Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τουλάχιστον μια… ντουζίνα πρόσθετων μέτρων περιλαμβάνει η ελληνική πρόταση με τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν προκειμένου να κλείσει ο συνολικός λογαριασμός των 5,4 δισ. ευρώ.
Μετά την προώθηση των αλλαγών στη φορολογία εισοδήματος, η οποία προγραμματίζεται να αποφέρει περίπου 1,8 δισεκατομμύριο ευρώ, αλλά και τα μέτρα του ασφαλιστικού που θα αποδώσουν επίσης 1,8 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση συμπληρώνει και το τρίτο «πακέτο» με μέτρα προερχόμενα κυρίως από την «άδικη» έμμεση φορολογία.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες της «Ν», το έγγραφο με τα μέτρα που παρουσιάζεται στους θεσμούς περιλαμβάνει από τη θέσπιση «ειδικού τέλους διανυκτέρευσης» -έναν νέο φόρο που θα επιβάλλεται στα ξενοδοχεία ανάλογα με τον αριθμό των διανυκτερεύσεων- μέχρι την επιβολή «τέλους διέλευσης» στα Ι.Χ. με ξένες πινακίδες που θα μπαίνουν εντός της ελληνικής επικράτειας.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης «πάγωμα» των προσλήψεων, αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε βενζίνες, φυσικό αέριο, κινητή τηλεφωνία και συνδρομητική τηλεόραση, αύξηση του τέλους ταξινόμησης στα Ι.Χ., αλλά και ριζική αναπροσαρμογή του φόρου στα τυχερά παιχνίδια με την αντικατάσταση του ειδικού τέλους των πέντε λεπτών ανά στήλη παιχνιδιών του ΟΠΑΠ πριν καν ενεργοποιηθεί το συγκεκριμένο μέτρο στην πράξη.
Το αν θα επιβληθούν ή όχι τα μέτρα που φέρεται να προτείνει η ελληνική κυβέρνηση θα εξαρτηθεί και από την πορεία των διαπραγματεύσεων.
Οπως προκύπτει και από τον αναλυτικό κατάλογο που παρουσιάζει η «Ν», πολλά από τα μέτρα έχουν έντονο αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα και έχουν ήδη προκαλέσει αντιδράσεις (όπως για παράδειγμα η αύξηση του ειδικού φόρου στο φυσικό αέριο που προορίζεται για βιομηχανική χρήση).
Αλλωστε, η πλευρά των δανειστών -και ειδικά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου- φέρεται να έχει άλλα μέτρα στην ατζέντα της, μεταξύ των οποίων και η μετάταξη ακόμη περισσότερων προϊόντων και υπηρεσιών -μεταξύ των οποίων και οι λογαριασμοί νερού και ρεύματος- από τον χαμηλό συντελεστή του ΦΠΑ (13%) στον κανονικό (23%).
1. Τέλος διανυκτέρευσης: Επανέρχεται το σχέδιο για επιβολή του «ειδικού τέλους διανυκτέρευσης» στα ξενοδοχεία με ποσά της τάξεως του ενός ευρώ ανά… αστέρι.
Δηλαδή, στα ξενοδοχεία τριών αστέρων θα επιβάλλεται ειδικό τέλος τριών ευρώ ανά διανυκτέρευση, στα ξενοδοχεία τεσσάρων αστέρων τέσσερα ευρώ ανά διανυκτέρευση, στα πεντάστερα πέντε ευρώ κ.λπ.
Το σχέδιο της θέσπισης του τέλους διανυκτέρευσης είχε έρθει στην επιφάνεια πέρυσι την άνοιξη και τότε παρουσιαζόταν ως «ισοδύναμο» είτε για να μην καταργηθεί το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ στα νησιά είτε για να μην αυξηθεί ο ΦΠΑ στις ξενοδοχειακές υπηρεσίες από το 6,5% στο 13%.
Με την τροπή που πήραν τα πράγματα πέρυσι το καλοκαίρι έγιναν και τα δύο: και ο ΦΠΑ στα ξενοδοχεία αυξήθηκε και καταργήθηκε το ειδικό καθεστώς στα νησιά του Αιγαίου.
Η επαναφορά στο προσκήνιο του τέλους διανυκτέρευσης γίνεται με στόχο να αντληθούν περί τα 150 εκατ. ευρώ. Στο ποσό αυτό είχε καταλήξει πέρυσι και σχετική έρευνα που είχε κάνει το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ).
Συγκεκριμένα, είχε εκτιμηθεί ότι η επιβολή του τέλους 1-5 ευρώ στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις θα ισοδυναμούσε με επιβάρυνση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων κατά 147,6 εκατ. ευρώ.
