Του Κώστα Ιωαννίδη
Τα επιθετικά βήματα νομισματικής πολιτικής που αποσκοπούσαν στην άμβλυνση του οικονομικού αντίκτυπου καθώς συνεχίζεται η εξάπλωση του κορωναϊού, εκτός από το κλείσιμο των συνόρων των περισσότερων χωρών, είχαν περιορισμένη επιτυχία στην ελάττωση του πανικού των επενδυτών. Η κρίση από τον COVID19 έχει κλιμακωθεί δραματικά τις τελευταίες ημέρες.
Η έντονη αστάθεια της αγοράς ώθησε τη Fed να προβεί σε διάφορες ασυνήθιστες ενέργειες την περασμένη εβδομάδα για να περιορίσει τη δυναμική των εντάσεων στην αγορά ομολόγων, που θεωρείται η αγορά ομολόγων με τη μεγαλύτερη ρευστότητα στον κόσμο. Αλλά αργά την Παρασκευή, φάνηκε ότι οι ενέργειες αυτές δεν είχαν αποκαταστήσει την κανονική λειτουργία στην αγορά κρατικών ομολόγων, πόσο μάλλον σε πιο επικίνδυνα τμήματα των αγορών ομολόγων όπως τα ενυπόθηκα ομόλογα, και το εμπορικό χρέος προκαλώντας μια ακόμη πιο τολμηρή προσέγγιση την Κυριακή.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μείωσε το επιτόκιο αναφοράς σχεδόν στο μηδέν και δήλωσε ότι θα αγοράσει 700 δισεκατομμύρια δολάρια σε τίτλους Treasury και στεγαστικά δάνεια με μια επείγουσα απάντηση στη πανδημία του κοροναϊού. Η επιτροπή καθορισμού επιτοκίων της Fed, η οποία πραγματοποίησε μια πρωτοφανή δεύτερη περικοπή έκτακτης ανάγκης, εξουσιοδότησε τον Πρόεδρο της Jerome Powell να δηλώσει κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το βράδυ της Κυριακής, λίγο πριν την άνοιξη των ασιατικών αγορών: “Έχουμε ανταποκριθεί πολύ έντονα όχι μόνο με τα επιτόκια αλλά και με τα μέτρα ρευστότητας σήμερα”.
Σήμερα τα συμβόλαια E-mini για τον δείκτη S & P 500 ήταν μειωμένα κατά -4,77% στο ημερήσιο όριο διαπραγμάτευσης εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο δείκτης MSCI των μετοχών της Ασίας-Ειρηνικού εκτός της Ιαπωνίας υποχώρησε 2,4% στα χαμηλότερα επίπεδα από τις αρχές του 2017, ενώ ο Nikkei υποχώρησε 0,4%. Είναι συνεπώς δύσκολο να δούμε σήμερα μια συνέχεια στην αντίδραση του εμφάνισαν οι αγορές και μαζί τους η δική μας την Παρασκευή.
Εδώ, η αντίδραση εμφάνισε πάλι τα πρόσφατα χαρακτηριστικά των ανοδικών ημερών. Συχνά στην Αθήνα εμφανίζεται μια τάση παρακολούθησης της δυναμικής που ισχύει και στην υπόλοιπη ευρωζώνη, αλλά μετά τις 15:30 οι τιμές αρχίζουν και υποχωρούν από τα επίπεδα υψηλών ημέρας και ψαλιδίζονται οι ανοδικές μεταβολές. Λες και είναι τα βραχυπρόθεσμα κέρδη ο κυρίαρχος άξονας για τη συμμετοχή στις συναλλαγές.
Για λόγους αυτοσυγκέντρωσης επί 20 χρόνια περνάμε με πληκτρολόγηση τιμές στους πίνακες για το ΧΑ. Είναι η πρώτη εβδομάδα με τόσο πλήθος μετοχών που το κατώτερο της προηγούμενης εβδομάδας ήταν πάνω από το ανώτερο της τελευταίας. Πολλά πτωτικά χάσματα και ακόμα περισσότερες οι μετοχές των FTSE25 (23 στις 25) & FTSEM (14 στις 20) που ο πυθμένας της εβδομάδας έγινε και κατώτερο τελευταίων 12 μηνών.
Είμαστε σίγουροι, πως αρκετοί θα δουν με καλό μάτι την μείωση του τζίρου στις τελευταίες συνεδριάσεις, θεωρώντας την σαν σημάδι εξάντλησης της τάσης φυγής από το ρίσκο των ελληνικών αξιών. Διότι πιέσεις δέχονται και τα ομόλογα. Στα μέσα Φεβρουαρίου οι αποδόσεις τους είχαν περάσει κάτω από το 1% και στα μέσα Μαρτίου σταμάτησαν στο 2,14%, έχοντας φθάσει στη μέρα ως το 2,31%. Κάτι εντελώς ασυνήθιστο στις αγορές σταθερού εισοδήματος. Θυμίζουμε πως όταν υπάρχει ζήτηση για τα ομόλογα οι αποδόσεις πέφτουν και όταν ρευστοποιούνται ανεβαίνουν.
Η πιο απλή εξήγηση είναι πως οι οικονομικά αδύναμοι κρίκοι στην αλυσίδα της παγκόσμιας ανάπτυξης, όταν επικρατούν σοβαροί κίνδυνοι με άγνωστη διάρκεια είναι οι πρώτοι στόχοι των θεσμικών για πωλήσεις θέσεων. Όσο για εκείνους που θεωρούν άξιο θετικής προεξόφλησης την νομισματική και δημοσιονομική χαλάρωση λόγω του COVID19, υπενθυμίζουμε ότι για να συμβεί θα χρειαστεί να μετρηθεί η υστέρηση στην αύξηση του ΑΕΠ. Άρα πρώτα θα εμφανιστούν τα “κακά μαντάτα” και μετά θα έρθουν τα χαλαρωτικά.
