Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Οι αεροπορικές «καθηλώνονται», ο παγκόσμιος τουρισμός καταρρέει, οι εφοδιαστικές αλυσίδες «σπάνε». Ολοένα και περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο κηρύσσουν κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, κλείνοντας σύνορα, θέτοντας σε καραντίνα ολόκληρες περιοχές και επιβάλλοντας μέτρα κατ’ οίκον περιορισμού στους πολίτες. Η πανδημία του κορωνοϊού παραλύει την παγκόσμια οικονομία και προκαλεί ακατάσχετη «αιμορραγία» στις διεθνείς αγορές. Κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο συμμαχούν με μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής στήριξης, πασχίζοντας να κρατήσουν την παγκόσμια οικονομία όρθια στα πόδια της. Τα έως τώρα μέτρα και «ενέσεις» ρευστότητας υπερβαίνουν τα έξι τρισ. δολάρια και έπεται και συνέχεια. Δεν αναπληρώνουν όμως τα σχεδόν 20 τρισ. δολάρια που εξανεμίσθηκαν μέσα σε δύο μόλις μήνες από τις διεθνείς αγορές μετοχών, ούτε έχουν καταφέρει να κατευνάσουν τον πανικό που σπέρνει ο Covid-19.
Οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν ρίξει σχεδόν 2 τρισ. δολάρια στη μάχη για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ανοικτές και οι «στρόφιγγες» από τις κεντρικές τράπεζες, με ρευστότητα άνω των 4,7 τρισ. δολαρίων. Ας δούμε όμως αναλυτικά τα μέτρα ενίσχυσης που έχουν έως τώρα ανακοινώσει οι εθνικές αρχές ανά τον κόσμο.
ΕΥΡΩΠΗ
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα επενδυτική πρωτοβουλία ύψους 37 δισ. ευρώ η οποία περιλαμβάνεται σε ευρύτερη δέσμη μέτρων μέτρων για την προστασία των οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απέναντι στις επιπτώσεις της επιδημίας του κορωνοϊού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εγγυηθεί επίσης την χορήγηση 8 δισ. ευρώ σε δάνεια προς 100.000 επιχειρήσεις για τη στήριξη του επιχειρηματικού τομέα.
Ιταλία
Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης βρίσκεται στο επίκεντρο της επιδημίας, απαριθμώντας πλέον τα περισσότερα κρούσματα και θανάτους. «Η Ιταλία έχει περάσει, δυστυχώς, πολλές κρίσεις», αναφέρει στον «Guardian» ο Λορέντσο Κοντόνιο, επισκέπτης καθηγητής στο London School of Economics. «Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η κρίση βρίσκει αδύναμη την ιταλική κυβέρνηση και ακόμη πιο εύθραυστη την κατάσταση στα δημόσια οικονομικά», εξηγεί. Ο καθηγητής Κοντόνιο προβλέπει 3,1% συρρίκνωση της οικονομικής παραγωγής στην Ιταλία το 2020 ή ακόμη και 6,5% στο χειρότερο σενάριο. Η κυβέρνηση της Ρώμης έχει ήδη δεσμευθεί ότι θα ξοδέψει 25 δισ. ευρώ για την προστασία της οικονομίας από τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Γερμανία
Η κυβέρνηση του Βερολίνου ανακοίνωσε δανειακό πρόγραμμα ύψους έως και 550 δισ. ευρώ(613 δισ. δολάρια) για οικονομική ενίσχυση των επιχειρήσεων, διασφαλίζοντας την προστασία των εργαζομένων από τον οικονομικό αντίκτυπο του κορωνοϊού και τη διασφάλιση της επιβίωσής τους. «Πρόκειται για μπαζούκα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς. «Θα επανεξετάσουμε αργότερα την κατάσταση, ώστε να δούμε αν χρειαζόμαστε πρόσθετα, μικρότερα όπλα», πρόσθεσε.
Ιρλανδία
H ιρλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πακέτο μέτρων, ύψους 3,1 δισ. ευρώ(3,5 δισ. δολάρια) για να καταπολεμήσει την εξάπλωση του κορωνοϊού. Το πακέτο ισοδυναμεί περίπου με 630 ευρώ για κάθε Ιρλανδό, καθιστώντας το περίπου 30 φορές μεγαλύτερο από τα μέτρα οικονομικής ενίσχυσης που έχουν έως τώρα ανακοινώσει οι ΗΠΑ, σύμφωνα με υπολογισμούς της Goodbody Stockbrokers.