2. Ειδικός φόρος κατανάλωσης καυσίμων: Η ελληνική πρόταση περιλαμβάνει αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στη βενζίνη περίπου κατά 4,5%, με στόχο την άντληση επιπλέον εσόδων της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι ο ειδικός φόρος από τα 670 ευρώ ανά 1.000 λίτρα που είναι σήμερα θα διαμορφωθεί στα 700 ευρώ.
Επί του ειδικού φόρου κατανάλωσης επιβάλλεται και ΦΠΑ 23%, που σημαίνει ότι η επιβάρυνση στην τιμή λιανικής θα φτάσει στα 4-5 λεπτά ανά λίτρο.
Με βάση το ισχύον καθεστώς, από το τελικό ποσό που πληρώνουμε για ένα λίτρο βενζίνης, το 69,11% καταλήγει στην εφορία. Μετά την αύξηση του ειδικού φόρου, ο φορολογικός συντελεστής θα ανέβει ακόμη περισσότερο, στο 70%.
Από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στη βενζίνη το Δημόσιο εισπράττει ετησίως περί τα 2,17 δισ. ευρώ (σ.σ.: παρατηρήθηκε μείωση συγκριτικά με το 2014).
Σχεδιάζεται να μην υπάρξει αύξηση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης του diesel (σ.σ.: αποδίδει εισπρακτικά περί το 1,3 δισ. ευρώ ετησίως) καθώς κάτι τέτοιο θα επηρέαζε και το κόστος μεταφοράς των προϊόντων.
3. Αύξηση του ειδικού τέλους στην κινητή τηλεφωνία: Το ειδικό τέλος στην κινητή τηλεφωνία (τόσο στη συνδρομητική όσο και στα καρτοκινητά) απέδωσε το 2015 περί τα 210 εκατ. ευρώ (από 375 εκατ. ευρώ που ήταν η απόδοση το 2010, με την πτώση να αποδίδεται στη μείωση της χρήσης λόγω ύφεσης και υπερφορολόγησης).
Με την αύξηση του ειδικού τέλους η κυβέρνηση θέλει να αντλήσει επιπλέον έσοδα της τάξεως των 50 εκατ. ευρώ, ποσό που παραπέμπει σε αύξηση των φορολογικών συντελεστών περίπου κατά 25%.
Σήμερα, ο συνδρομητής επιβαρύνεται με ειδικό τέλος της τάξεως του 12% (για λογαριασμούς έως 50 ευρώ που είναι και συντριπτική πλειοψηφία) έως 20% (για λογαριασμούς άνω των 150 ευρώ).
Αν οι συντελεστές αυξηθούν κατά 25%, τότε θα διαμορφωθούν ως εξής:
* Στο 15% για τους λογαριασμούς έως 50 ευρώ
* Στο 25% για τους μεγάλους λογαριασμούς άνω των 150 ευρώ.
Στην καρτοκινητή τηλεφωνία επιβάλλεται ειδικό τέλος 12%, το οποίο επίσης θα αυξηθεί στο 15% αν προχωρήσει η ελληνική πρόταση.
Υπενθυμίζεται ότι επί του ειδικού τέλους επιβάλλεται και ΦΠΑ 23%, κάτι που σημαίνει ότι οι πραγματικοί φορολογικοί συντελεστές αυτή τη στιγμή κυμαίνονται από 38% έως και 47,6%.
Σήμερα, σε έναν λογαριασμό 40 ευρώ ο φόρος φτάνει στα 4,8 ευρώ και ο ΦΠΑ στα 10,3 ευρώ.
Με αύξηση του ειδικού τέλους από 12% στο 15%, ο φόρος θα διαμορφωθεί στα 6 ευρώ και ο ΦΠΑ στα 10,58 ευρώ, που σημαίνει ότι η αλλαγή θα οδηγήσει σε επιβάρυνση της τάξεως του 1,5 ευρώ μηνιαίως ή 18 ευρώ ετησίως.
Κυβερνητικές πηγές υποστήριζαν ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες η επιβάρυνση να μη φτάσει ποτέ στον τελικό καταναλωτή και ουσιαστικά να απορροφηθεί από τις εταιρείες μέσα από μια νέα αναπροσαρμογή των τιμολογίων που ούτως ή άλλως ακολουθούν πτωτική τροχιά τα τελευταία χρόνια.
4. Επιβολή ειδικού φόρου στη συνδρομητική τηλεόραση: Το μέτρο σχεδιάζεται να αποδώσει εισπρακτικά περίπου 30 εκατ. ευρώ ετησίως, με τα κυβερνητικά στελέχη να ελπίζουν ότι και στη συγκεκριμένη περίπτωση -όπως και στην περίπτωση της κινητής τηλεφωνίας- το πρόσθετο κόστος δεν θα μεταφερθεί στα νοικοκυριά, αλλά θα απορροφηθεί από τις εταιρείες του κλάδου (κυρίως στον ΟΤΕ και στη FORTHnet που έχουν εγγράψει περίπου ένα εκατομμύριο συνδρομητές).
