Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση των εισπρακτικών στόχων της ΑΑΔΕ για το 2021, έρχονται στην επιφάνεια τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον μήνα Ιανουάριο για να δείξουν πόσο δύσκολο -αν όχι αδύνατον πλέον- θα είναι να συγκεντρωθούν φέτος έσοδα από φόρους της τάξεως των 48,65 δισ. ευρώ μέσα στο 2021, ποσό μάλιστα αυξημένο κατά 5,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020.
Η χρονιά όσον αφορά τα φορολογικά έσοδα ξεκίνησε εντελώς εκτός στόχων. Όχι μόνο δεν υπήρξε αύξηση φορολογικών εσόδων, αλλά καταγράφηκε και σημαντική υποχώρηση σε σχέση με πέρυσι. Εισπράχθηκαν από φόρους 3,66 δισ. ευρώ συγκριτικά με τα 3,986 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος για τον πρώτο μήνα της φετινής χρονιάς και τα 4,26 δισ. ευρώ που συγκεντρώθηκαν πέρυσι. Προφανώς, η βασική αιτία είναι το lockdown του Ιανουαρίου. Η εικόνα μάλιστα θα ήταν ακόμη χειρότερη αν τα καταστήματα δεν επαναλειτουργούσαν για αρκετές ημέρες μέσα στον Γενάρη.
«Κλειστός» ο Φεβρουάριος
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εκτιμάται ότι ο Φεβρουάριος θα είναι ακόμη χειρότερος μήνας όσον αφορά τις δημοσιονομικές επιδόσεις στο σκέλος των εσόδων. Και αυτό διότι σχεδόν ολόκληρος ο Φεβρουάριος κύλησε με τα καταστήματα κλειστά, χωρίς καν click away ή click inside. Αυτό θα «χτυπήσει» τόσο τα έσοδα από τον ΦΠΑ όσο και τα έσοδα από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, ενώ απώλειες θα υπάρξουν και στον φόρο εισοδήματος λόγω των εκατοντάδων χιλιάδων αναστολών στις συμβάσεις εργασίας. Η αγωνία για την πορεία των εσόδων εκφράστηκε και χθες από τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο οποίος εμφανίστηκε απρόθυμος να παρατείνει ακόμη περισσότερο την προθεσμία πληρωμής των τελών κυκλοφορίας.
ΦΠΑ, ΕΦΚ και φόρος εισοδήματος
Μπορεί το lockdown του 2021 να μη θυμίζει σε τίποτα την καραντίνα του Μαρτίου και του Απριλίου του 2020, ωστόσο οι συνέπειες δεν παύουν να αποτυπώνονται στα φορολογικά έσοδα. Ο κατάλογος των κατηγοριών στις οποίες έχουν καταγραφεί οι μεγαλύτερες απώλειες έχει μέσα και τον ΦΠΑ, και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, και τον φόρο εισοδήματος, ακριβώς διότι υπήρξε λιγότερη εργασία και μικρότερη κατανάλωση.
Όπως προκύπτει, μειωμένα έναντι του στόχου ήταν τα έσοδα στις ακόλουθες κατηγορίες:
* ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 36 εκατ. ευρώ ή 27,5%,
* ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 54 εκατ. ευρώ ή 3,8%,
* ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 92 εκατ. ευρώ ή 27,4%,
* ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 18 εκατ. ευρώ ή 11,5%,
* ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 10 εκατ. ευρώ ή 21,5%,
* Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 78 εκατ. ευρώ ή 60,7%
* Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών κατά 14 εκατ. ευρώ ή 41,6%,
* Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 77 εκατ. ευρώ ή 25,6%, εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 75 εκατ. ευρώ ή 25,3%,
* Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 42 εκατ. ευρώ ή 5,5%,
* Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρείες (ΝΠ) κατά 39 εκατ. ευρώ ή 13,5%,
* Μεταβιβάσεις κατά 613 εκατ. ευρώ ή 83,0%.
Ποιοι φόροι απέδωσαν καλύτερα από τους στόχους
Αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε μόνο στις ακόλουθες κατηγορίες εσόδων:
* Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 10 εκατ. ευρώ ή 64,4 %,
* Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 26 εκατ. ευρώ ή 92,3%,
* Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 13 εκατ. ευρώ ή 37,8%,
* Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 79 εκατ. ευρώ ή 51,5%, εκ των οποίων: Φόροι Οχημάτων κατά 95 εκατ. ευρώ ή 138,0%,
* Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 127 εκατ. ευρώ ή 87,5%, εκ των οποίων: Επιστροφές δαπανών κατά 145 εκατ. ευρώ ή 344,6%.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3,847 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 812 εκατ. ευρώ ή 17,4% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από φόρους, καθώς και στο ΠΔΕ. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,121 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 803 εκατ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου. Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 145 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 615 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Μειωμένες οι δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για τον Ιανουάριο 2021 ανήλθαν στα 5.409 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 342 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (5.751 εκατ. ευρώ).
Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός του Ιανουαρίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.
Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων) κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 539 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων.
Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 597 εκατ. ευρώ (πληρωμές 927 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 330 εκατ. ευρώ).
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για τον μήνα Ιανουάριο έχει ως εξής:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του Covid-19 (μισθωτών) ύψους 386 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 167 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 740 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 19 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Ιανουάριο του 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 728 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ κατά 693 εκατ. ευρώ, λόγω του προαναφερόμενου μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Ελλειμμα
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.561 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.091 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 768 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1.473 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.031 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 495 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
