Οι κεντρικές τράπεζες άργησαν πολύ να αυξήσουν τα βασικά επιτόκια, αλλά τώρα υπάρχει πλέον ο κίνδυνος να επιχειρήσουν να διορθώσουν το λάθος αυξάνοντας υπερβολικά τα επιτόκια, τονίζει ο διάσημος οικονομολόγος του Χάρβαρντ Κένεθ Ρόγκοφ.
«Οι κεντρικές τράπεζα έχουν την πεποίθηση ότι αυτό θα αποκαταστήσει την αξιοπιστία τους. Στην πραγματικότητα, αυτό θα πυροδοτούσε μια μεγάλη ύφεση», προειδοποιεί ο Κένεθ Ρόγκοφ, σε συνέντευξή του στην αυστριακή εφημερίδα Der Standard. «Τα βασικά επιτόκια αυξάνονται σε όλο τον κόσμο με ρυθμό που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Ήταν σίγουρα λάθος για τις κεντρικές τράπεζες να περιμένουν τόσο πολύ πριν αυξήσουν τα επιτόκια, διότι χρειάζονται ένα ή δύο χρόνια για να τεθούν σε πλήρη ισχύ αυτά τα βήματα στην οικονομία, μειώνοντας έτσι τον πληθωρισμό», σημειώνει ο οικονομολόγος του Χάρβαρντ.
«Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο καμπής στην παγκόσμια οικονομία: η εποχή των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων που χαρακτηρίζει τον κόσμο μας από την οικονομική κρίση του 2009 έχει τελειώσει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο πράσινος μετασχηματισμός προαναγγέλλουν μια νέα εποχή στην παγκόσμια οικονομία», λέει ο Ρόγκοφ.
Μετά τη Fed στις ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φρανκφούρτη εντείνει επίσης τον αγώνα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού και αύξησε το βασικό επιτόκιο απότομα, στο 2%. Η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται έτσι σε μια ταραχώδη φάση. «Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι η γεωπολιτική κατάσταση και πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αυτό είναι σαφώς το πιο σημαντικό ζήτημα», τονίζει ο αμερικανός οικονομολόγος.
Από την άποψη της οικονομικής πολιτικής, δύο πράγματα τον ανησυχούν:
Πρώτον, ο πληθωρισμός. «Αυτό είναι ένα θέμα που θα μας κρατήσει απασχολημένους για λίγο, διότι ό,τι και να κάνουν οι κεντρικές τράπεζες, δεν πρόκειται να μειώσουν τον πληθωρισμό σύντομα. Ο πληθωρισμός, που τροφοδοτείται από τις τιμές της ενέργειας, πλήττει ολόκληρο το οικονομικό σύστημα. Στη συνέχεια, υπάρχουν τα προβλήματα με τις αλυσίδες εφοδιασμού. Ακόμα κι αν οι κεντρικές τράπεζες αυξήσουν σημαντικά τα επιτόκια, αυτό δεν θα αλλάξει σύντομα. Υπάρχει ακόμη και κίνδυνος υπερβολικής αντίδρασης».
Πιο ακριβός ο δανεισμός
Ο Ρόγκοφ εκτιμά ότι χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια. Λόγω της σύγκρουσης με τη Ρωσία, ξαφνικά χρειάζονται πολλά χρήματα στον τομέα των ορυκτών καυσίμων, ενώ γίνονται επενδύσεις ακόμη και στην πυρηνική ενέργεια. Εξοπλίζονται και οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι. Έτσι, ακόμα κι αν οι κεντρικές τράπεζες καταφέρουν να μειώσουν τον πληθωρισμό, τα επιτόκια δεν θα είναι τόσο χαμηλά όσο έχουμε συνηθίσει στο πρόσφατο παρελθόν…
Τα χαμηλά επιτόκια των τελευταίων ετών ήταν το μεγαλύτερο πράγμα στην παγκόσμια οικονομία. Ανάγκασαν το χρήμα να αναζητήσει άλλους τρόπους για να δημιουργηθούν αποδόσεις, γι’ αυτό οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων σε όλο τον κόσμο έχουν αυξηθεί. Είτε πρόκειται για ακίνητα είτε για bitcoin, όλα έχουν ενισχυθεί. Αυτό τελείωσε, πρέπει πρώτα να προσαρμοστούμε σε αυτό. Αυτό έχει επίσης συνέπειες για το εθνικό χρέος. Τα υψηλότερα επιτόκια κάνουν τον δανεισμό πιο ακριβό.
Περίοδος χαμηλής ανάπτυξης
«Το πρόβλημα», λέει ο Ρόγκοφ, είναι ότι «μπαίνουμε και εμείς σε μια περίοδο χαμηλής ανάπτυξης. Από αυτή την άποψη, η παγκόσμια οικονομία είχε ήδη αλλάξει πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία: Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει πλέον καμία δυναμική, δεν θα μας δώσει νέες εκρήξεις ανάπτυξης. Ο πράσινος μετασχηματισμός είναι απαραίτητος, αλλά δεν είναι αναπτυξιακή πολιτική.
Πολλοί οικονομολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν μόνο εάν η ανάπτυξη είναι υψηλότερη. Αλλά αυτό απλά δεν είναι αλήθεια. Έχουμε έναν συνδυασμό υψηλότερων επιτοκίων και χαμηλότερης ανάπτυξης. Το ερώτημα είναι από πού θα προέλθει η μελλοντική ανάπτυξη. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι η μόνη επιλογή. Αυτό περιλαμβάνει όλα τα πράγματα που δημιουργούν υψηλότερη ανάπτυξη μακροπρόθεσμα. Αυτό μπορεί να είναι επενδύσεις σε υποδομές, στην εκπαίδευση, αλλά και καλύτερη ρύθμιση ή απορρύθμιση.
Αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πολιτική όρεξη για κάτι τέτοιο πουθενά στη Δύση. Ο όρος θεωρείται νεοφιλελεύθερος. Η ανισότητα έχει γίνει το κεντρικό ζήτημα για την πολιτική. Δεν πειράζει, είναι πολιτική απόφαση. Αλλά αυτό που δεν θα λειτουργεί πλέον είναι τα κράτη να χρηματοδοτούν τις δαπάνες αναδιανομής τους μέσω των ελλειμμάτων. Το κράτος να τυπώνει χρήματα και όλα θα πάνε καλά; Η ιδέα αυτή έχει τελειώσει. Όποιος θέλει να αναδιανείμει εισόδημα στο μέλλον θα πρέπει να πάρει από κάποιον. Δεν θα αρκεί η φορολογία των πλουσίων, θα πρέπει να επηρεαστεί και η μεσαία τάξη.
Η ανάπτυξη πρόκληση για την ευρωζώνη
Η ανάπτυξη, εκτιμά ο Κένεθ Ρόγκοφ, θα είναι επίσης μια σημαντική πρόκληση για την ευρωζώνη. Διότι το “τσιμέντο“ που κράτησε ενωμένη την ευρωζώνη τα τελευταία χρόνια ήταν τα πολύ χαμηλά πραγματικά επιτόκια. Ήταν εξαιρετικά φθηνό για την Ιταλία να χρεωθεί και να πάρει νέο χρήμα. Νομίζω ότι η Γερμανία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Ολλανδία θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την Ιταλία, αλλά το χρήμα δεν θα είναι τόσο φθηνό και το πρόβλημα θα είναι πιο περίπλοκο. Οι Ιταλοί θα πρέπει να ευχαριστήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο που δεν είναι περισσότερο στο επίκεντρο, αυτή τη στιγμή».
naftemporiki.gr