Στα διεθνή χρηματιστήρια είναι πολλά τα χρόνια της ανόδου και σε μεγάλο βαθμό αυτή προκλήθηκε από τις νομισματικές πολιτικές χαλάρωσης που από έκτακτες, έγιναν καθεστώς μετά το 2009. Αλλά αντί της χαλάρωσης εδώ, είχαμε αυστηρή λιτότητα διαρκείας, που ξεδιπλώθηκε μέσα από τρία μνημόνια με “καπάκι” στο τρίτο τα capital control. Έξω ξεπουλάνε γνωρίζοντας πως απόλαυσαν “ουρανοκατέβατη” ξεγνοιασιά, εδώ δεν υπήρξαν αντίστοιχες “ενοχές” αλλά εξ αντανακλάσεως φοβίες.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
ΗΠΑ ΕΥΡΩΠΗ Κόσμος
Η ιστορία στην υπηρεσία της διαχείρισης του σοκ λόγω COVID19
Μετά από μια ανοδική πορεία επί 11 έτη, πολλοί επενδυτές δεν έχουν βιώσει ποτέ μια αναταραχή της αγοράς τόσο βίαιη, όπως η σχεδόν κατά -27% πτώση του S&P 500 από τα ρεκόρ μέχρι την Πέμπτη, με αναπήδηση κατά 9% την Παρασκευή. Το άγριο σκαμπανέβασμα προκλήθηκε από τους φόβους για την πανδημία του COVID19. Η πτώση της Πέμπτης κατά 10% στον Dow Jones Industrial Average ήταν η πιο απότομη ημερήσια πτώση από τις 19 Οκτωβρίου 1987. Μιας συνόδου που πλέον είναι γνωστή ως «Μαύρη Δευτέρα», όταν ο Dow καταβαραθρώθηκε σε μια μέρα κατά -22,6%.
Είναι πολλοί οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην πορεία των δεικτών το 2020 με αυτή που είχαν το 1987. Επίσης είναι δεδομένη η απουσία πραγματικής εμπειρίας στους διαχειριστές κεφαλαίων και τους επενδυτές που γεννήθηκαν μετά το 1970. Αυτά, για να γίνει κατανοητό πως όσοι είναι κάτω των 50 ετών δεν έχουν ζήσει παρόμοιες καταστάσεις και η ψυχολογία τους είναι καταρρακωμένη. Για αυτό χρειάζονται τα μαθήματα ιστορίας εκείνων των χρηματιστηρίων που κυριαρχούν σαν φάρος στην παγκόσμια επενδυτική βιομηχανία. Εννοούμε φυσικά τη Wall Street και τον Dow, που τη δεκαετία του 80 ήταν ο αντιπροσωπευτικότερος μετοχικός δείκτης των ΗΠΑ για τους επαγγελματίες.
Τώρα και τότε
Την περασμένη Πέμπτη ο Dow έκλεισε με απώλειες -9,99% στις 21.200,62 μονάδες με τους S&P500 & Nasdaq με απώλειες -9,5% και -9,4% αντίστοιχα. Πλέον δεν μπορούσε κανένας να αμφισβητήσει πως το bull market, που ως τα μέσα Φεβρουαρίου έκλεισε σχεδόν 11 χρόνια ζωής είχε τελειώσει. Ενώ τη θέση του είχε πάρει ένα σαφές bear market, που είχε οδηγήσει την Πέμπτη σε απώλειες της τάξης του -30% από την κορυφή. Ο Dow την Πέμπτη ήταν -28,3% κάτω από το ανώτερο βίου (29.568,57) που εμφάνισε τον Φεβρουάριο, ο S&P500 από την κορυφή (3393,52) είχε υποχωρήσει -26,9% και ο Nasdaq από το ρεκόρ υψηλών στις 9838,37 μονάδες είχε χάσει -26,8%.
Η διαφορά που φαίνεται από την πρώτη ματιά στη σύγκριση με το 1987, είναι η μεγαλύτερη ταχύτητα στην πτώση από τα ψηλά στα χαμηλά, αν και στην περίοδο πριν την άγρια κατακρήμνιση οι ομοιότητες διαγραμματικά είναι πολλές. Όταν ο Dow κατέρρευσε στις 19 Οκτωβρίου 1987, πήγε από τις 2.246,73 την προηγούμενη Παρασκευή στις 1.738,74 μονάδες εκείνη τη Δευτέρα. Οι αριθμοί είναι σίγουρα μικρότεροι από τις άνω των 21000 μονάδων τιμές σήμερα. Αλλά η πτώση κατά 507,99 μονάδες εκείνης της ημέρας αντιπροσώπευε απώλεια -22,6%. Τα καλά νέα μετά την συντριβή του 1987 είναι ότι η αγορά σημείωσε ραγδαία άνοδο τις επόμενες δύο ημέρες, κλείνοντας στις 1.841,01 την Τρίτη και έπειτα στις 2.027,85 την Τετάρτη.
