Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τον λογαριασμό των μέτρων που θα υλοποιηθούν μετά την 1/1/2019 -και χωρίς να έχει αποκλειστεί ακόμη επίσπευση κάποιων μέτρων ώστε να εφαρμοστούν μέσα στο 2018- «παζάρευαν» χθες επί περίπου τέσσερις ώρες η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα και οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου.
Μέτρα και αντίμετρα έπεσαν στο τραπέζι, καταγράφηκαν συμφωνίες και διαφωνίες, ενώ από σήμερα τη σκυτάλη παραλαμβάνουν τα τεχνικά κλιμάκια των δύο πλευρών, με εντολή να έρθουν πιο κοντά όσον αφορά τους αριθμούς, πριν περάσει και πάλι σε επίπεδο υπουργών.
Κατά τον χθεσινό κύκλο διαβουλεύσεων επιβεβαιώθηκε ότι ο συνολικός λογαριασμός των παρεμβάσεων σε ασφαλιστικό και φορολογικό -τουλάχιστον με βάση τις εκτιμήσεις των θεσμών και ειδικά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου- ανέρχεται στο 2% του ΑΕΠ, κάτι που σημαίνει ότι η καθαρή απόδοση των μέτρων θα πρέπει να ανέλθει σε τουλάχιστον 3,6 δισ. ευρώ.
Θέλει μολύβι και χαρτί
Αρμόδια κυβερνητική πηγή άφηνε πάντως ανοικτό το ενδεχόμενο ο τελικός λογαριασμός να «συμπιεστεί», καθώς «ειδικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν έχει λάβει υπ’ όψιν του τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία μετά τον Νοέμβριο του 2016, δηλαδή δεν έχει συνυπολογίσει τις υπερβάσεις στο πρωτογενές πλεόνασμα».
«Αυτή η συζήτηση θέλει πλέον χαρτί και μολύβι», ανέφερε η ίδια κυβερνητική πηγή μετά το τέλος των χθεσινών διαπραγματεύσεων, θέλοντας να δώσει έμφαση στο πόσο σημαντική είναι πλέον η παράμετρος του προσδιορισμού του όποιου δημοσιονομικού κενού για τα επόμενα χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κάλυψη δημοσιονομικού κενού της τάξεως του 2% απαιτούνται -σε ονομαστικές τιμές- πολύ περισσότερα μέτρα. Και αυτό διότι παρεμβάσεις όπως η περικοπή των συντάξεων προκαλούν και απώλειες εσόδων, όπως για παράδειγμα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (σ.σ.: μικρότερο εισόδημα, λιγότερος φόρος), αλλά και από τον ΦΠΑ (λόγω μικρότερης κατανάλωσης).
Αναγκαία η πρόοδος
Πριν το κρίσιμο κεφάλαιο των δημοσιονομικών περάσει και πάλι σε επίπεδο υπουργών και επικεφαλής των τεσσάρων θεσμών, τα τεχνικά κλιμάκια θα πρέπει να σημειώσουν πρόοδο στα ακόλουθα θέματα:
1. Στην οριστικοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2016. Χρόνος για να περιμένουν οι εμπλεκόμενες πλευρές τις επίσημες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat στις 21/4 δεν υπάρχει και οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν αφενός στο ποιο είναι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 και αφετέρου ποιο τμήμα αυτού του πλεονάσματος θεωρείται μόνιμου χαρακτήρα, που σημαίνει ότι μπορεί να επαναληφθεί και το 2017 αλλά και (κυρίως) το 2018, οπότε και ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος ανεβαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ.
2. Επίσης η οριστικοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2016 θα προσδιορίσει και το δημοσιονομικό κενό του 2018. Η κυβέρνηση θέλει αυτό το κενό να εξαλειφθεί ή να συρρικνωθεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, καθώς η ύπαρξή του οδηγεί σε λήψη μέτρων με ημερομηνία ενεργοποίησης το 2018 (χωρίς να αποκλείεται μεταξύ των μέτρων να είναι και η περικοπή του αφορολογήτου, καθώς οι θεσμοί δεν φέρονται να έχουν πειστεί από τα μέτρα που έχει προτείνει η ελληνική πλευρά για την επόμενη χρονιά).
