Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
«Μικρό» καλάθι κρατάει, μέχρι στιγμής, η αγορά σχετικά με την υλοποίηση της πρωτοβουλίας του υπουργείου Ανάπτυξης που αφορά τη διάθεση από τις αλυσίδες 50 βασικών καταναλωτικών προϊόντων τα οποία θα εμφανίζουν συγκρατημένες ανατιμήσεις, όσο υπάρχουν αστερίσκοι στο μοντέλο εφαρμογής της.
Το μείζον ζήτημα για την αγορά της λιανικής σε πρώτη φάση αλλά και της βιομηχανίας είναι η εξασφάλιση της νομιμότητας της διαδικασίας διά μέσου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει προχωρήσει σε καμία γνωμάτευση επί του ζητήματος.
Βεβαίως, η Επιτροπή λαμβάνει ενημέρωση και δεν αποκλείεται να προχωρήσει αυτεπάγγελτα σε γνωμοδότηση, υπό την προϋπόθεση, ενδεχομένως, ότι θα έχει οριστικοποιηθεί η ακριβής διαδικασία υλοποίησης της πρωτοβουλίας.
Η πρόθεση του ΥΠΑΝ είναι η πρωτοβουλία να τρέξει μέχρι το τέλος του μήνα, ήτοι σε δύο εβδομάδες, και σε αυτό το πλαίσιο το επόμενο διάστημα οι διαβουλεύσεις με την αγορά θα συνεχιστούν ώστε να «κλειδώσει» η τελική λίστα των κατηγοριών από τις οποίες θα επιλεχθούν οι πρώτοι 50 κωδικοί που θα συνθέσουν το «καλάθι» κατά της ακρίβειας.
Δυναμικά προσδιοριζόμενη
Απαντώντας στη δυσαρέσκεια που εκφράστηκε για το γεγονός ότι η λίστα που βγήκε στη δημοσιότητα δεν περιλαμβάνει βασικά είδη διατροφής, όπως: όσπρια, αλεύρι, βούτυρο, μοσχάρι, νωπά φρούτα και λαχανικά, δημητριακά, βρεφικές κρέμες, o γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, μιλώντας σε τηλεοπτικά Μέσα ανέφερε ότι η λίστα με τους κωδικούς δεν θα είναι μόνιμη αλλά «δυναμικά προσδιοριζόμενη», καθώς δύναται κάθε 15 ημέρες να εμπλουτίζεται λαμβάνοντας υπόψη την εποχικότητα κάποιων προϊόντων, π.χ. την περίοδο των Χριστουγέννων.
Ξεκαθαρίζοντας -για ακόμα μια φορά- ότι «Ο σκοπός είναι το καλάθι αυτό να ανατιμάται με πιο αργό ρυθμό από όσο συμβαίνει σε άλλα προϊόντα», ο ίδιος εκτίμησε ότι «επιτυχία του εγχειρήματος θα είναι εάν το καλάθι αυτό κινείται κάτω από το επίπεδο του τρέχοντος πληθωρισμού (σ.σ.: εκάστου μηνός)». Για παράδειγμα, στον πληθωρισμό 12% του Σεπτεμβρίου το καλάθι να κινείται στα επίπεδα του 6%-7%.
Επισημαίνεται ότι το κάθε σούπερ μάρκετ ξεχωριστά θα καταρτίσει το δικό του καλάθι που θα περιέχει συγκεκριμένους κωδικούς προϊόντων, ωστόσο οι αλυσίδες τονίζουν σε όλους τους τόνους ότι για να υιοθετήσουν την εν λόγω πρωτοβουλία χρειάζονται διασφάλιση ότι δεν θα τεθεί ζήτημα εναρμόνισης τιμών ή στρέβλωσης του ανταγωνισμού.
Επίσης δεν έχει γίνει ξεκάθαρο το εάν το καλάθι τελικά θα περιέχει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ή όχι.