Ελβετία
Oι αρχές ανακοίνωσαν οικονομική βοήθεια 10 δισ. φράγκων(10,5 δισ. δολάρια) για τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από τον κορωνοϊό. Παράλληλα, οι ελβετικές τράπεζες εξετάζουν πρόγραμμα φθηνών δανείων ύψους έως και 20 δισ. ελβετικών φράγκων(21 δισ. δολάρια) για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ελλάδα
Περαιτέρω ενίσχυση του συστήματος υγείας με ακόμα 70 εκατ. ευρώ για την πρόσληψη 2.000 επαγγελματιών με το πρόσθετο κόστος να εκτιμάται για φέτος στα 200 εκατ. ευρώ, νομοθετική παρέμβαση για τη στήριξη επιχειρήσεων που πλήττεται η δραστηριότητα τους λόγω κορωνοϊού, είναι μερικές από τις νέες παρεμβάσεις της κυβέρνησης στη «μάχη» αντιμετώπισης των συνεπειών του κορωνοϊού. Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών, έχει ήδη δεσμευθεί για τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από την επιδημία του κορωνοϊού, ενώ προσέρχεται στο Eurogroup με αίτημα μεγαλύτερης δημοσιονομικής ευελιξίας, ζητώντας από τις Βρυξέλλες να εξαιρεθούν οι δαπάνες λόγω Covid-19 από τον υπολογισμό των πλεονασμάτων.
Κύπρος
Δημοσιονομικό πακέτο στήριξης της οικονομίας ύψους 700 εκατ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 3% του ΑΕΠ, ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε μια προσπάθεια «θωράκισης» της οικονομίας και των επιχειρήσεων που πλήττονται από την επιδημία του κορωνοϊού.
Aυστρία
Στη σύσταση ταμείου ύψους 4 δισ. ευρώ(4,4 δισ. δολαρίων) για τη διοχέτευση ρευστότητας και στήριξης της οικονομίας προχωρεί η Αυστρία, όπως δήλωσε το Σάββατο ο καγκελάριος, Σεμπάστιαν Κουρτς. Τα μέτρα θα προσφέρουν ρευστότητα υπό τη μορφή δανείων και δανειακών εγγυήσεων καθώς και εξαιρέσεις στην καταβολή φόρων για τις επιχειρήσεις που αναγκάζονται να κλείσουν προσωρινά ή να μειώσουν το ωράριο λειτουργίας. Παράλληλα, προσφέρεται οικονομική βοήθεια σε μονοπρόσωπες και οικογενειακές επιχειρήσεις, καθώς και επιχειρήσεις του τουριστικού και πολιτιστικού κλάδου. Η πρόσθετη χρηματοδότηση συνεπάγεται ότι ο προϋπολογισμός της Αυστρίας θα εμφανίσει έλλειμμα φέτος, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, Γκέρνοτ Μπλούμελ.
Βρετανία
Ο νέος υπουργός Οικονομικών, Ρίσι Σουνάκ, παρουσίασε την προηγούμενη εβδομάδα σχέδιο τόνωσης ύψους 30 δισ. στερλινών (39 δισ. δολαρίων), το πιο ισχυρό από το 1992. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει δημόσιες επενδύσεις άνω των 600 δισ. στερλινών (770 δισ. δολάρια) σε ορίζοντα πενταετίας. Πρόκειται για επίπεδα, που είχε να δει η χώρα από το 1955 και σηματοδοτούν στροφή 180 μοιρών για τη Βρετανία ύστερα από μία δεκαετία λιτότητας.
ΗΠΑ-ΚΑΝΑΔΑΣ
ΗΠΑ
Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει δεσμευθεί για φοροελαφρύνσεις προς τις επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους που πλήττονται περισσότερο από τον Covid-19. Ο Τραμπ έχει ήδη υπογράψει έκτακτο νομοσχέδιο με κονδύλι άνω των 8 δισ. δολαρίων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Οι φοροελαφρύνσεις προορίζονται για τους αερομεταφορείς, εταιρείες θαλάσσιου τουρισμού και ταξιδιωτικές, που πλήττονται από την επιδημία του κορωνοϊού. Παράλληλα, ο Τραμπ κήρυξε την Παρασκευή τις ΗΠΑ σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, σε ένα μέτρο που θα του επιτρέψει να αποδεσμεύσει πόρους έως και 50 δισ. ευρώ για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού. Η Fed σε μία δραματική κίνηση το βράδυ της Κυριακής οδήγησε το βασικό επιτόκιο κοντά στο μηδέν και αποφάσισε να ρίξει στο σύστημα 700 δισ. δολάρια, μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων και εξασφαλισμένων με υποθήκες χρεογράφων.
Καναδάς
Ο υπουργός Οικονομικών, Μπιλ Μορνό, έχει ανακοινώσει μέτρα ρευστότητας 10 δισ. δολαρίων Καναδά(7,1 δισ. δολάρια). Με αυτό το ποσό η καναδική κυβέρνηση ενισχύει τους δύο βασικούς φορείς χρηματοδότησης επιχειρήσεων -την Επιχειρηματική Αναπτυξιακή Τράπεζα του Καναδά και την Τράπεζα Ανάπτυξης Εξαγωγών του Καναδά. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, έχει προαναγγείλει πρόσθετα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων από κλάδους που πλήττονται λόγω Covid-19.
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Τρεις από τις μεγαλύτερες αραβικές οικονομίες έχουν δεσμευθεί για μέτρα στήριξης σχεδόν 47 δισ. δολαρίων, ώστε να περιορίσουν το οικονομικό κόστος από την επιδημία του Covid-19 και να συμβάλλουν στις διεθνείς προσπάθειες μετριασμού του πανικού των αγορών και στήριξης της ανάπτυξης.
