Από την έντυπη έκδοση
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Επιστημονική ομάδα της ARTION
με την καθοδήγηση του Γιώργου Δαλιάνη www.artion.gr
→ Απόφαση ΣτΕ: οριστικά πενταετής η παραγραφή του χαρτοσήμου
Το τέλος χαρτοσήμου αποτελεί ένα από τα πλέον συνήθη αντικείμενα ελέγχου. Σχεδόν δε σε κάθε έλεγχο φυσικού προσώπου που τυγχάνει και εταίρος ή μέτοχος ο φορολογικός έλεγχος ερευνά την τυχόν υπάρχουσα οφειλή τελών χαρτοσήμου, αφού σχεδόν κάθε επιχειρηματίας πραγματοποιεί συναλλαγές με την εταιρείας του είτε μέσω δοσοληπτικού λογαριασμού είτε όχι.
Από 1.1.2014 είναι ξεκάθαρο βάσει του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (ν. 4174/2013) ότι η παραγραφή και για τα τέλη χαρτοσήμου είναι πενταετής. Όμως, για τις ελεγχόμενες χρήσεις έως και τις 31.12.2013 οι φορολογικές αρχές εφάρμοζαν την εικοσαετία σχετικά με την παραγραφή των τελών χαρτοσήμου. Ο λόγος είναι ότι, ελλείψει ρητής διάταξης που να προβλέπει ειδικότερο χρόνο παραγραφής για τα τέλη χαρτοσήμου, οι ελεγκτικές αρχές ανέτρεχαν στην εικοσαετή παραγραφή που ορίζει ο Αστικός Κώδικας ως γενικότερο κανόνα παραγραφής όταν δεν ορίζεται κάτι ειδικότερο (ΑΚ 249) βασιζόμενες σε μία παλαιότερη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Μέσα στο 2019 είχαν εκδοθεί δύο αποφάσεις Διοικητικών Εφετείων (υπ’ αριθ. ΔΕφΘεσσ 1655/2018 και ΔΕφΑθ 1107/2019), σύμφωνα με τις οποίες κρίθηκε ότι το δικαίωμα του Δημοσίου να επιβάλει τέλη χαρτοσήμου και υπέρ ΟΓΑ κοινωνική εισφορά υπόκειται σε πενταετή παραγραφή, που αρχίζει να τρέχει από το τέλος της ίδιας διαχειριστικής περιόδου και συμπληρώνεται με την παρέλευση της πενταετίας και κατ’ εξαίρεση δεκαετία όπου υπάρχουν συμπληρωματικά στοιχεία.
Προ ολίγων ημερών δημοσιεύθηκε και η υπ’ αριθ. 433/2020 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (κατόπιν αναίρεσης που άσκησε το Ελληνικό Δημόσιο κατά της ΔΕφΘεσσ 1655/2018 απόφασης) που έλυσε οριστικά το ζήτημα αυτό και υιοθέτησε την άποψη της Εφετειακής απόφασης.
Θα σπεύσει κανείς να πει ότι αυτό αφορά χρήσεις έως και 31.12.2013 που έχουν παραγραφεί και συνεπώς δεν αφορά και τόσο μεγάλο αριθμό υποθέσεων. Πράγματι η δικαστική επίλυση του ζητήματος επήλθε έως ένα βαθμό όψιμα θα έλεγε κανείς. Ωστόσο, το θέμα αυτό μας απασχολεί για τρεις λόγους.
Πρώτον, μεγάλος αριθμός υποθέσεων εκκρεμεί στα δικαστήρια και πλέον οι φορολογούμενοι μπορούν να αξιοποιήσουν την νεότερη νομολογία υπέρ τους.
Δεύτερον, πολλές υποθέσεις και προ του 2013 είναι πιθανό να ελεγχθούν εφόσον προκύψουν συμπληρωματικά στοιχεία, και στην περίπτωση αυτή συμπαρασύρεται και ο έλεγχος για τυχόν οφειλόμενα τέλη χαρτοσήμου.
Και τρίτο και πολύ σημαντικό, η απόφαση αυτή επέλυσε οριστικά και το θέμα της έναρξης του χρόνου της παραγραφής για τα τέλη χαρτοσήμου. Η παραγραφή αρχίζει από το τέλος του έτους εντός του οποίου γεννάται η υποχρέωση καταβολής τέλους χαρτοσήμου και όχι από το τέλος του έτους, εντός του οποίου έληξε η προθεσμία για την επίδοση της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Δηλαδή, με άλλα λόγια, για τον φόρο εισοδήματος η χρήση 2013 παραγράφεται στο τέλος του 2019, διότι η πενταετής παραγραφή αρχίζει να τρέχει από το τέλος του 2014, οπότε και έληγε η προθεσμία για την υποβολή δήλωσης. Όμως, η παραγραφή για τα τέλη χαρτοσήμου για συναλλαγή που πραγματοποιήθηκε εντός της χρήσης 2013 λήγει στο τέλος του 2018, διότι άρχεται από το τέλος του έτους εντός του οποίου γεννάται η υποχρέωση καταβολής τέλους χαρτοσήμου (2013 + 5 έτη = 2018).
Κλείνοντας, υπενθυμίζουμε γενικά για τα τέλη χαρτοσήμου ότι συνήθεις περιπτώσεις για τις οποίες καταλογίζονται ακόμα τέλη χαρτοσήμου αποτελούν οι συμβάσεις χορήγησης δανείων και άλλων πιστώσεων, οι αλληλόχρεοι και οι δοσοληπτικοί λογαριασμοί, οι ταμειακές διευκολύνσεις, οι αναλήψεις ή καταθέσεις μετόχων που δεν ανάγονται σε άλλη εμπορική συναλλαγή υποκείμενη σε φόρο προστιθέμενης αξίας (ή απαλλασσόμενη) και οι εκχωρήσεις απαιτήσεων. Στις περιπτώσεις αυτές το τέλος χαρτοσήμου είναι αναλογικό και ανέρχεται, μαζί με τη συνεπιβαλλόμενη εισφορά υπέρ ΟΓΑ, σε 3,6% ή 2,4% ή 1.2%, κατά περίπτωση, επί της αξίας που συμφωνείται στο έγγραφο. Σε άτυπα δάνεια μεταξύ ιδιωτών δεν καταλογίζεται χαρτόσημο (με βάση πάντα τη νομοθεσία περί τελών χαρτοσήμου διότι η ΔΕΔ έχει εκδώσει αντιφατικές αποφάσεις επί του θέματος, το οποίο έχουμε θίξει σε προηγούμενη αρθρογραφία μας). Αν όμως υπογραφεί εξοφλητική απόδειξη αυτή υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου. Τέλος, τα υπόλοιπα καθώς και οι προκαταβολές πελατών-προμηθευτών δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου, θέμα το οποίο επίσης έχουμε αναδείξει σε προηγούμενη αρθρογραφία μας.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι|+30 210 6009062| www.artion.gr).
