Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Λευκός καπνός, έστω και με κάποια γκρίζα σύννεφα! Μετά από μήνες και μήνες εξαντλητικών διαπραγματεύσεων,οι 27 ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ κατέληξαν επιτέλους σε μια πρώτη συνολική συμφωνία για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γηραιά Ηπειρο.
Χωρισμένοι σε δύο στρατόπεδα-από τη μία πλευρά η Γερμανία και τα «γεράκια» του βορρά και της ανατολής και από την άλλη η Γαλλία και οι χώρες του Νότου- οι 27 χρειάστηκαν βέβαια 12 ολόκληρες ώρες αντεγκλήσεων για να καταλήξουν σε μια συμφωνία σε τρία βασικά σημεία, με βάση το σχέδιο της Κομισιόν: Δυναμικό ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου, κοινό σύστημα ελάχιστης και υποχρεωτικής αποθήκευσης αερίου και μεταρρύθμιση της πλατφόρμας Ttf στο χρηματιστήριο ενέργειας του Αμστερνταμ. Το όποιο πλαφόν ωστόοσο, πρέπει να είναι προσωρινό ως λύση έσχατης ανάγκης και δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τις προμήθειες σε αέριο..
Στο παρασκήνιο δόθηκε μια σκληρή μάχη ανάμεσα στον καγκελάριο Ολαφ Σολτς από τη μια και τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, μαζί με τον απερχόμενο πρωθυπουργό της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι από την άλλη. Ο «σούπερ Μάριο» στην τελευταία του συμμετοχή ως πρωθυπουργός σε σύνοδο κορυφής, απείλησε μάλιστα να ασκήσει βέτο σε όλα, εάν δεν συμπεριληφθούν οικονομικά μέτρα στήριξης, μαζί με το ενεργειακό σχέδιο. Κατάφερε μάλιστα να συμπεριληφθούν στην απόφαση ορισμένα σημεία, σχετικά με «εργαλεία κινητοποίησης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κρίσης στους καταναλωτές και τις εταιρείες.
Μόνος ο Σολτς
«Αλλά ο Σολτς δεν θα ήταν ο …Σολτς, αν απλώς υποχωρούσε», γράφει το Der Spiegel. «Υπάρχουν ακόμη πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να διευκρινιστούν», είπε ο καγκελάριος. Εκανε την ανάγκη φιλοτιμία όμως, βλέποντας ότι όσο περνούσε η ώρα μεγάλωνε η …απομόνωσή του.
Γύρω στις 03.30 τα ξημερώματα της Παρασκευής, εμφανίστηκε στους δημοσιογράφους ο Μακρόν, μάλλον ευδιάθετος,για να ανακοινώσει ότι «υπάρχει κατ` αρχήν συμφωνία». Η φράση του έκανε αμέσως τον γύρο της Ευρώπης, σκορπίζοντας χαμόγελα αισιοδοξίας. Γιατί « στην ατμόσφαιρα της συνόδου κρεμόταν μια συνεχής αναταραχή», γράφει η γερμανική Tagesshau.
Οι 27 θέλησαν σε κάθε περίπτωση να στείλουν ένα μήνυμα ενότητας στις αγορές, για να πέσουν οι τιμές των πρώτων υλών, αλλά και να περιοριστούν οι αναταραχές στα διεθνή χρηματιστήρια. Το είπε σαφέστατα, τα ξημερώματα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ: «Στείλαμε ένα μήνυμα στις αγορές ότι μπορούμε να δράσουμε μαζί. Είμαι βέβαιος ότι τα αποτελέσματα θα φανούν σύντομα». Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Μισέλ, «είναι η στιγμή της αλήθειας, προ των πυλών ενός χειμώνα κατά τον οποίο η Ρωσία θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο κατά της ΕΕ»
Η μπάλα και πάλι στους υπουργούς
Το «πακέτο» δεν έκλεισε όμως οριστικά. Οι ηγέτες έστειλαν την «μπάλα» και πάλι στην Κομισιόν και στους 27 υπουργούς Ενέργειας, που θα πρέπει να κάνουν πράξη τη συμφωνία με ακριβείς και λεπτομερείς προτάσεις. Και εδώ αρχίζουν και πάλι τα δύσκολα. Γιατί ως γνωστόν, «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».