Δεδομένου ότι τα ετήσια έσοδα του συγκεκριμένου κλάδου δεν ξεπερνούν τα 300-350 εκατ. ευρώ, η επιβολή του ειδικού φόρου θα προκαλέσει επιβάρυνση της τάξεως του 10%-15%. Σε μια συνδρομή των 25 ευρώ θα προκύψει μηνιαία επιβάρυνση 2-3 ευρώ, εφόσον τελικώς προχωρήσει το μέτρο.
5. Αύξηση ειδικού φόρου κατανάλωσης στα προϊόντα καπνού: Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, το Δημόσιο αντλεί περί τα 2,36 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση από τον φόρο στα τσιγάρα ο οποίος ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα φτάνει να αντιστοιχεί ακόμη και στο 82% επί της τιμής λιανικής.
Η ελληνική κυβέρνηση προτείνει περαιτέρω αύξηση του ειδικού φόρου ώστε στα κρατικά ταμεία να εισρεύσουν επιπλέον 100 εκατ. ευρώ.
Οι καπνοβιομηχανίες έχουν ήδη διαμαρτυρηθεί στην κυβέρνηση για τη μεγάλη καθυστέρηση στη λήψη μέτρων καταπολέμησης του λαθρεμπορίου το οποίο έχει φτάσει στα ύψη μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις φόρων.
Η νέα αύξηση του ειδικού φόρου είναι πιθανό να συνοδευτεί από τα μέτρα για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου, καθώς το μερίδιο των λαθραίων έχει ξεπεράσει πλέον το 25%.
Η επιβάρυνση ανά πακέτο προκειμένου να συγκεντρωθεί το ποσό των 100 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 50 λεπτά.
6. Θέσπιση ειδικού τέλους διέλευσης στα Ι.Χ. με ξένες πινακίδες: Το μέτρο εκτιμάται ότι θα αποφέρει περί τα 15 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για την «απάντηση» που σκοπεύει να δώσει το υπουργείο Οικονομικών στον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό οδηγών που εφοδιάζουν τα οχήματά τους με ξένες πινακίδες -κυρίως βουλγάρικες- προκειμένου να τα χρησιμοποιούν εντός Ελλάδας αποφεύγοντας τα υψηλά τέλη κυκλοφορίας αλλά και τον φόρο πολυτελούς διαβίωσης που επιβάλλεται στα Ι.Χ. με κινητήρα άνω των 1.929 κυβικών.
7. Αύξηση του τέλους ταξινόμησης στα Ι.Χ.: Προγραμματίζονται επιβαρύνσεις τόσο για την αγορά καινούργιων οχημάτων όσο και για την εισαγωγή μεταχειρισμένων.
Τα τέλη ταξινόμησης αποδίδουν σήμερα ελάχιστα έσοδα στο Δημόσιο -μόλις 100 εκατ. ευρώ ετησίως- λόγω της κατακόρυφης πτώσης των πωλήσεων, οπότε το συγκεκριμένο μέτρο δεν αναμένεται να έχει σημαντική εισπρακτική απόδοση.
Δεν αποκλείεται ο επανασχεδιασμός του τρόπου υπολογισμού του φόρου ώστε το τέλος ταξινόμησης να προκύπτει με βάση την εμπορική αξία του οχήματος.
Ούτως ή άλλως, με τα τέλη ταξινόμησης έχουν προκύψει σημαντικά προβλήματα τα τελευταία χρόνια καθώς μεγάλες εταιρείες εντοπίστηκαν να «πειράζουν» τις αξίες στα έγγραφα με στόχο τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης.
8. Φόρος στα τυχερά παιχνίδια: Οπως έχει επισημάνει η «Ν» από την προηγούμενη εβδομάδα, προωθείται ο επανασχεδιασμός του ειδικού φόρου που θα επιβληθεί στα παιχνίδια του ΟΠΑΠ αλλά και των υπόλοιπων εταιρειών του κλάδου.
Το τέλος των πέντε λεπτών ανά στήλη δεν θα επιβληθεί και στη θέση του θα μπει άλλος φόρος ο οποίος θα πρέπει να αποφέρει περί τα 400 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Μαζί με τα 100 εκατ. ευρώ από τη λειτουργία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (VLTs) το συνολικό κονδύλι που αναμένεται να συγκεντρωθεί από τα τυχερά παιχνίδια εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 500 εκατ. ευρώ.
