Από την έντυπη έκδοση
Των Μιχάλη Χατζηκωνσταντίνου, Θάνου Τσίρου και Νίκου Μπέλλου
Μηνύματα αισιοδοξίας ότι η τεχνική συμφωνία θα έχει επιτευχθεί μέχρι το Eurogroup της 7ης Απριλίου εξέπεμψε χθες η κυβέρνηση διά του αρμόδιου υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου. Ο κ. Τσακαλώτος παρέσχε νέες διαβεβαιώσεις για ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, σημειώνοντας ότι έχουν κλείσει όλα τα βασικά θέματα της διαπραγμάτευσης και απομένουν μόνον «μικρά» ζητήματα.
«Η β’ αξιολόγηση θα κλείσει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι περιμένετε» ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών, κλείνοντας το συνέδριο του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις και την ανάπτυξη στην περίοδο της κρίσης. «Φτάνουμε στον στόχο» πρόσθεσε και τόνισε ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία με τους θεσμούς στα κύρια θέματα. Κάλεσε, μάλιστα, τους συμμετέχοντες στο συνέδριο να μην εμπιστεύονται τα δημοσιεύματα που μιλούν για καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ενώ έκανε λόγο και για κινδυνολογία από διάφορες πλευρές: «Έχω ακούσει πολλή κινδυνολογία και από ανθρώπους που δεν το περίμενα».
Επέμεινε, μάλιστα, ότι το πακέτο μέτρων και αντίμετρων θα έχει μηδενικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα λέγοντας: «Μέτρα 2% του ΑΕΠ από τη μια πλευρά και 2% του ΑΕΠ από την άλλη». Σημείωσε, ακόμη, ότι μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, λέγοντας ότι η αποσαφήνιση των μέτρων απομείωσής του θα δώσει μήνυμα στις αγορές και θα φέρει την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Ταυτόχρονα, εξαπέλυσε σφοδρότατη επίθεση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για τη στάση του στη διαπραγμάτευση. Ειδικότερα, έκανε λόγο για «ΔΝΤ εσωτερικού» και για «ΔΝΤ εξωτερικού».
Υποστήριξε, μάλιστα, ότι το πρώτο είναι υπέρ της ισότητας και της συμμετοχής των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία και το δεύτερο πιέζει για μειώσεις συντάξεων και αφορολόγητου. Προχώρησε, μάλιστα, σε δηκτικές αναφορές για τις επίμαχες δηλώσεις του Πολ Τόμσεν περί του μεγέθους των συντάξεων σε Γερμανία και Ελλάδα. Επίσης, απαντώντας σε ερώτηση της Μιράντας Ξαφά σχετικά με το αν η κυβέρνηση θα επιτρέψει στην τρόικα να δίνει συνεντεύξεις Τύπου, ο κ. Τσακαλώτος δήλωσε ότι «το ΔΝΤ δεν έχει έλλειμμα στην ικανότητά του να λέει τις απόψεις του». Ο κ. Τσακαλώτος παραδέχθηκε, τέλος, ότι τον έχει «στεναχωρήσει» το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους, αλλά ξεκαθάρισε ότι στηρίζει την ανεξαρτησία του και το έργο που επιτελεί.
Στ. Πιτσιόρλας: Τέλος στην κουλτούρα κρατισμού
Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση του υφυπουργού Οικονομίας Στέργιου Πιτσιόρλα, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της ανάγκης ολοκλήρωσης του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων στο οποίο έχει δεσμευτεί η Αθήνα για να ανοίξουν αναπτυξιακοί ορίζοντες για τη χώρα. «Πρέπει να διαλέξουμε με ποια Ελλάδα είμαστε και ποια οικονομία θέλουμε» είπε και ανέφερε ότι πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα κρατισμού που επικρατεί στην Ελλάδα και διαπνέει το σύνολο του πολιτικού κόσμου, τους επιχειρηματίες που «διεκδικούσαν προνόμια» από το κράτος, καθώς και τους πολίτες – καταναλωτές. Έφερε, μάλιστα, ως παράδειγμα επιτυχημένης επένδυσης τον ΟΛΠ, που κατάφερε -όπως είπε- να αλλάξει τη θέση της χώρας στον οικονομικό χάρτη της ευρύτερης περιοχής. «Το ίδιο μπορεί να γίνει και στην ενέργεια» συνέχισε ο κ. Πιτσιόρλας, «όπου κι εκεί η χώρα μας μπορεί να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο», στέλνοντας μήνυμα σε άλλες φωνές της κυβέρνησης που αντιδρούν στο άνοιγμα του ενεργειακού τομέα.