Η κατ` αρχήν συμφωνία έστω και με νέες διαπραγματεύσεις,επιτεύχθηκε πάντως, γιατί έκανε κάπως πίσω η Γερμανία στο θέμα του πλαφόν. Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς χρειάστηκε να ακούσει πολλές επικρίσεις στη Σύνοδο Κορυφής,λόγω της μέχρι σήμερα εγωϊστικής στάσης του Βερολίνου. Ο Σολτς δεν δίστασε όμως και πάλι να αφήσει ανοικτό το θέμα: «Δεν μπορούμε να λαμβάνουμε αποφάσεις που είναι θεωρητικά καλές, όταν δεν υπάρχει αέριο – αυτό πρέπει να το διαχειριστούμε από κοινού», είπε ο Γερμανός καγκελάριος. Ήταν μια έμμεση, αλλά σαφής απόρριψη αυτού που απαιτούν άλλες χώρες της ΕΕ: ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο, αλλά και του LNG. «Τίποτα δεν έχει αλλάξει στη γερμανική θέση», γράφει η Tagesshau.
Γιατί, στην περίπτωση που η ΕΕ αποφασίσει πραγματικά για ένα ανώτατο όριο τιμών, το Βερολίνο φοβάται ότι οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μειωθούν τελικά, σημαντικά – κάτι που θα ανεβάσει περαιτέρω την τιμή. Ακριβώς το αντίθετο από όσα υποστηρίζουν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία αλλά και η Ελλάδα.
Πέφτουν οι τιμές
Το καλό είναι πάντως ότι η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά υποχώρησε αμέσως περίπου στα 115 ευρώ τη μεγαβατώρα, για παραδόσεις τον Νοέμβριο. Για υπενθύμιση: τον Αύγουστο η τιμή ήταν ακόμα πάνω από 300 ευρώ! Φυσικά, στην πτώση των τιμών του φυσικού αερίου συνηγορούν διάφοροι παράγοντες, όπως λένε ειδικοί του κλάδου: Από τη μία πλευρά, ο ήπιος φθινοπωρινός καιρός σε όλη την Ευρώπη είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης. Ταυτόχρονα, οι αποθηκευτικοί χώροι είναι πλέον σχεδόν πλήρεις σε μεγάλα μέρη της Ευρώπης. Στη Γερμανία επίσης, οι τρεις πυρηνικοί σταθμοί θα παραμείνουν σε λειτουργία μέχρι τα μέσα Απριλίου και οι αγορές εκτιμούν ελπίζουν ότι θα χρειαστεί λιγότερο αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιπλέον, οι μέγιστες δυνατές ποσότητες παροχής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) εξασφαλίζουν χαλάρωση στις αγορές Ωστόσο, το LNG παραμένει πιο ακριβό από το φυσικό αέριο μέσω αγωγών, πράγμα που σημαίνει ότι οι τιμές του αερίου είναι πιθανό να συνεχίσουν να είναι υψηλότερες τα επόμενα χρόνια.
Μια εξαίρεση έχει παρατηρηθεί στην Ισπανία, όπου αυτή τη στιγμή 35 πλοία μεταφοράς LNG συνωστίζονται ανοικτά των ακτών. «Η Ισπανία έχει μεγάλες δυνατότητες για την αποθήκευση LNG, αλλά δεν έχει την κατάλληλη υποδομή για να προωθήσει αυτό το αέριο στην υπόλοιπη Ευρώπη», λέει η ειδικός σε θέματα ενέργειας Μέλτα Κούπερ. «Επομένως, οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες δύσκολα μπορούν να επωφεληθούν από αυτό», τονίζει η Γερμανίδα ειδικός και προσθέτει: «Αυτό δείχνει για άλλη μια φορά πόσο σημαντική είναι η ανάπτυξη υποδομών για την ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία».
