Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Νομοθεσία με στόχο την εξασφάλιση ότι οι γυναίκες και οι άνδρες θα λαμβάνουν την ίδια αμοιβή για όμοια εργασία στο ίδιο κράτος-μέλος πρότεινε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της κοινοτικής δράσης για την καταπολέμηση των μισθολογικών διακρίσεων μεταξύ των φύλων.
Η πρόταση προβλέπει μέτρα μισθολογικής διαφάνειας, όπως η πληροφόρηση των ατόμων που αναζητούν εργασία σχετικά με τις αμοιβές, το δικαίωμα πληροφόρησης σχετικά με τα επίπεδα αμοιβών για εργαζόμενους που εκτελούν όμοια εργασία, καθώς και οι υποχρεώσεις των μεγάλων εταιρειών που απασχολούν πάνω από 250 εργαζόμενους να υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Η πρόταση ενισχύει επίσης τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους οι εργαζόμενοι ώστε να διεκδικούν τα δικαιώματά τους και διευκολύνει την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη.
Διασφάλιση διαφάνειας
Αναφορικά με τη διασφάλιση της μισθολογικής διαφάνειας για τους εργαζόμενους και τους εργοδότες η πρόταση προβλέπει τα εξής:
- Μισθολογική διαφάνεια για τα άτομα που αναζητούν εργασία: Οι εργοδότες θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το αρχικό επίπεδο ή το εύρος της αμοιβής στην προκήρυξη της θέσης εργασίας ή πριν από τη συνέντευξη επιλογής. Οι εργοδότες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να ρωτούν τους υποψήφιους εργαζόμενους σχετικά με το μισθολογικό ιστορικό τους.
- Δικαίωμα πληροφόρησης των εργαζομένων: Οι εργαζόμενοι θα έχουν το δικαίωμα να ζητούν από τον εργοδότη τους πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο αμοιβής τους και τα μέσα επίπεδα αμοιβής, κατανεμημένες ανά φύλο, για κατηγορίες εργαζομένων που κάνουν όμοια εργασία ή εργασία της αυτής αξίας.
- Υποβολή στοιχείων για το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων: Οι εργοδότες με τουλάχιστον 250 εργαζόμενους πρέπει να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των γυναικών και των ανδρών που απασχολούνται στην εταιρεία τους. Για εσωτερικούς σκοπούς, θα πρέπει επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών ανά κατηγορία εργαζομένων που κάνουν όμοια εργασία ή εργασία της αυτής αξίας.
- Κοινή αξιολόγηση των αμοιβών: Όταν από τα στοιχεία που υποβάλλονται για τις αμοιβές προκύπτει μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων ύψους τουλάχιστον 5% και ο εργοδότης δεν μπορεί να δικαιολογήσει το χάσμα αυτό με αντικειμενικούς, ουδέτερους ως προς το φύλο παράγοντες, θα πρέπει, σε συνεργασία με εκπροσώπους των εργαζομένων, να διενεργεί αξιολόγηση των αμοιβών
Πρόσβαση στη Δικαιοσύνη
Για την καλύτερη πρόσβαση θυμάτων μισθολογικών διακρίσεων στη Δικαιοσύνη η πρόταση προβλέπει τα εξής:
- Παροχή αποζημίωσης στους εργαζομένους: Οι εργαζόμενοι που υπέστησαν μισθολογικές διακρίσεις λόγω φύλου μπορούν να λάβουν αποζημίωση και μάλιστα τις οφειλόμενες αναδρομικές αποδοχές και συναφή επιμίσθια ή πληρωμές σε είδος.
- Βάρος της απόδειξης στον εργοδότη:Ο εργοδότης και όχι ο εργαζόμενος θα έχει εξ ορισμού την υποχρέωση να αποδείξει ότι δεν υπήρξαν μισθολογικές διακρίσεις.
- Πρόστιμα μεταξύ των κυρώσεων: Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν ειδικές κυρώσεις για παραβάσεις του κανόνα περί ισότητας της αμοιβής, και μάλιστα ελάχιστο επίπεδο προστίμων.
- Εκπροσώπηση: Φορείς ισότητας και εκπρόσωποι των εργαζομένων μπορούν να εκπροσωπούν τους εργαζόμενους σε νομικές ή διοικητικές διαδικασίες καθώς και να ηγούνται συλλογικών διεκδικήσεων ίσης αμοιβής.
Ουδέτερα κριτήρια
Προκειμένου να καθοριστεί τι συνιστά «εργασία ίσης αξίας», οι θέσεις εργασίας θα πρέπει να συγκρίνονται με αντικειμενικά και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια, όπως η εκπαίδευση, οι επαγγελματικές απαιτήσεις και οι απαιτήσεις κατάρτισης, οι δεξιότητες, η προσπάθεια και η υπευθυνότητα, η εργασία που αναλαμβάνεται και η φύση των σχετικών καθηκόντων.
Στην πράξη, η εφαρμογή αυτής της έννοιας σημαίνει ότι οι εργοδότες πρέπει να προσδιορίσουν βασικά κριτήρια που σχετίζονται με την οργάνωση και το επιχειρηματικό τους μοντέλο και με βάση τα οποία οι εργαζόμενοι που εκτελούν την ίδια εργασία ή εργασία ίσης αξίας λαμβάνουν παρόμοια αμοιβή. Δεν εμποδίζει τους εργοδότες να πληρώνουν με διαφορετικό τρόπο εργαζόμενους που εκτελούν την ίδια εργασία ή εργασία ίσης αξίας, αρκεί οι διαφορές αυτές να βασίζονται σε αντικειμενικά, ουδέτερα ως προς το φύλο και αμερόληπτα κριτήρια (για παράδειγμα, επιδόσεις και ικανότητες).
Η πρόταση λαμβάνει υπ’ όψιν την τρέχουσα δύσκολη κατάσταση των εργοδοτών, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα. Υιοθετεί μια αναλογική προσέγγιση, με τα μέτρα να έχουν σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται το κόστος για τους εργοδότες. Για παράδειγμα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής στοιχείων για τις αμοιβές και από την κοινή αξιολόγηση των αμοιβών. Επιπλέον, η πρόταση προβλέπει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα κράτη-μέλη τους διαθέσιμους πόρους για την υποβολή στοιχείων αντί για τους εργοδότες. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Κομισιόν, οι ετήσιες δαπάνες για την υποβολή στοιχείων σχετικά με τις αμοιβές που θα επιβαρύνουν τους εργοδότες υπολογίζονται μεταξύ 379 ευρώ και 890 ευρώ για επιχειρήσεις με 250 και άνω εργαζόμενους.
Η πρόταση θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο προς έγκριση, ενώ από τη στιγμή που θα εγκριθεί τα κράτη-μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη για να μεταφέρουν την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο και να κοινοποιήσουν τα σχετικά κείμενα στην Κομισιόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προβεί σε αξιολόγηση της προτεινόμενης οδηγίας έπειτα από οκτώ έτη. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η όμοια εργασία αξίζει ίση αμοιβή και για να επιτευχθεί αυτό χρειαζόμαστε διαφάνεια. Όπως είπε, οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν αν οι εργοδότες τους τις μεταχειρίζονται δίκαια και όταν δεν συμβαίνει αυτό, πρέπει να έχουν τη δύναμη να αντισταθούν και να λάβουν την αμοιβή που αξίζουν.
