Ανατιμήσεις στα τρόφιμα από τη μία και υποχώρηση στις τιμές της ενέργειας από την άλλη θα καθορίσουν την πορεία του πληθωρισμού για τον πρώτο μήνα της φετινής χρονιάς.
Η υποχώρηση στην τιμή του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και η συγκράτηση των τιμών στα πετρελαιοειδή αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για περαιτέρω αποκλιμάκωση. Ο προβληματισμός, από την άλλη, για την περαιτέρω άνοδο των τιμών των τροφίμων είναι έντονος, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι αρχίζουν να «τσιμπάνε» και τα ενοίκια.
Εκκίνηση της χρονιάς με ποσοστό πληθωρισμού κάτω του 7% (σ.σ. στο 7,2% έκλεισε ο Δεκέμβριος) θα αυξήσει τις πιθανότητες η χρονιά να κλείσει με χαμηλότερο ποσοστό μεταβολής των τιμών από το +5,5% που προβλέπει ο κρατικός προϋπολογισμός.
Ασφαλείς προβλέψεις για το σύνολο της χρονιάς δεν μπορούν να γίνουν από τώρα καθώς βρισκόμαστε στο ξεκίνημα ενός έτους με πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Από τη μια καθοριστικής σημασίας είναι η εξέλιξη των τιμών στον τομέα της ενέργειας και των τροφίμων και από την άλλη θα πρέπει να «μετρηθεί» η επίπτωση στον πληθωρισμό από την αύξηση του κόστους του χρήματος, η οποία χρησιμοποιείται από την ΕΚΤ (και θα χρησιμοποιηθεί εκ νέου στις αρχές Φεβρουαρίου) ως «φάρμακο» για τη μείωση του ρυθμού αύξησης των τιμών.
Ο Ιανουάριος μπορεί να είναι μήνας αποκλιμάκωσης του ρυθμού μεταβολής των τιμών για τους ακόλουθους λόγους:
- Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος έχει ουσιαστικά «σταθεροποιηθεί» κάτω από το 0,16 ευρώ ανά μεγαβατώρα εξαιτίας των κρατικών επιδοτήσεων και τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Ήδη από τον Δεκέμβριο η ΕΛΣΤΑΤ εντοπίζει αρνητική ετήσια μεταβολή τιμής σε σχέση με το προηγούμενο δωδεκάμηνο. Τα στοιχεία του Ιανουαρίου αναμένεται να δείξουν διεύρυνση αυτού του ποσοστού, καθώς τον Ιανουάριο του 2022 η κιλοβατώρα πωλούνταν προς 0,183 ευρώ κατά μέσο όρο. Ο αρνητικός πληθωρισμός του ρεύματος παίζει σημαντικό ρόλο στη «συγκράτηση» του πληθωρισμού.
- Τον Δεκέμβριο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής στην τιμή του φυσικού αερίου έπιασε το 50%. Σαφώς μικρότερη μεταβολή σε σχέση με τα τριψήφια ποσοστά που καταγράφηκαν μέσα στο 2022, αλλά ένα αρκετά υψηλό ποσοστό. Για τον Ιανουάριο αναμένεται σημαντική αποκλιμάκωση. Μια κιλοβατώρα κοστίζει τον Ιανουάριο 0,12 ευρώ αν συνυπολογιστεί και η επιδότηση των 2 λεπτών από τη ΔΕΠΑ, ενώ πέρυσι τον Ιανουάριο το κόστος ήταν 0,11 λεπτά και μάλιστα με διπλή επιδότηση και από το κράτος και από τη ΔΕΠΑ. Άρα, με την ετήσια μεταβολή να περιορίζεται στο 9,5% είναι πιθανό να έχουμε «γενναία» αποκλιμάκωση και στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του συγκεκριμένου καυσίμου που έγινε ο φόβος και ο τρόμος των νοικοκυριών μέσα στο 2022.
- Στο πετρέλαιο θέρμανσης η αύξηση πλέον έχει γίνει μονοψήφια σε σχέση με πέρυσι, καθώς -παρά τη μείωση των επιδοτήσεων η λιανική έχει διαμορφωθεί στο 1,27 ευρώ ανά λίτρο, όταν πέρυσι τέτοιο καιρό η τιμή ήταν στο 1,18 ευρώ. Μάλιστα, όσο θα περνάει ο καιρός και ο πληθωρισμός του πετρελαίου θέρμανσης θα γίνει αρνητικός, δεδομένο ότι όσο προχωρούσαμε προς το κλείσιμο της περσινής χρονιάς η τιμή ανέβαινε, κλείνοντας τελικώς κοντά στο 1,5 ευρώ ανά λίτρο.
- Στα καύσιμα κίνησης καταγράφονται πολύ περιορισμένες αυξήσεις στην αμόλυβδη (περίπου 4,8%, καθώς πέρυσι το λίτρο κόστιζε 1,782 ευρώ και τώρα κοστίζει 1,868 ευρώ). Στο πετρέλαιο κίνησης εξακολουθεί να καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό ετήσιας μεταβολής αφού φτάνει στο 17,5%.
Πολύ μεγάλη επίπτωση στον πληθωρισμό του Ιανουαρίου θα έχουν οι τιμές των τροφίμων. Το ότι υπάρχουν νέες ανατιμήσεις με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς είναι γνωστό.
Όμως, ο πληθωρισμός προκύπτει με βάση τη σύγκριση του επιμέρους κλαδικού δείκτη με τον αντίστοιχο περσινό.
Είναι σαφές λοιπόν ότι τα τρόφιμα θα είναι πιο ακριβά σε σχέση με πέρυσι, αλλά το ερώτημα για τον πληθωρισμό είναι το ποιος θα είναι ο ετήσιος ρυθμός. Τον Δεκέμβριο του 2021 δεν είχε ξεκινήσει το… ράλι στα τρόφιμα.
Από την έντυπη έκδοση