Τα κακά νέα για το ράλι των 289,11 μονάδων του Οκτωβρίου του 1987 ήταν, ότι η ανάκαμψη των απωλειών περιορίστηκε στο 57% μόνο. Επίσης μάλλον κακά νέα ήταν ότι η ζώνη μεταξύ 2.000 έως 2.050 περίπου για το Dow λειτούργησε ως ισχυρή αντίσταση πολλές φορές για μήνες, καθώς η αγορά συσσώρευε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόλις στις 6 Ιανουαρίου του 1988 ο Dow κατάφερε να κλείσει υψηλότερα από την περίοδο της αντίδρασης των 2 ημερών (τις 2.027,85 μονάδες) με κλείσιμο στις 2,037,80. Με την πάροδο ενός χρόνου από τον Οκτώβρη της Μαύρης Δευτέρας στις 19 Οκτωβρίου 1988, ο Dow ήταν μόνο στις 2.137,27 μονάδες και φαινόταν να σκοντάφτει κάθε φορά κέρδιζε από 2% έως 3% από τις 2.100 μονάδες.
Αυτό που είναι αρκετά ενδιαφέρον για την περίοδο του 1987 σε σύγκριση με το 2020 είναι ότι ο Dow είχε κορυφώσει την πορεία του στις 2.746,65 στις 25 Αυγούστου 1987, αφού σημείωσε αύξηση 44,8% από την τιμή κλεισίματος του των 1.895,95 μονάδων στο τέλος του 1986.
Υπάρχουν πολλά θέματα που πρέπει να εξεταστούν σχετικά με την σύγκριση του 2020 με το 1987. Οι αναλυτές που στηρίζονται καθαρά στην στατιστική προσέγγιση των αγορών επιμένουν ότι οι συγκρίσεις των διαγραμμάτων πάντοτε έχουν σημασία. Οι αναλυτές που τους ενδιαφέρουν τα θεμελιώδη μεγέθη υποστηρίζουν ότι τώρα η σύγχρονη οικονομία είναι πολύ διαφορετική από τότε. Άλλωστε είναι δύσκολο να αγνοηθεί ότι μόνο 12 από τις 30 μετοχές του Dow το 2020 ήταν μέλη του Dow κατά τη διάρκεια της συντριβής του 1987.
Η αβεβαιότητα της… πραγματικότητας
Μπορεί να καθησυχάζει το ενδεχόμενο να μοιάζει αυτό που βιώνουν οι επενδυτές σήμερα με εκείνα που συνέβησαν προ 33 ετών, αφού δεν θα υπάρξει άλλη πτώση, αλλά θα απαιτηθεί καιρός για να φανεί ότι οι μεταβολές της περασμένης Πέμπτης δεν θα εμφανιστούν στο μέλλον για χρόνια. Όπως ίσχυσε το 1987 σύμφωνα με εκείνα που περιγράψαμε πιο πάνω. Αλλά για τη συντριπτική πλειοψηφία, η επιφύλαξη παραμένει η λέξη-κλειδί για τους επενδυτές και τους αναλυτές μετά από μια εβδομάδα στην οποία όλοι οι βασικοί δείκτες πέρασαν σε bear market, οι τιμές του πετρελαίου βούλιαξαν σε επίπεδα χαμηλών σε βάθος πολλών χρόνων και παρουσιάστηκαν άγριες διακυμάνσεις στις αποδόσεις των ομολόγων και στις αγορές των νομισμάτων.
Οι επενδυτές εξακολουθούν να έχουν ελάχιστη σαφήνεια σχετικά με την πιθανή τροχιά της επιδημίας του COVID στις Ηνωμένες Πολιτείες, την αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής αντίδρασης και την ενδεχόμενη ζημιά που θα προκαλέσει o ιός στην οικονομία και στις μεμονωμένες εταιρείες.
Οι περικοπές των επιτοκίων δεν θα θεραπεύσουν τον COVID19, αλλά οι επενδυτές ελπίζουν ότι η Federal Reserve θα μπορέσει να προβεί κάποιες ενέργειες που θα βοηθήσουν στην εξομάλυνση της χρηματιστηριακής αγοράς. Λίγες μόνο μέρες μετά από μια σπάνια, έκτακτης ανάγκης, μείωση επιτοκίων, η Fed αναμένεται στην τακτική συνεδρίαση το διήμερο που ξεκινά την ερχόμενη Τετάρτη να μειώσει το επιτόκιο της κατά 75 με 100 μονάδες βάσης σχεδόν στο μηδέν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της CME FedWatch.
Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ μπορεί επίσης να ανακοινώσει μέτρα για να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα και δανεισμό ή για να αγοράσει περιουσιακά στοιχεία επαναφέροντας την ποσοτική χαλάρωση που χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προσφέρει κάποια άνεση στους επενδυτές μετά την πτώση της Πέμπτης, στην οποία ο δείκτης Dow Jones Industrial Average σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση μιας ημέρας από το 1987.
Οι προσδοκίες για μια πιο σημαντική περικοπή των επιτοκίων αυξήθηκαν αυτή την εβδομάδα, καθώς η πτώση της αγοράς επιταχύνθηκε από τους φόβους για οικονομική επιβράδυνση εξαιτίας της κρίσης του κορονοϊού. Ορισμένοι αναρωτιούνται εάν η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει τα ομοσπονδιακά επιτόκια σε αρνητικό έδαφος.
Από την JPMorgan Chase ανέφεραν πως οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών, δείχνοντας ότι είναι διατεθειμένοι να δοκιμάσουν τιμές που βλέπουν ως το πραγματικό όριο των επιτοκίων. Οι αγορές θα απαντήσουν “άσχημα” αν η Fed αποτύχει να μειώσει τα επιτόκια, αν και αρκετοί θεωρούν πως υπάρχει ο κίνδυνος με επιλογή επιθετικής δράσης τώρα, να θυσιάζονται πολύτιμα πυρομαχικά για να ενισχυθεί βραχυπρόθεσμα το φρόνημα στην αγορά.