Από την πλευρά του, πάντως, ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης δεν αναφέρθηκε στις πιέσεις των δανειστών για τις μονάδες της ΔΕΗ. Δήλωσε, όμως, σιβυλλικά ότι «αν θες να κάνεις εχθρούς, πρέπει να κάνεις αλλαγές».
Ομιλία πραγματοποίησε και η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου η οποία σημείωσε ότι η Ελλάδα δίνει μεγάλη μάχη για τα εργασιακά, που αποτελεί «αγώνα αντοχής και όχι ταχύτητας». Κατηγόρησε μάλιστα το ΔΝΤ ότι με τις θέσεις του οδηγεί σε καταπάτηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Η ίδια υπογράμμισε πάντως την ανάγκη ενίσχυσης των κλαδικών συμβάσεων, με αιχμή την επαναφορά της επεκτασιμότητας.
Προειδοποίηση του Γ. Στουρνάρα
Ενδεχόμενη άλλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης μπορεί να εκτροχιάσει την ανάκαμψη της οικονομίας και να θέσει έτσι σε κίνδυνο όλους τους στόχους, αναπτυξιακούς, δημοσιονομικούς, χρηματοπιστωτικούς, τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας σε εκδήλωση της Τράπεζας Πειραιώς.
Η προοπτική ανάκαμψης της οικονομίας το 2017 παραμένει κατ’ αρχήν εφικτή παρά την επιδείνωση της εμπιστοσύνης και την υποχώρηση των βραχυχρόνιων δεικτών τους τελευταίους μήνες, οι οποίες συνδέονται με την καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Προς το παρόν, η καθυστέρηση αυτή έχει εξασθενήσει τη θετική δυναμική της οικονομικής δραστηριότητας, χωρίς εντούτοις να την αναστρέψει, σημείωσε ο κ. Στουρνάρας.
Ο διοικητής της ΤτΕ αναφέρθηκε εκτενώς στην αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που είναι υψίστης σημασίας για τις ευκαιρίες ανάπτυξης μιας χώρας. Οι τράπεζες θα είναι περισσότερο σε θέση να μειώσουν το κόστος του πιστωτικού κινδύνου και τα περιθώρια επιτοκίων.
Αυτό ισοδυναμεί με σημαντικότατη εξέλιξη για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα διευκολύνει επίσης τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους των νοικοκυριών. Και αυτό θα αποβεί προς όφελος της πραγματικής οικονομίας, καθώς η απελευθέρωση χρηματοδοτικών πόρων και η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος θα επηρεάσουν θετικά τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, τις επενδύσεις, την απασχόληση και την ανάπτυξη, τόνισε ο κ. Στουρνάρας.
Ξεχωριστό μνημόνιο με το ΔΝΤ έως τον Αύγουστο 2018
Στέλεχος της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας ισχυριζόταν χθες ότι μετά και τις «πολιτικές», όπως τις χαρακτήρισε, διαπραγματεύσεις που έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, «απομένουν να επιλυθούν μόνο μερικές λεπτομέρειες στα εργασιακά» για να κλείσει το λεγόμενο staff level agreement. Η ολοκλήρωση της τεχνικής συμφωνίας, πάντως, προϋποθέτει μια ακόμη αποστολή του κουαρτέτου στην Αθήνα. Το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος δεν προσδιόρισε χρονικά την άφιξη των επικεφαλής των θεσμών, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν ότι η σχετική απόφαση είναι πολύ πιθανό να ληφθεί στην αυριανή συνεδρίαση του Euro Working Group.
