Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης ξεκινάει την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, ενώ η μεγάλη πλειονότητα των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων μεγαλύτερων (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία), έχει επιλέξει τις πολλές ταχύτητες, δηλαδή το δικαίωμα αυτών που θέλουν να πάνε πιο μακριά σε ορισμένους τομείς να μπορούν να το κάνουν.
Είναι προφανές ότι οι 27 χώρες της Ε.Ε., που θα απομείνουν μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, πολύ δύσκολα θα αποφύγουν μια πολιτική σύγκρουση μεταξύ τους, δεδομένου ότι σήμερα έχουν διαμορφωθεί δύο ομάδες, η πολυπληθέστερη τάσσεται υπέρ της Ευρώπης που θα προχωρήσει μπροστά και η άλλη, με τις χώρες Ανατολικής Ευρώπης, να επιθυμεί το status quo.
Ενωτική η εικόνα προς τα έξω
Μεθαύριο στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν μια πρώτη συζήτηση, προκειμένου να προετοιμάσουν μια δήλωση για το μέλλον της Ε.Ε., που θα υιοθετήσουν στις 25 Μαρτίου στη Ρώμη, στη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα 60 χρόνια από την ίδρυση της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, τόσο την Παρασκευή όσο και στη συνάντηση της 25ης Μαρτίου, η επίσημη εικόνα που θα βγει προς το έξω θα είναι ενωτική, δηλαδή θα εκφράζεται η επιθυμία των «27» να συνεχίσουν ενωμένοι μετά το Brexit.
Ωστόσο, η προχθεσινή συνάντηση στο Παρίσι των ηγετών των τεσσάρων μεγαλύτερων χωρών και οικονομιών της Ε.Ε., δηλαδή του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, της καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ, των πρωθυπουργών της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι και της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας σε σχέση με τις προθέσεις τους. Και οι τέσσερις υποστήριξαν ότι η ενότητα δεν μπορεί να είναι πλέον ο κανόνας, με δεδομένο ότι δεν θέλουν όλες οι χώρες να προχωρήσουν με την ίδια ταχύτητα. Θέλουν να μπορούν να κάνουν και σε άλλους τομείς αυτό που έγινε με την Ευρωζώνη και τη συμφωνία του Σένγκεν, δηλαδή την ενισχυμένη συνεργασία.
Με τις παραπάνω χώρες, που συγκεντρώνουν μια μεγάλη πλειοψηφία, συντάσσονται και τα περισσότερα θεσμικά όργανα, κυρίως η Κομισιόν και η Ευρωβουλή.
Η Ανατολική Ευρώπη και το προσφυγικό
Αυτό που κάνει αναπόφευκτη την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων είναι η πλήρης έλλειψη αλληλεγγύης των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στο προσφυγικό, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Είχαν προηγηθεί και κρούσματα κακής συμπεριφοράς των χωρών αυτών, οι οποίες αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν ότι η Ε.Ε. δεν είναι μόνο τα διαρθρωτικά ταμεία και τα κοινοτικά κονδύλια, αλλά υπάρχουν και υποχρεώσεις.
Όπως ανέφερε η ίδια πηγή, η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης θα βασιστεί στη Λευκή Βίβλο που υιοθέτησε την προηγούμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει 5 σενάρια, από το πιο συντηρητικό, δηλαδή τον περιορισμό της Ε.Ε. μόνο στην ενιαία αγορά, μέχρι τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης.
Το σενάριο των πολλών ταχυτήτων είναι το τρίτο μεταξύ των πέντε που παρουσίασε η Κομισιόν.
Όπως τονίζεται, στη βάση αυτού του σεναρίου η Ε.Ε. των 27 προχωρά όπως σήμερα, αλλά επιτρέπει στα κράτη-μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα. Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών».
Πρόκειται για τις λεγόμενες διαφορετικές ταχύτητες, που σήμερα υπάρχουν, για παράδειγμα η Ευρωζώνη και η συμφωνία Σένγκεν για την ελεύθερη διακίνηση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω του ρόλου της, δεν έχει πάρει θέση υπέρ του ενός ή του άλλου σεναρίου, αφήνοντας την επιλογή αυτή στους Ευρωπαίους ηγέτες.
Τα πέντε έγγραφα προβληματισμού
Αυτό που θα κάνει η Επιτροπή, πέραν της Λευκής Βίβλου που ήδη ενέκρινε, είναι να υποβάλει μέχρι τον Ιούνιο στα κράτη-μέλη πέντε θεματικά έγραφα προβληματισμού, τα οποία θα αφορούν:
* Την ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της Ευρώπης (τέλος Απριλίου).
* Την τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης, μέσω της αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων της (μέσα Μαΐου).
* Την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, με βάση την έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου του 2015 (τέλος Μαΐου).
* Το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας (αρχές Ιουνίου).
* Το μέλλον των οικονομικών της Ε.Ε., δηλαδή των ιδίων πόρων και της συνεισφοράς των κρατών μελών (τέλος Ιουνίου).
Στόχος είναι οι συζητήσεις να καταλήξουν στις πρώτες επιλογές και να ληφθούν οι αποφάσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του προσεχούς Δεκεμβρίου.