Η εικόνα της εβδομάδας με αριθμούς
Η δεύτερη εβδομάδα του Μαρτίου, έφερε στο 100% των δεικτών που παρακολουθούμε απώλειες, ενώ όλοι εμφάνισαν πτώση στο 2020. Ο S&P 500 είχε μεταβολή -8,79% στη βδομάδα, και στο 2020 αποδίδει –16,09%. Ο Dow, με πτώση -10,36%, αποδίδει στο 2020 -18,76%. Ο S&P400 με μεταβολή -13,95%, εμφάνισε επίδοση στο 2020 -25,01%, ενώ ο Russell 2000 υποχωρώντας -16,50%, έχει τις μεγαλύτερες απώλειες -27,47% στο 2020. Ο δε Nasdaq, είχε πτώση -8,17%, αλλά στο 2020 χάνει -12,23%.
Ο FTSE100 του Λονδίνου υποχώρησε κατά -16,97% στη βδομάδα, έτσι στο 2020 χάνει -28,85%. Ο DAX έπεσε -20,01%, και στο 2020 αποδίδει -30,32%, ο CAC είχε μεταβολή -19,86%, αλλά στο 2020 αποδίδει -31,11%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας είχε πτώση -20,85%, και στο έτος επίδοση -30,57%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με μεταβολή -23,30%, στο έτος πέφτει -32,13%. Ο πανευρωπαϊκός StoxxEurope 600 έπεσε κατά -18,44%, και στο 2020 υποχωρεί -28,06%.
Ο Bovespa της Βραζιλίας βούλιαξε κατά -15,63%, και στο 2020 -28,51%, ενώ ο IPC του Μεξικού με μεταβολή -7,98%, χάνει φέτος -12,53%. Ο χρυσός με απώλειες -8,68%, βρέθηκε στα 1528,90 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση έτους +0,38%. Σημειώθηκε πτώση -20,69%, για το πετρέλαιο Crude που έκλεισε στα 32,97 δολάρια το βαρέλι. Στο 2020 εμφανίζει απώλειες -46,00%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή -15,99%, στο 2020 χάνει -26,32%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε μεταβολή -13,17%, έχει επίδοση στο έτος -19,39%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία βρέθηκε χαμηλότερα -9,24%, και στο 2020 κατά -17,33%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng υποχώρησε κατά -8,08%, και στο 2020 υποχωρεί -14,75%. Με εβδομαδιαία μεταβολή -4,85% ο δείκτης SSE Comp. της Σαγκάης λόγω κινήτρων από το Πεκίνο, αποδίδει στο 2020 -5,33%.
Στο προηγούμενο σχόλιο καταλήγαμε: “Είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν πολιτικές αντιδράσεις σε σχέση με την εξάπλωση του ιού. Οι προβλέψεις των μεγάλων επενδυτικών εταιριών περιλαμβάνουν ύφεση στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο”. Τώρα, οι αναλυτές προβλέπουν αρνητική ανάπτυξη στις ΗΠΑ το δεύτερο και ίσως το τρίτο τρίμηνο και εκτίναξη στο τέταρτο. Άρα είναι πιθανό να αντιδράσει και σήμερα η αγορά, αλλά η αναπλήρωση των απωλειών από τα υψηλά δεν θα έρθει σύντομα. Αναμένεται συσσώρευση σε ζώνη ανάμεσα στις 25.500 με 26.200 μονάδες για καιρό, αν ισχύει η αντιστοίχηση του 2020 με το 1987.
ΧΑ
Πτώση από τον πανικό λόγω κοροναϊού με τετραπλάσιο βηματισμό
Μετά από πτώση της τάξης του -5% στην πρώτη βδομάδα του Μαρτίου, η δεύτερη έφερε στον μέσο όρο πτωτικό βήμα -19,39% και στον μήνα (Μάρτιο) -23,37%, ο 25άρης στη βδομάδα έχασε -20,18%, και στον Μάρτιο -23,90%. Παράλληλα ο FTSEM, δείκτης της μεσαίας κεφαλαιοποίησης, υπογραμμίζει με την εβδομαδιαία μεταβολή του -19,48% και στο μήνα -24,27% τη διάθεση για γενίκευση των πιέσεων από τους επενδυτές για να προσδώσουν ισοδύναμες απώλειες στο έτος. Στο 2020 ο ΓΔ χάνει -39,79%, ο 25άρης -39,62% και ο FTSEM -37,40% μένοντας όλοι σε κατάσταση bear market.
Η εβδομάδα είχε στο πρόγραμμα μια σειρά από ενδιαφέροντα γεγονότα και εξελίξεις στο εσωτερικό και διεθνώς. Από την ενημέρωση της ΕΛΛΑΚΤΩΡ μέσω τηλεδιάσκεψης, τα αποτελέσματα της Trastor, την εισαγωγή 5.000.000 κοινών μετοχών της Entersoft ως τα αποτελέσματα της ΕΥΡΩΒ, στο εσωτερικό. Στην Ευρώπη ήταν η ΕΚΤ που θα καθόριζε το κλίμα, αλλά τελικά επισκιάστηκαν όλα από τον πανικό που προκάλεσαν, η αναγνώριση των πολλαπλών κινδύνων από την εξάπλωση του κοροναϊού αρχικά και μετά τα μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας.