Για να «κλειδώσει» η επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα θα πρέπει να οριστικοποιηθεί και η τελευταία εκκρεμότητα στα εργασιακά, καθώς, όπως αποσαφηνίζει και αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος με το οποίο συνομίλησε η «Ν», η κυβέρνηση επιμένει στο να «κρατάει όλα τα θέματα ανοικτά μέχρι να κλείσουν όλα μαζί». Αυτή η φάση των διαβουλεύσεων έγινε… ανάποδα. Προηγήθηκε, δηλαδή, η πολιτική συζήτηση της τεχνικής. Κάτι που σημαίνει ότι πριν ξανακαθίσουν οι δύο πλευρές στο τραπέζι του Χίλτον για να οριστικοποιήσουν το κείμενο του αναθεωρημένου μνημονίου, αλλά και το περιεχόμενο των νομοσχεδίων που θα κατατεθούν στη Βουλή, θα πρέπει να κλείσουν όλες οι εκκρεμότητες σε εργασιακά, ενεργειακά, αλλά και στο θέμα του αφορολογήτου και των συντάξεων.
Επίσης, η Ελλάδα θα υπογράψει ξεχωριστό μνημόνιο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το λεγόμενο «MEFP». To μνημόνιο αυτό, το οποίο θα προσδιορίζει και το ποσό που θα δανειστεί η Ελλάδα από το ΔΝΤ (το όποιο ποσό θα αφαιρεθεί από τα 84 δισ. ευρώ της τρίτης δανειακής σύμβασης με τον ESM και θα αποτελεί επιπλέον χρηματοδότηση για τη χώρα) θα έχει ακριβώς την ίδια διάρκεια με το τρίτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, κάτι που σημαίνει ότι θα εκπνέει τον Αύγουστο του 2018.
Εφόσον επιβεβαιωθεί η ελληνική αισιοδοξία και υπάρξει η τεχνική συμφωνία έως τις 7 Απριλίου, ο επόμενος σταθμός θα είναι η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ. Εκεί το βάρος αναμένεται να πέσει στη διαπραγμάτευση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του χρέους σε συνδυασμό με τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα πρέπει να εμφανίσει η Ελλάδα μετά το 2018.
Οι προσδοκίες των Βρυξελλών
Στην αυριανή συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας (EWG) του Eurogroup στρέφονται πλέον τα βλέμματα για την πορεία της δεύτερης αξιολόγησης, δεδομένου ότι και χθες καταγράφηκε στασιμότητα σε σχέση με τα σημαντικά ζητήματα που παραμένουν σε εκκρεμότητα, δηλαδή τις αλλαγές στα εργασιακά και το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Κοινοτικές πηγές στη βελγική πρωτεύουσα παρέπεμπαν στην αυριανή συνεδρίαση του EWG, υπογραμμίζοντας ότι θα φανεί κατά πόσο οι δύο πλευρές θα μπορούσαν μέσω αμοιβαίων υποχωρήσεων να βρουν λύση στα δύο αυτά ζητήματα.
Στα μεν εργασιακά το πρόβλημα είναι η σκληρή στάση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο δεν φαίνεται διατεθειμένο να δεχθεί την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων που επιθυμεί να αποσπάσει η κυβέρνηση.
Σε σχέση με το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι πιέσεις προέρχονται από την πλευρά των Ευρωπαίων. Η πώληση του 17% της ΔΕΗ είναι μνημονιακή υποχρέωση, ωστόσο οι μεγάλες πιέσεις κινούνται προς την κατεύθυνση της πώλησης εργοστασίων παραγωγής και στο θέμα αυτό γίνεται και επίκληση σχετικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον Ιούλιο του 2014. Το Δικαστήριο είχε κρίνει ότι η παραχώρηση στη ΔΕΗ αποκλειστικών δικαιωμάτων εξόρυξης και εκμετάλλευσης λιγνίτη δημιουργεί τον κίνδυνο κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης και ανισότητας ευκαιριών μεταξύ εταιρειών.
Πάντως, στις Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι με την επιμονή τους στο θέμα της ΔΕΗ βαραίνουν το πακέτο των μέτρων που θα κληθούν να ψηφίσουν οι βουλευτές της συμπολίτευσης στη Βουλή με όλους τους κινδύνους οι οποίοι συνεπάγονται. Γι’ αυτό και αναμένουν να δουν την εξέλιξη της συζήτησης στην αυριανή συνεδρίαση του Euro Working Group.
