Οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν άμεσα -και ενώ από σήμερα οι δύο πλευρές θα έχουν στα χέρια τους και τις επίσημες εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2017- και σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων αλλά και σε επίπεδο τηλεδιασκέψεων μεταξύ των επικεφαλής.
Αναμένεται να κορυφωθούν με την άφιξη των επικεφαλής των κλιμακίων στην Αθήνα για την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης η οποία μετατέθηκε για τις 14-15 Μαΐου, δηλαδή μόλις ένα 10ήμερο πριν από το Eurogroup του Μαΐου στις Βρυξέλλες, όπου (υποτίθεται) αναζητείται η τεχνική συμφωνία (compliance report). Εξαιρετικά πιθανό θεωρείται το ενδεχόμενο το θέμα των δημοσιονομικών μέτρων να παραμείνει ανοικτό μέχρι και τις αρχές Ιουνίου, προκειμένου οι δύο πλευρές να έχουν στα χέρια τους και την πορεία του ΑΕΠ για το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Σε αυτό το «μέτωπο» υπάρχουν κάποια πρώτα σημάδια ανησυχίας, καθώς και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών του διμήνου κινείται σε χειρότερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι, ενώ και τα πρώτα στοιχεία για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά τη φετινή χρονιά δεν είναι ικανοποιητικά.
Η διπλή μάχη της κυβέρνησης
Όπως διαφάνηκε και από τις συζητήσεις στην Ουάσιγκτον, η ελληνική πλευρά έχει να δώσει διπλή μάχη. Η πρώτη έχει να κάνει με το ύψος στο οποίο μπορεί να αναρριχηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα (σ.σ.: όπως προαναφέρθηκε πρέπει να πείσει το ΔΝΤ ότι μπορεί να ξεπεράσει το 4% ώστε να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος και για τα «καλά μέτρα». Η δεύτερη έχει να κάνει με το να πειστούν οι δανειστές για το κατά πόσο μπορεί να διατηρηθεί το πλεόνασμα στο επίπεδο του 3,5% επί σειρά ετών.
Ένα από τα κύρια θέματα που θα τεθούν το επόμενο διάστημα είναι το να «απομονωθεί» το τμήμα του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα εκτιμηθεί ότι δεν μπορεί να διατηρηθεί και στο άμεσο μέλλον. Εδώ εντάσσονται κέρδη όπως το μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδας, που παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια, η απόδοση των ρυθμίσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών και τα χρήματα από τις κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών ή τη λήψη άλλων αναγκαστικών μέτρων.
Χρειάζεται… φαντασία
Η ελληνική πλευρά εξακολουθεί να αισιοδοξεί ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα πειστεί για τη δυνατότητα να παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ χωρίς τη μείωση του αφορολογήτου από το 2019. Στέλεχος του οικονομικού επιτελείου έλεγε άλλωστε μετά το τέλος των επαφών στην Ουάσιγκτον ότι χρειάζεται πολύ μεγάλη… φαντασία για να προβλέψεις ότι με πλεόνασμα 3,5%-3,7% για το 2017 (ή στην πραγματικότητα 4,5-4,7% αν ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι μέσα στο 2017 μοιράστηκαν και χρήματα που αντιστοιχούν σε περίπου 1% του ΑΕΠ) θα πέσεις στο 1,5% το 2019, τη στιγμή που ο ίδιος προβλέπει ότι το 2019 η ανάπτυξη θα είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με το 2017 (σ.σ.: το 1,5% είναι η βασική πρόβλεψη του ΔΝΤ για το 2019 χωρίς την επίδραση της μείωσης των συντάξεων και της μείωσης του αφορολογήτου).