Η εβδομάδα ξεκίνησε μια σύνοδο που προκάλεσε πτώση -13,39% και επιστροφή στα χαμηλά του 2018. Το άνοιγμα έγινε ανώτερο μέρας και το κατώτερο στις 592,37 μονάδες εμφανίστηκε μετά από δύο λεπτά. Αντιστοιχεί σε επίπεδα τιμών που είχε ο ΓΔ τον Νοέμβρη και τον Δεκέμβριο του 2018 και έγινε το νέο κατώτερο έτους. Η αγορά κινήθηκε, σε αρνητικό πεδίο μόνιμα, όπως και οι ευρωπαϊκές. Δεν υπήρξαν blue chip με θετική μεταβολή. Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-16,95%)και ο ΓΔ με μεταβολή -13,39% οδηγήθηκε στις 593,07 από 687,74 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1531,91 από 1738,29 με απώλειες -11,87%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 138,700 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 5,077 εκατ. Στα ελληνικά ομόλογα αναφοράς, με διακύμανση της απόδοσης 49 μονάδες η απόδοση από 1,42% διαμορφώθηκε στο 1,87%.
Την επόμενη οι συναλλαγές ώθησαν στην αντίθετη κατεύθυνση, ο ΓΔ με μεταβολή +5,93% οδηγήθηκε στις 628,25 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1603,02 με μεταβολή +4,64%. Υπήρξε καθυστέρηση την διασταύρωση των εντολών αγοράς και πώλησης, αλλά μετά την ομαλοποίηση επηρέασαν θετικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (+11,95%). Η στατιστική εικόνα των blue chip άλλαξε, όπως προκύπτει από το πλήθος των ανοδικών (24 από 0) έναντι των καθοδικών (1 από 25) και κανένα στα αμετάβλητα. Αλλά ο τζίρος μειώθηκε καθώς διαμορφώθηκε στα 105,273 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 3,718 εκατ. Την Τετάρτη δόθηκαν μάχες για να διατηρηθεί ο ΓΔ πάνω από τις 600 μονάδες εν μέσω πτώσης διεθνώς. Επίσης διατηρήθηκε το χαμηλό εβδομάδας και έτους εκεί που ορίστηκε τη Δευτέρα. Ωστόσο η απόδοση των ομολόγων αναφοράς από 1,66% έπεσε στο 1,58%. Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-6,14%) και ο ΓΔ με μεταβολή -4,10% οδηγήθηκε στις 602,48 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1529,10 χάνοντας -4,61%. Ο τζίρος περιορίστηκε στα 86,093 εκατ. ευρώ και τα πακέτα είχαν αξία 8,205 εκατ. ευρώ.
Την Πέμπτη μέρα που στην ιστορία των χρηματιστηρίων εμφανίστηκαν οι μεγαλύτερες ημερήσιες απώλειες στους δείκτες των ΗΠΑ από τον Οκτώβριο του 1987 και μετά, οι ρευστοποιήσεις στην Αθήνα οδήγησαν σε επιστροφή της αγοράς στα μέσα του 2016. Με ανώτερο την τιμή στο άνοιγμα και κατώτερο που σημειώθηκε στις δημοπρασίες μετά κάθοδο διαρκείας, είχαμε νέο κατώτερο έτους στις 538,37 μονάδες. Αντιστοιχεί σε επίπεδα τιμών που είχε ο ΓΔ συσσωρεύοντας από τις 11 Ιουλίου ως τις 8 Αυγούστου του 2016. Επηρέασαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-16,24%), και ο ΓΔ με μεταβολή -10,61% οδηγήθηκε στις 538,55 μονάδες ενώ ο 25άρης με πτώση -12,08% έκλεισε στις 1344,38. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 92,865 εκατ. ευρώ με πακέτα αξίας 1,176 εκατ. Την Παρασκευή, που αντέδρασαν ανοδικά όλες οι αγορές μετοχών, με τζίρο στα 78,499 εκατ. ευρώ και πακέτα αξίας 1,928 εκατ. ο ΓΔ με μεταβολή +2,49% οδηγήθηκε στις 551,97 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1387,56 ανεβαίνοντας +3,21%. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, κατέληξε στα 40,157 δις ευρώ. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς από 2,08% διαμορφώθηκε στο 2,15% υπογραμμίζοντας τη φυγή των θεσμικών από το ρίσκο που αφορά όλα τα ελληνικά assets. Στην εβδομάδα τη μικρότερη διακύμανση, της τάξης του 16,5%, είχαν ΕΥΔΑΠ και ΟΤΕ, με μέση διακύμανση δεικτών 28%. Ο μέσος ημερήσιος τζίρος διαμορφώθηκε στα 100,3 εκατ. ευρώ με πακέτα μέσης αξίας 4 εκατ.
Στη βδομάδα δεν υπάρχουν ανοδικά blue chip και ο διαχωρισμός τους γίνεται με βάση την απόσταση από την εβδομαδιαία μεταβολή του 25άρη. Λιγότερες απώλειες εμφάνισαν δεκαπέντε ήτοι ΣΑΡ -1,99%, ΦΡΛΚ -5,87%, ΟΛΠ -10,47%, ΕΥΔΑΠ -10,56%, ΟΤΕ -13,12%, ΜΠΕΛΑ -13,86%, ΑΡΑΙΓ -14,29%, ΑΛΦΑ -14,37%, ΑΔΜΗΕ -14,75%, ΛΑΜΔΑ -15,09%, ΜΟΗ -15,86%, ΕΛΠΕ -17,28%, ΕΧΑΕ -18,56% και ΕΥΡΩΒ -18,61% και ΕΛΛΑΚΤΩΡ -18,91%. Μεταβολές με απόσταση μικρότερη από 1% από του 25άρη είχαν ΤΙΤC -20,41% και ΟΠΑΠ -21,13%. Ακολουθούν τα υπόλοιπα οκτώ με μεταβολή από -21,20% και πάνω ήτοι ΕΤΕ -34,28%, ΔΕΗ -31,82%, ΠΕΙΡ -31,26%, ΒΙΟ -28,74%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -25,51%, ΕΕΕ -25,37%, ΤΕΝΕΡΓ -21,91% και ΜΥΤΙΛ -21,51%.