3. Στη δημοσιονομική απόδοση των μέτρων και των αντίμετρων που έχουν ήδη πέσει στο τραπέζι. Κατά τη χθεσινή τετράωρη συζήτηση εκτός από τα μέτρα που θα καλύψουν το δημοσιονομικό κενό που διαβλέπει ειδικά το ΔΝΤ για μετά το 2019 (σ.σ.: υπενθυμίζεται ότι ζητά περικοπές 1% στη συνταξιοδοτική δαπάνη και 1% στη δαπάνη για το αφορολόγητο) μπήκε για πρώτη φορά και το θέμα των αντίμετρων. Όπως ανέφερε κυβερνητικό στέλεχος, «παρουσιάσαμε τις προτάσεις μας, ορισμένα μέτρα είναι σε πολύ καλό δρόμο, σε κάποια άλλα οι εκπρόσωποι των δανειστών ζήτησαν τεχνικές λεπτομέρειες, ενώ σε κάποια άλλα διατύπωσαν ανοικτά τη διαφωνία τους». Το περιεχόμενο των «αντίμετρων» αποτελεί εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα για την κυβέρνηση, η οποία έχει αντιληφθεί το πολιτικό κόστος που θα προκύψει από τη μείωση του αφορολογήτου, αλλά και την περικοπή των συντάξεων. Η προσπάθεια εστιάζεται στο να προστατευτεί το εισόδημα ειδικά των χαμηλοσυνταξιούχων με αποδοχές έως 700-800 ευρώ τον μήνα, ωστόσο ούτε αυτό θα είναι εύκολο τελικώς καθώς η μείωση του αφορολογήτου πλήττει αδιακρίτως το εισόδημα όλων, ακόμη και αυτών με τις χαμηλότερες αποδοχές. Ως «αντίμετρα», ειδικά για τους συνταξιούχους, η ελληνική πλευρά θέλει να περάσει παρεμβάσεις όπως η μείωση ή ακόμη και ο μηδενισμός της συμμετοχής στα φάρμακα, αλλά και ο μηδενισμός του ΕΝΦΙΑ για τους έχοντες πολύ χαμηλό εισόδημα. Οι θεσμοί, πάντως, φαίνεται να έχουν τη δική τους ατζέντα και για το θέμα των αντίμετρων και προωθούν κυρίως τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις αλλά και για τον φόρο εισοδήματος των μεσαίων και υψηλών εισοδημάτων. Είναι προφανές ότι η ατζέντα των δανειστών κινείται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που θέλει να ακολουθήσει η ελληνική πλευρά.
Η διαπραγμάτευση σε επίπεδο επικεφαλής θα συνεχιστεί σήμερα, με τα εργασιακά, αλλά και το θέμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού να κυριαρχούν στην ατζέντα. Χωρίς να έχουν δοθεί μέχρι τώρα διευκρινίσεις, οι θεσμοί αναμένεται να παραμείνουν στην Αθήνα τουλάχιστον μέχρι και την Παρασκευή, σε μια προσπάθεια να κλείσει τουλάχιστον το κρίσιμο θέμα των δημοσιονομικών.
Βεβαιότητα για τις 20 Μαρτίου
Στο μεταξύ, τη βεβαιότητά του ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία και να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, σε τεχνικό επίπεδο, ως το επόμενο Eurogroup της 20ής Μαρτίου, εξέφρασε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Σε δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Μάλτας Τζόζεφ Μουσκάτ, χθες στο Μέγαρο Μαξίμου, ο κ. Τσίπρας σημείωσε: «Βρισκόμαστε στη φάση των διαπραγματεύσεων, είναι απολύτως εφικτή μια συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο μέχρι το επόμενο Eurogroup και εργαζόμαστε σκληρά ώστε μέχρι τότε να έχει ολοκληρωθεί πλήρως η αξιολόγηση». Ο κ. Μουσκάτ παρατήρησε ότι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν τηρήσει τις δεσμεύσεις τους, ενώ σήμερα βλέπει με χαρά ότι η ελληνική κυβέρνηση τήρησε τις δεσμεύσεις της κάνοντας σημαντική πρόοδο και συμπλήρωσε: «Πολλοί συνάδελφοι στην Ευρώπη συμμερίζονται την άποψη ότι με τη σημερινή κυβέρνηση γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια, ώστε να γίνουν τα πράγματα σωστά».
Ο κ. Τσίπρας είπε ακόμη ότι οι χώρες της Μεσογείου βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, όπως είναι η ανεργία και η συρρίκνωση εργασιακών κοινωνικών δικαιωμάτων και επισήμανε πως «απειλούνται οι κοινές αξίες μας από την άνοδο της ξενοφοβίας και του εθνικισμού, που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης και ανασφάλειας».
