Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Ένα νέο μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής με αναπτυξιακό προσανατολισμό, το οποίο θα έχει ως βασικούς στόχους τη μείωση των υπέρμετρα υψηλών φορολογικών συντελεστών και την αντιμετώπιση της «βόμβας» του δημογραφικού προβλήματος, προτείνει στην κυβέρνηση ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας.
Ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας δεν διστάζει να χαρακτηρίσει «φοροκεντρικό» και «μη διατηρήσιμο» το μίγμα της ασκούμενης δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη αντιμετώπισης του φαινομένου της γήρανσης του πληθυσμού όχι μόνο για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, αλλά και για την αύξηση των τακτικών φορολογικών εσόδων.
«Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να μετατραπεί από κοινωνία ενθάρρυνσης της εργασίας σε κοινωνία προστασίας των συντάξεων», προειδοποιεί ο κ. Στουρνάρας, σημειώνοντας παράλληλα ότι η μη αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος θα οδηγήσει αναγκαστικά σε μετατόπιση των φορολογικών επιβαρύνσεων από τα εισοδήματα στις περιουσίες, τις αποταμιεύσεις και την κατανάλωση. Φθάνει, μάλιστα, στο σημείο να προτείνει, μεταξύ άλλων, να παρασχεθούν φορολογικά κίνητρα προς τους νέους για τη δημιουργία οικογενειών και την τεκνοποίηση.
Ο κ. Στουρνάρας επισημαίνει ότι η ασκούμενη από την κυβέρνηση πολιτική βασίζεται στην υπερφορολόγηση, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας. Η κριτική για την ασκούμενη πολιτική στο φορολογικό είναι διάχυτη σε όλο το κείμενο της έκθεσης, καθώς σε πάρα πολλά σημεία του κειμένου τονίζεται ιδιαίτερα ότι η υψηλή φορολόγηση συνιστά εγχώριο κίνδυνο που θα επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη της οικονομίας και συνιστάται επειγόντως «αλλαγή στο μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής προς την κατεύθυνση της μείωσης των υπέρμετρα υψηλών φορολογικών συντελεστών…».
Εξειδικεύοντας την κριτική του στην ασκούμενη φορολογική πολιτική, ο κ. Στουρνάρας αναφέρει σε άλλα σημεία της έκθεσης: «Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα κρίσιμοι παράγοντες που δρουν αποτρεπτικά στην ανάληψη ιδιωτικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας και καθιστούν την Ελλάδα μη ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, όπως… το ασταθές και μη προβλέψιμο φορολογικό σύστημα και η υψηλή φορολογία…».
Το 2017 «παρατηρήθηκε υστέρηση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, καθώς το συνολικό ποσό των δηλωθέντων εισοδημάτων ήταν χαμηλότερο του προσδοκώμενου, λόγω μη απόδοσης των φορολογικών μέτρων που τέθηκαν σε ισχύ το 2017 (νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, μείωση του αφορολογήτου και αυξημένη προκαταβολή φόρου). Η παρατηρούμενη επομένως συρρίκνωση της φορολογικής βάσης καταδεικνύει ότι το ισχύον φοροκεντρικό δημοσιονομικό μίγμα δεν είναι διατηρήσιμο».
Το αντίδοτο
Ο διοικητής της ΤτΕ προτείνει ως αντίδοτο τη θεσμοθέτηση ενός σταθερού, απλού και δίκαιου φορολογικού συστήματος που θα χαρακτηρίζεται από χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Εξειδικεύοντας τις προτάσεις του, τονίζει ότι «μια μόνιμη ελάφρυνση του φορολογικού βάρους στη μισθωτή εργασία επιφέρει μόνιμο θετικό αποτέλεσμα στην οικονομική δραστηριότητα». Προσθέτει δε ότι στην περίπτωση που η φορολογική ελάφρυνση συνδυάζεται με τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, «η θετική επίδραση ενισχύεται περαιτέρω, ενώ η όποια βραχυπρόθεσμη οριακή επιδείνωση στα δημοσιονομικά μεγέθη αντισταθμίζεται πλήρως από τη διεύρυνση της βάσης».
Κίνητρα για τεκνοποίηση
Σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης γίνεται, επίσης, αναφορά στο μείζον πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού το οποίο συνδέεται όχι μόνο με κινδύνους για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά και με προβλήματα που θα εμφανιστούν και στο φορολογικό σύστημα. «Η ταχεία μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού υπονομεύει κάθε προσπάθεια αύξησης των τακτικών δημόσιων εσόδων, μέσω της είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών και φορολόγησης εισοδημάτων από παραγωγικές δραστηριότητες και δυσχεραίνει την εκπλήρωση της δέσμευσης της χώρας για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα έως το 2060», τονίζεται χαρακτηριστικά στη σελίδα 86 της έκθεσης.
Επισημαίνεται δε ότι: «Η γήρανση του πληθυσμού κατ’ ανάγκην συνεπάγεται αλλαγή της σύνθεσης των φόρων, καθώς μεταβάλλει το είδος της φορολογικής βάσης με μετατόπιση από τη φορολόγηση των εισοδημάτων από εργασία στη φορολόγηση του πλούτου από συσσώρευση αποταμιεύσεων και περιουσιακών στοιχείων και στη φορολόγηση της κατανάλωσης».
Προκειμένου «ο πληθυσμός να καταστεί κινητήριος δύναμη της αναπτυξιακής διαδικασίας», προτείνονται μεταξύ άλλων:
1) Αναπροσαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής προς κατεύθυνση που διευκολύνει την απόφαση των νέων για τεκνοποίηση, όπως για παράδειγμα μέσω της ουσιαστικής φορολογικής ελάφρυνσης των νοικοκυριών με παιδιά.
2) Παροχή κι άλλων κινήτρων για τη δημιουργία οικογένειας και τη στήριξή της, μεταξύ άλλων, με τη δημιουργία υποδομών για την καθολική δωρεάν παροχή προσχολικής αγωγής.
3) Παροχή κινήτρων για την οικειοθελή παράταση του εργασιακού βίου, σε αντιδιαστολή με την υποχρεωτική αύξηση της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης που συχνά προκαλεί κοινωνική δυσαρέσκεια.
4) Ενσωμάτωση των εισερχόμενων μεταναστών στην εγχώρια αγορά εργασίας.