Τεχνική ανάλυση Παράγωγα
Ξεκινά η εβδομάδα εκπνοής με καθοδικές προοπτικές
Στην τελευταία σύνοδο προ της εβδομάδας εκπνοής των σειρών του Μαρτίου, οι επενδυτές κίνησαν τον FTSE25 σε θετικό πεδίο μόνιμα. Τον έκλεισαν έτσι, 43,18 μονάδες ψηλότερα. Το μέγιστο οι 1432,39 μονάδες την προηγούμενη, εμφανίστηκε στις 15:18. Το ελάχιστο σημειώθηκε στις 10:30 στα άνοιγμα και ήταν οι 1349,21 μονάδες. Στις 17:01 τον είχαν οδηγήσει στις 1387,97. Το κλείσιμο στις 1387,56 από 1344,38 μονάδες αντιστοιχεί σε μεταβολή +3,21% για τον 25άρη. Ο τζίρος στα παράγωγα διαμορφώθηκε στα 15,662 από 13,615 εκατ. ευρώ.
Στα ΣΜΕ του 25άρη ο όγκος για τη σειρά Μαρτίου διαμορφώθηκε στα 1800 ΣΜΕ με ανώτερο τις 1429,50 και κατώτερο τις 1343,00 μονάδες, ενώ οι τελευταίες πράξεις έγιναν στις 1350,00 από 1335,00 μονάδες με κατάληξη το σχηματισμό 7071 από 7237 ανοικτών θέσεων. Για την σειρά Απριλίου διακινήθηκαν 556 συμβόλαια με ανώτερο τις 1424,00 και κατώτερο τις 1344,00 μονάδες, με τελευταίες πράξεις στις 1368,00 από 1335,00 μονάδες για να εμφανιστούν 812 από 593 ανοικτά ΣΜΕ σε αυτή.
Στα δικαιώματα προαίρεσης του ίδιου δείκτη το ενδιαφέρον αυξήθηκε. Στα calls του 25άρη λήξης Μαρτίου, ο όγκος ήταν 62 συμβόλαια την προηγούμενη σύνοδο για τιμή εξάσκησης στις 1400 και τις 1500 μονάδες. Στα δικαιώματα αγοράς της επόμενης σειράς Απριλίου διακινήθηκε 1 συμβόλαιο για τιμή εξάσκησης τις 1375 μονάδες. Στα δικαιώματα πώλησης της σειράς Μαρτίου ο όγκος ήταν 117 συμβόλαια για τιμές εξάσκησης από τις 1325 και τις 1550 μονάδες. Άλλαξαν επίσης χέρια 51 συμβόλαια για puts λήξης Απριλίου για τιμές εξάσκησης από τις 1325 ως 1400 μονάδες.
Ήταν συντονισμένες οι κινήσεις των επενδυτών στο ΧΑ, με εκείνες των συναδέλφων τους στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά κατά την εξέλιξη του πανικού. Όμως η μικρή ανοδική αντίδραση την Παρασκευή, έναντι των υπολοίπων δεικτών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, προβλημάτισε. Απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα αυτή την εποχή δεν υπάρχουν, με βασικότερο παράγοντα επιφύλαξης την ανησυχία για τη διάρκεια της απειλής από τον COVID19. Αυτό θα καθορίσει και το πόσο σκληρό θα είναι το χτύπημα από την επιβράδυνση της ανάπτυξης σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Αρκετοί υποστηρίζουν πως αυτή η απότομη κάθοδος θα αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για πραγματοποίηση κερδών, από όσους αγοράζουν στα υπερπουλημένα επίπεδα των ημερών, αρκεί να επιλέγουν με μακροπρόθεσμα κριτήρια. Για την ώρα αυτό που δεν αναφέρεται συχνά, αλλά αποτελεί φαινόμενο των τελευταίων συνεδριάσεων, είναι η υψηλή συναλλακτική δραστηριότητα στο stock repo. Υπογραμμίζει την διάθεση των επαγγελματιών να αντισταθμίσουν μέσω των παραγώγων την ζημία από την πτώση λόγω του πανικού που προκάλεσε ο COVID19.
Η Merit Sec. μεταξύ άλλων ανέφερε: “Η μακροπρόθεσμη τάση είναι καθοδική (bear market) ενώ οι μετοχές βρίσκονται σε υπερπουλημένα επίπεδα. Ο Γενικός Δείκτης, μέχρι χθες, είχε χάσει 21,3% από την προηγούμενη Παρασκευή και 45,6% τις τελευταίες τρεις εβδομάδες! Ο δείκτης μεταβλητότητας (VIX) του S&P 500 βρέθηκε χθες στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών στις 76,83 μονάδες, ξεπερνώντας κατά πολύ τα επίπεδα του 2008!
Είμαστε αγοραστές σε συνεδριάσεις ακραίων διακυμάνσεων σε Εταιρείες με υψηλές μερισματικές αποδόσεις και που επηρεάζονται λιγότερο από το τρέχον περιβάλλον όπως ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών αλλά και σε αυτές που επηρεάζονται βραχυπρόθεσμα, αλλά οι αποτιμήσεις τους είναι πλέον ελκυστικές όπως η ΟΠΑΠ.