Η κεντρική τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας παρουσίασε πακέτο 50 δισ. ριάλ(13,3 δισ. δολάρια) για τη στήριξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Πρόγραμμα στήριξης 100 δισ. ντιρχάμ(27,2 δισ. δολάρια) ανακοίνωσαν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η Αίγυπτος ρίχνει στη μάχη κατά του κορωνοϊού 100 δισ. λίρες(6,4 δισ. δολάρια).
Αυστραλία
Η κυβέρνηση της Αυστραλίας έχει ανακοινώσει σχέδια για «ρευστότητα» 17,6 δισ. δολαρίων Αυστραλίας (11,4 δισ. δολ. ΗΠΑ) προκειμένου να αποτρέψει την ύφεση. Πρόκειται για το πρώτο σχέδιο τόνωσης στη χώρα από το 2008. Τότε η Αυστραλία είχε αποφύγει την ύφεση, παρά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Εξαιτίας των στενών οικονομικών δεσμών της Αυστραλίας με την Ασία, ειδικοί προειδοποιούν ότι το δεύτερο τρίμηνο το ΑΕΠ της πιθανότατα θα συρρικνωθεί.
ΑΣΙΑ
Κίνα
Η κεντρική τράπεζα της Κίνας έχει ενεργοποιήσει διάφορα μέτρα ρευστότητας, συνολικού ύψους 324 δισ. δολαρίων. Στις αρχές Φεβρουαρίου ανακοίνωσε την επέκταση των δημοπρασιων reverse repo κατά 174 δισ. δολάρια, ενώ λίγες ημέρες ανακοίνωσε μία ακόμη «ένεση» ρευστότητς 71 δισ. δολαρίων. Παράλληλα στις 16 Φεβρουαρίου μείωσε το μεσοπρόθεσμο επιτόκιο χορήγησης δανείων προς τις τράπεζες κατά 0,10% και στις 13 Μαρτίου αναθεώρησε προς τα κάτω το υποχρεωτικό όριο για τα αποθέματα ρευστότητας των τραπεζών, απελευθερώνοντας περίπου 79 δισ. δολάρια προς την πραγματική οικονομία. Παρ’ όλα αυτά, οι αρχές του Πεκίνου έχουν αποφύγει προς το παρόν πακέτο δημοσιονομικών μέτρων, όπως είχαν κάνει στη διάρκεια της κρίσης του 2008 και το 2015, τότε που η οικονομία εμφάνιζε σημάδια επιβράδυνσης.
Ιαπωνία
H κυβέρνηση του Τόκιο ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο πακέτο δαπανών ύψους 4 δισ. δολαρίων, με τα μέτρα να εστιάζουν κυρίως στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ακολούθησε νέα δέσμη μετρων, ύψους 11 δισ. δολαρίων, τον Μάρτιο.
Νότια Κορέα
Στη μάχη για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού και η Σεούλ, ανακοινώνοντας αρχές Μαρτίου πακέτο στήριξης 9,8 δισ. δολαρίων, που περιλαμβάνει επιδοτήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επιμορφωτικά προγράμματα και οικονομική στήριξης σε όσους έχασαν τη δουλειά τους και επιδοτούμενα προγράμματα για τη φύλαξη παιδιών.
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Στις συλλογικές προσπάθειες κατά του κορωνοϊού συμμετέχει και το ΔΝΤ, με διαθέσιμη χρηματοδότηση περίπου 50 δισ. δολαρίων για χώρες χαμηλού εισοδήματος και αναδυόμενες αγορές που ενδεχομένως να χρειασθούν βοήθεια. Από το παραπάνω ποσό, περίπου 10 δισ. δολάρια είναι διαθέσιμα με μηδενικό επιτόκιο για τα φτωχότερα μέλη του Ταμείου.
Ρευστότητα και από τις κεντρικές τράπεζες
Οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο με συντονισμένες ενέργειες τονώνουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα με δυνατές «ενέσεις» ρευστότητας. που έως τώρα υπερβαίνουν τα τέσσερα τρισ. δολάρια και έπεται και συνέχεια. Παράλληλα, έχουν ανοίξει ένα νέο κύκλο επιτοκιακών μειώσεων. Την αρχή έκανε η FED των ΗΠΑ, με αιφνίδια μείωση του κόστους δανεισμού κατά πενήντα μονάδες βάσης, στην πρώτη έκτακτη κίνηση από την εποχή της κρίσης του 2008 ενώ επακολούθησε η δεύτερη, γενναία μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα, που δεν κατάφερε όμως να καλμάρει τις αγορές. Ακολούθησε η Τράπεζα της Αγγλίας την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας έχουν ανακοινώσει μέτρα ρευστότητας. Σε αιφνίδιες μειώσεις επιτοκίων προχώρησαν και οικεντρικές τράπεζες Νορβηγίας και Καναδά.