9. Αύξηση του ειδικού φόρου στο φυσικό αέριο: Παρά τις αντιδράσεις που διατυπώθηκαν δημόσια από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών, το «πακέτο» φαίνεται να περιλαμβάνει την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο με στόχο την είσπραξη περίπου 25 εκατ. ευρώ.
Σε ετήσια βάση ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο φυσικό αέριο αποδίδει εισπρακτικά περί τα 160 εκατ. ευρώ, οπότε για να συγκεντρωθούν επιπλέον 25 εκατ. ευρώ απαιτείται αύξηση του ειδικού φόρου κατά τουλάχιστον 15%.
Σήμερα, ο ειδικός φόρος διαμορφώνεται στο 1,5 ευρώ ανά gigajoule, με τον ΣΕΒ να ζητεί από χθες τη μείωσή του στα ελάχιστα επιτρεπόμενα επίπεδα της Ε.Ε. που είναι το 0,54 ευρώ.
Με την αύξηση κατά 15% ο ειδικός φόρος θα διαμορφωθεί πάνω από το 1,7 ευρώ ανά gigajoule.
10. Αναπροσαρμογή συντελεστών υπολογισμού ΕΝΦΙΑ: Η «τρύπα» που έχει προκύψει στα έσοδα του ΕΝΦΙΑ εξαιτίας της μείωσης των αντικειμενικών αξιών -ισχύουν αναδρομικά από τον Μάιο του 2015- υπολογίζεται τελικώς στα 270-300 εκατ. ευρώ.
Για να επανέλθει το ποσό της βεβαίωσης του φόρου στα 3,2 δισ. ευρώ (όπως έγινε και το 2015) και να εισπραχθούν τα 2,65 δισ. ευρώ όπως προβλέπει και το μνημόνιο, η κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει τους συντελεστές, ειδικά για τον συμπληρωματικό φόρο.
Δεν αποκλείεται μάλιστα να μειωθεί το «αφορολόγητο» του συμπληρωματικού φόρου από τα επίπεδα των 300.000 ευρώ που βρίσκεται σήμερα, καθώς μετά τη μείωση των αντικειμενικών αξιών θα μειωθεί αισθητά ο αριθμός των υπόχρεων σε καταβολή συμπληρωματικού φόρου.
Με βάση τα στοιχεία από την περσινή εκκαθάριση των δηλώσεων ΕΝΦΙΑ, ατομική περιουσία άνω των 300.000 ευρώ (με βάση τις παλαιές αντικειμενικές αξίες) εμφάνισαν 260.000 φυσικά πρόσωπα σε σύνολο 5,9 εκατομμυρίων φυσικών προσώπων.
Η συνολική περιουσία των 260.000 πλουσιότερων -σε όρους ΕΝΦΙΑ- ιδιοκτητών έφτασε πέρυσι στα 180 δισ. ευρώ, με το σύνολο της περιουσίας μόνο των φυσικών προσώπων να ανέρχεται περίπου στα 530 δισ. ευρώ.
Αυτά τα 260.000 φυσικά πρόσωπα ναι μεν έχουν ελαφρυνθεί στα χαρτιά από τη μείωση των αντικειμενικών αξιών, η μείωση αυτή όμως δεν πρόκειται να αποτυπωθεί στα φετινά εκκαθαριστικά μετά την προωθούμενη αλλαγή των συντελεστών υπολογισμού και του αφορολόγητου.
11. Μείωση αμυντικών δαπανών: Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι είναι αδύνατη η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 500 εκατ. ευρώ όπως προβλέπει ο ψηφισθείς κρατικός προϋπολογισμός, ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που οι Ενοπλες Δυνάμεις εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού/προσφυγικού προβλήματος.
Στο «πακέτο» αναμένεται να ενσωματωθεί τελικώς η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 100 εκατ. ευρώ.
12. Αυστηρή εφαρμογή του κανόνα «μία πρόσληψη για κάθε πέντε αποχωρήσεις»: Το μέτρο σχεδιάζεται να ενσωματωθεί στο πακέτο με τη λογική ότι θα προκαλέσει μείωση της μισθολογικής δαπάνης του Δημοσίου.
Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται «μάχη» της ελληνικής κυβέρνησης με τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών για τις προσλήψεις της φετινής χρονιάς, δεδομένου ότι έχουν προκύψει μεγάλες ανάγκες τόσο στον χώρο της υγείας και της παιδείας όσο και λόγω των επειγουσών αναγκών για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος.
Η ελληνική πλευρά ήλπιζε αρχικά για έως και 19.000 προσλήψεις μονίμων μέσα στο 2016, φαίνεται όμως ότι ο τελικός αριθμός θα είναι μικρότερος.