Η Leon Depolas Sec. εκτιμά: “Η πτώση του τζίρου στις τελευταίες συνεδριάσεις ενδέχεται να είναι ένα πρώτο θετικό σημάδι για την σταθεροποίηση του ΓΔ, με την προϋπόθεση ότι και στους διεθνείς δείκτες θα υπάρξει ανακοπή της βίαιης υποχώρησης. Ήδη οι απώλειες στο Χ.Α., ως Περιφερειακή Αγορά, είναι ήδη υψηλότερες κατά 10% με 20% από τους βασικούς μετοχικούς δείκτες σε ΗΠΑ και Ευρώπη”.
Στη βδομάδα δεν υπάρχουν ανοδικά blue chip και ο διαχωρισμός τους γίνεται με βάση την απόσταση από την εβδομαδιαία μεταβολή του 25άρη.
Λιγότερες απώλειες εμφάνισαν δεκαπέντε ήτοι ΣΑΡ -1,99%, ΦΡΛΚ -5,87%, ΟΛΠ -10,47%, ΕΥΔΑΠ -10,56%, ΟΤΕ -13,12%, ΜΠΕΛΑ -13,86%, ΑΡΑΙΓ -14,29%, ΑΛΦΑ -14,37%, ΑΔΜΗΕ -14,75%, ΛΑΜΔΑ -15,09%, ΜΟΗ -15,86%, ΕΛΠΕ -17,28%, ΕΧΑΕ -18,56% και ΕΥΡΩΒ -18,61% και ΕΛΛΑΚΤΩΡ -18,91%.
Μεταβολές με απόσταση μικρότερη από 1% από του 25άρη είχαν ΤΙΤC -20,41% και ΟΠΑΠ -21,13%.
Ακολουθούν τα υπόλοιπα οκτώ με μεταβολή από -21,20% και πάνω ήτοι ΕΤΕ -34,28%, ΔΕΗ -31,82%, ΠΕΙΡ -31,26%, ΒΙΟ -28,74%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -25,51%, ΕΕΕ -25,37%, ΤΕΝΕΡΓ -21,91% και ΜΥΤΙΛ -21,51%.
Σχόλια εγχώριων αναλυτών
Ο Κώστας Φέγγος της Prelium Investment Services
“Σε κατάσταση πανικού κινήθηκαν πρόσφατα τα Διεθνή Χρηματιστήρια και το Ελληνικό ακολούθησε υπάκουα. Ο πανικός είναι πάντα ο χειρότερος σύμβουλος για κάθε είδους απόφαση και οι χρηματιστηριακές επενδύσεις απαιτούν συνεχείς αποφάσεις. Όσοι βρέθηκαν στην κρίση με δανεισμό και μεγάλα ανοίγματα, εξαναγκάζονται καθημερινά σε πωλήσεις, λόγω “margin calls” και επιτείνουν τον πανικό. Όσοι δεν χρωστούν υφίστανται τη βάσανο της βίαιης απομείωσης της περιουσίας τους, αλλά τουλάχιστον έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν την εξέλιξη της κατάστασης. Το “short selling” δίνει και παίρνει (μέχρι να περιοριστεί διοικητικά).
Σε επίπεδο μεγεθών, η πτώση είναι πρωτοφανής σε ένταση και δεν έχει εμφανιστεί ξανά τα τελευταία 30 χρόνια. Το πρωτοφανές είναι το σύντομο διάστημα που συμβαίνει η πτώση. Μέσα σε μόνο 14 εργάσιμες μέρες, η πτώση για τον DOW ξεπέρασε το 27%, για τον DAX το 32%, ενώ στην Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία η πτώση ξεπέρασε το 41%. Την ίδια στιγμή έχουμε και το Πετρέλαιο να καταγράφει πολύ χαμηλά επίπεδα.
Η πτώση ανησύχησε τις Κυβερνήσεις που έλαβαν μέτρα, χωρίς όμως να μπορέσουν να σταματήσουν τον πανικό. Πάντως σε κάθε περίπτωση όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες δήλωσαν ότι παρακολουθούν την κατάσταση και θα λάβουν σύντομα και άλλα μέτρα.
Στην Ελλάδα, κακή εντύπωση έχει δημιουργήσει η παντελής έλλειψη ανακοινώσεων από πλευράς των Αρμοδίων Φορέων για την καταιγιστική πτώση των τιμών. Φυσικά, η Ελλάδα εκτός της κρίσης του κορωνοϊού, έχει να αντιμετωπίσει και το κύριο βάρος του μεταναστευτικού κύματος προς την Ευρώπη και εκεί πρέπει να παραδεχτούμε πως εκεί η Κυβέρνηση κάνει πολύ καλή δουλειά. Στα επίπεδα που βρισκόμαστε, οι ανοδικές αντιδράσεις είναι επίσης πολύ έντονες και αναιρούνται με νέα χαμηλά, μόλις ανακοινωθούν, ή γίνουν κατανοητά νέα άσχημα νέα. Για την Ελλάδα το μεγάλο διακύβευμα της κρίσης είναι ο τουρισμός.
Στα θετικά της κρίσης για την Ελλάδα, είναι η πιθανότητα να χαλαρώσουν οι προδιαγραφές των Δανειστών για τα πλεονάσματα, αλλά και οι ενστάσεις για το πως θα χρησιμοποιηθούν οι Εθνικοί πόροι. Αναμένουμε ανακοινώσεις από τους Διεθνείς Θεσμικούς Φορείς, προσβλέπουμε σε ανακοινώσεις και από τους Ελληνικούς και ελπίζουμε η κρίση με το κορωνοϊό να ξεπεραστεί το συντομότερο.
