Toυ Γεράσιμου Χιόνη
Στις 23 Ιουνίου, οι Βρετανοί πολίτες θα κληθούν να αποφασίσουν για το μέλλον τόσο της Μεγάλης Βρετανίας, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα τυχόν «διαζύγιο» αναπόφευκτα θα ζημιώσει και τις δύο πλευρές, καθώς εκτός της Βρετανίας, και η Ε.Ε. θα υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις στο status quo της. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μελέτη του βρετανικού think – tank (δεξαμενή σκέψης) Global Counsel, οι πιθανές επιπτώσεις του Brexit στην Ε.Ε. συνοψίζονται ως εξής:
- Η ισορροπία δυνάμεων στις τάξεις της Ε.Ε. θα μετατοπιστεί σημαντικά, καθώς πλέον θα καθίσταται δυσκολότερη η αποτροπή της λήψης αποφάσεων, οι οποίες για πολλούς αντιτίθενται στη φιλελευθεροποίηση της αγοράς.
- Επιχειρήσεις και τράπεζες θα υποστούν διευρυμένες ζημιές, λόγω της έλλειψης ρευστότητας και της αύξησης του χρηματοπιστωτικού κόστους.
- Η Ε.Ε. θα καταστεί λιγότερο ελκυστική ως εμπορικός εταίρος, δίχως τη βαρύτητα και το κύρος της Βρετανίας.
- Οι Βρυξέλλες θα απωλέσουν ένα σταθερό και αυστηρά πειθαρχημένο μέλος, το οποίο συνεισφέρει σε αξιοσημείωτο βαθμό (5,8%) στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
- Η αβεβαιότητα που θα προκληθεί, θα πλήξει σημαντικά τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τις ευρωπαϊκές χρηματαγορές.
- Το Brexit, ως πολιτική απειλή, κινδυνεύει να μεταδοθεί και σε άλλα κράτη – μέλη, ισχυροποιώντας τις φυγόκεντρες τάσεις που ήδη ενυπάρχουν στην Ε.Ε.
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα και την Ε.Ε.
Η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα επηρεάσει και τα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση. Η χώρα μας, αναλογικά με το ΑΕΠ της, διαθέτει την πέμπτη υψηλότερη έκθεση στην οικονομία της Μ. Βρετανίας. Ενδεικτικά, το 1,7% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στη Βρετανία, ενώ το 0,3% των μετοχών που διαπραγματεύονται στο βρετανικό χρηματιστήριο ανήκει σε ελληνικά «χέρια». Υψηλή είναι και η τραπεζική διασύνδεση των δύο χωρών, η οποία αριθμεί στο 24% του ελληνικού ΑΕΠ.
Οι χώρες με την υψηλότερη έκθεση, οι οποίες ως κατ’ επέκταση κινδυνεύουν περισσότερο από το Brexit, είναι η Ολλανδία, η Ιρλανδία και η Κύπρος. Και οι τρεις διαθέτουν ισχυρές εμπορικές σχέσεις και έντονες επενδυτικές – τραπεζικές διασυνδέσεις, καθιστώντας τες άκρως ευάλωτες στο ενδεχόμενο εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. Υψηλή εξάρτηση εμφανίζουν τόσο η Γερμανία, όσο και το Βέλγιο, ενώ η Γαλλία διαθέτει μία σχετικά «ασφαλή» έκθεση, η οποία δεν εμπνέει ανησυχία.
Η περίπτωση της Κύπρου
Ιδιαίτερης ανάλυσης χρήζει η περίπτωση της Κύπρου, η οποία για ιστορικούς, πολιτικούς, πολιτισμικούς και οικονομικούς λόγους, έχει αναπτύξει μία πολυ-επίπεδη σχέση με τη Βρετανία. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της Κύπρου ανέρχονται στα 1,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 7% του κυπριακού ΑΕΠ, ενώ την ίδια ώρα, η τραπεζική εξάρτηση των δύο χωρών υπερβαίνει το 70% του κυπριακού ΑΕΠ, καθιστώντας τον τραπεζικό τομέα της Κύπρου εξαιρετικά ευάλωτο σε περίπτωση Brexit. Εκτός του οικονομικού τομέα, οι δύο χώρες παρουσιάζουν και έντονους πολιτισμικούς δεσμούς, καθώς πάνω από 1 εκατ. Βρετανοί επισκέπτονται κάθε χρόνο την Κύπρο, ενώ περίπου 300.000 Κύπριοι διαμένουν μόνιμα στο Λονδίνο και τις υπόλοιπες πόλεις της Βρετανίας.
Ο πολιτικός αντίκτυπος
Η άμεση επίδραση ενός πιθανού Brexit στην Ε.Ε. θα είναι αρκετά σημαντική, επιφέροντας αλυσιδωτές εξελίξεις σ’ όλα τα κράτη – μέλη. Η αύξηση του χρηματοπιστωτικού κόστους θα αποδειχθεί το ισχυρότερο οικονομικό πλήγμα, ενώ ο κίνδυνος απώλειας της εσωτερικής συνοχής θα επιβεβαιώσει τις πολιτικές και υπαρξιακές προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι Βρυξέλλες.
Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει απολέσει σε μεγάλο βαθμό, την πρότερη αίγλη του. Έχει πάψει να συνιστά πόλο έλξης για τα κράτη της ευρύτερης Ευρώπης και αντ’ αυτού, ολοένα και περισσότεροι Ευρωπαίοι οραματίζονται το μέλλον των χωρών τους, εκτός του κοινού ευρωπαϊκού σχεδιασμού. Τα ευρωσκεπτικιστικά και αντι-ευρωπαϊκά κόμματα διευρύνουν διαρκώς την εκλογική τους απήχηση, ενώ η αδυναμία των Βρυξελλών να δώσει σταθερές, μόνιμες και βιώσιμες λύσεις σε μία σειρά προβλημάτων, όπως η ελληνική και η προσφυγική κρίση, τροφοδοτεί περαιτέρω τέτοιου είδους ιδεολογικά και πολιτικά κινήματα.
Το αποτέλεσμα της κάλπης κατά συνέπεια, είναι ζωτικής σημασίας για το «οικοδόμημα» των Αντενάουερ, Μπεχ, Σουμάν και όλων των υπόλοιπων εμπνευστών της Ε.Ε. Ο κίνδυνος πολιτικής μετάδοσης του Brexit είναι πραγματικός, καθώς ολοένα και περισσότερες φωνές ασκούν κριτική στις Βρυξέλλες, αξιώνοντας την αποχώρησή τους από τον γραφειοκρατικό μηχανισμό των Βρυξελλών. Η έξοδος της Βρετανίας – μίας τόσο ισχυρής και γεμάτη συμβολισμούς χώρας – θα πυροδοτήσει μία σειρά εξελίξεων, με απρόβλεπτο χαρακτήρα, οι οποίες πιθανώς να θέσουν εν αμφιβόλω τη συνοχή της Ε.Ε.
Στις 23 Ιουνίου επομένως, θα γνωρίζουμε εάν το πουλόβερ της Ευρώπης θα ξεκινήσει να ξηλώνεται…