Η τεράστια πτώση είναι φυσικό να ακολουθηθεί από μεγάλη ανοδική αντίδραση. Όμως με τα σημερινά δεδομένα είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει από που θα ξεκινήσει αυτή. Όταν οι τιμές είναι τόσο χαμηλές, είναι πολλές φορές καλύτερο να αγοράζεις λίγο ακριβότερα, αλλά να βρίσκεσαι σε ανοδική φάση της Αγοράς. Το ‘ψάρεμα του πάτου’, πολλές φορές κοστίζει”.
Σήμερα
Τα επιθετικά βήματα νομισματικής πολιτικής που αποσκοπούσαν στην άμβλυνση του οικονομικού αντίκτυπου καθώς συνεχίζεται η εξάπλωση του κορωναϊού, εκτός από το κλείσιμο των συνόρων των περισσότερων χωρών, είχαν περιορισμένη επιτυχία στην ελάττωση του πανικού των επενδυτών.
Η κρίση από τον COVID19 έχει κλιμακωθεί δραματικά τις τελευταίες ημέρες, με το κλείσιμο των σχολείων και τις ακυρώσεις γεγονότων σε όλη τη χώρα. Οι εταιρείες έστελναν τους εργαζόμενους στο σπίτι και οι μικρότερες επιχειρήσεις προβληματίστηκαν για το πώς θα επιβιώσουν. Εν τω μεταξύ, οι καταναλωτές έχουν αποθηκεύσει αγαθά για μια αβέβαιη περίοδο κατά την οποία τους ζητείται να παραμείνουν στο σπίτι για να καταπολεμήσουν την εξάπλωση του ιού.
Τα στοιχεία από την Κίνα υπογράμμισαν επίσης πόση οικονομική ζημία είχε ήδη κάνει η ασθένεια, αφού η βιομηχανική παραγωγή έπεσε κατά 13,5% και οι λιανικές πωλήσεις κατά 20,5%.
Οι αγορές περιμένουν έκτακτες ενέργειες, οπότε μένει να δούμε αν η ανακοίνωση του μηδενισμού των επιτοκίων της Fed θα μεταβάλλει ουσιαστικά το συναίσθημα της αγοράς. Καθώς η έντονη αστάθειά της ώθησε τη Fed να προβεί σε διάφορες ασυνήθιστες ενέργειες την περασμένη εβδομάδα για να περιορίσει τη δυναμική των εντάσεων στην αγορά ομολόγων, που θεωρείται η αγορά ομολόγων με τη μεγαλύτερη ρευστότητα στον κόσμο. Αλλά αργά την Παρασκευή, φάνηκε ότι οι ενέργειες αυτές δεν είχαν αποκαταστήσει την κανονική λειτουργία στην αγορά κρατικών ομολόγων, πόσο μάλλον σε πιο επικίνδυνα τμήματα των αγορών ομολόγων όπως τα ενυπόθηκα ομόλογα, και το εμπορικό χρέος προκαλώντας μια ακόμη πιο τολμηρή προσέγγιση την Κυριακή.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μείωσε το επιτόκιο αναφοράς σχεδόν στο μηδέν και δήλωσε ότι θα αγοράσει 700 δισεκατομμύρια δολάρια σε τίτλους κρατικών ομολόγων και στεγαστικά δάνεια με μια επείγουσα απάντηση στη πανδημία του κοροναϊού. Η επιτροπή καθορισμού επιτοκίων της Fed, η οποία πραγματοποίησε μια πρωτοφανή δεύτερη περικοπή έκτακτης ανάγκης, δήλωσε ότι θα διατηρήσει τα επιτόκια στο νέο, χαμηλό επίπεδο “έως ότου θεωρήσει ότι η οικονομία έχει ξεπεράσει τα πρόσφατα γεγονότα και βρίσκεται σε καλό δρόμο” για να εκπληρώσει τους στόχους της για σταθεροποίηση των τιμών και για συνθήκες που θα διατηρήσουν ισχυρή την απασχόληση.
“Έχουμε ανταποκριθεί πολύ έντονα όχι μόνο με τα επιτόκια αλλά και με τα μέτρα ρευστότητας σήμερα”, δήλωσε ο Πρόεδρος της Fed Jerome Powell κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το βράδυ της Κυριακής, λίγο πριν την άνοιξη των ασιατικών αγορών.
Σήμερα τα συμβόλαια E-mini για τον δείκτη S & P 500 ήταν μειωμένα κατά -4,77% στο ημερήσιο όριο διαπραγμάτευσης εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών και στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή ήταν στο -4,56%.
Ο δείκτης MSCI των μετοχών της Ασίας-Ειρηνικού εκτός της Ιαπωνίας υποχώρησε αρχικά -2,4% στα χαμηλότερα επίπεδα από τις αρχές του 2017 και στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή ήταν στο -4,87%, ενώ ο Nikkei υποχώρησε 0,4% και στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή ήταν στο -2,46%.
Ο σύνθετος δείκτης μετοχών στη Σαγκάη στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή ήταν στο -2,53%, ακόμη και όταν η κεντρική τράπεζα της Κίνας εξέπληξε με νέο γύρο εισφορών ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η κεντρική τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας συγκλόνισε επίσης με μείωση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης στο 0,25% αλλά στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή του χρηματιστηρίου της ήταν στο -3,56%, ενώ η Reserve Bank of Australia (RBA) αντλούσε περισσότερα χρήματα σε ένα τεταμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στις 8:30 δική μας ώρα η μεταβολή του S&P/ ASX ήταν στο -9,70%.