Από πλευράς βιομηχανίας τροφίμων επικρατεί μεγαλύτερη νευρικότητα, καθώς η λίστα περιλαμβάνει τις πλέον ταχυκίνητες κατηγορίες, που για κάποιες εταιρείες αποτελούν το βασικό «όχημα» ανάπτυξης των τζίρων τους. Η πληθωριστική συγκυρία δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια στη βιομηχανία να «θυσιάσει» τους δυνατούς της κωδικούς, ενώ ταυτόχρονα εκφράζεται ανησυχία για τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν σε επίπεδο ανταγωνισμού μεταξύ των σημάτων. Ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης εγείρεται από την αγορά και για την επίπτωση που μπορεί να έχει η «ειδική σήμανση» που θα φέρουν τα προϊόντα που θα επιλέγουν για να συνθέτουν το «καλάθι των 50».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ιδιαίτερα χαμηλό προφίλ απέναντι στο ζήτημα κρατούν οι πολυεθνικοί παίκτες της βιομηχανίας τροφίμων και λοιπών καταναλωτικών προϊόντων, καθώς οι εμπορικές πολιτικές των επιχειρήσεων αυτών -στην πλειονότητα των περιπτώσεων- καθορίζονται και εγκρίνονται σε κεντρικό επίπεδο από τους μητρικούς ομίλους και σε αρκετές περιπτώσεις έχουν «οριζόντιο» χαρακτήρα τουλάχιστον για τις θυγατρικές που ανήκουν στην ίδια γεωγραφική ζώνη.
Στελέχη της βιομηχανίας μιλώντας στη «Ν» αναφέρουν επίσης ότι «δεδομένου ότι η πρωτοβουλία δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα θα μπορούσε να οδηγήσει τις επιχειρήσεις στη συμμετοχή τους στο εγχείρημα με περιορισμένες ποσότητες προϊόντων σε κάποιους κωδικούς ανά διαστήματα». Όπως εξηγούν τα ίδια στελέχη: «Η είσοδος ενός κωδικού στο περίφημο “καλάθι των 50” δεν είναι μια απλή υπόθεση, γιατί ενδέχεται να ανατρέψει τις μεριδιακές ισορροπίες ανά αλυσίδα, δεδομένου ότι δεν θα διαλέξουν όλες οι αλυσίδες τον ίδιο κωδικό από την ίδια εταιρεία. Άρα θα υπάρξουν ανατροπές. Το εάν θα υπάρχει ή όχι χρονικός περιορισμός στην επιλογή και διατήρηση του ίδιου κωδικού στο “καλάθι” είναι επίσης ένα ζήτημα. Από την άλλη πλευρά, η βιομηχανία μπορεί απλά να “ματσάρει” το προωθητικό της πλάνο π.χ. που θα είχε μέχρι τα Χριστούγεννα στον κωδικό που θα επιλεγεί να μπει “στο καλάθι” και επί της ουσίας να κάνει πιο στοχευμένη πολιτική προσφορών».
Πλαίσιο «προστασίας»
Σε κάθε περίπτωση, ενδεχομένως η σχετική τροπολογία, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες έχει δρομολογηθεί να κατατεθεί -εκτός απροόπτου- σήμερα στη Βουλή, να κάνει πιο σαφές το πλαίσιο «προστασίας» που προβλέπεται για την αγορά. Εξάλλου και η άποψη του υπουργείου Ανάπτυξης είναι ότι οι όποιες νομικές ανησυχίες εγείρονται θα ξεπεραστούν, καθώς η τροπολογία που θα κατατεθεί θα ξεκαθαρίσει το τοπίο για την εφαρμογή του μέτρου της λίστας των 50, απομακρύνοντας τις όποιες ανησυχίες για κίνδυνο «σύγκρουσης» με τη νομοθεσία για τον ανταγωνισμό.
Τι συζητήθηκε στην τηλεδιάσκεψη
Χθες το πρωί ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, ο αναπληρωτής υπουργός, Νίκος Παπαθανάσης και ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, είχαν τηλεδιάσκεψη με το διοικητικό συμβούλιο του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ), η οποία μάλιστα, όπως επισημαίνεται στη σχετική ανακοίνωση του ΥΠΑΝ, «μαγνητοφωνήθηκε και τηρήθηκαν πρακτικά έτσι ώστε να είναι απολύτως ασφαλής η τήρηση των κανόνων περί του ανταγωνισμού».
Από τον ΣΕΒΤ μετείχαν ο πρόεδρος, Γιάννης Γιώτης, οι αντιπρόεδροι, Γρηγόρης Αντωνιάδης και Ευστάθιος Λοϊζος, ο γενικός γραμματέας, Μανώλης Καραμολέγκος, τα μέλη του Δ.Σ., Αγγελική Οικονόμου, Μαρία Αναργύρου Νίκολιτς και Αλέξανδρος Κίκιζας, και η γενική διευθύντρια, Βάσω Παπαδημητρίου.
Μετά το πέρας της τηλεδιάσκεψης ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Το υπουργείο ζήτησε από τη βιομηχανία τροφίμων να συμμετάσχει στην προσπάθεια για το “καλάθι του νοικοκυριού” με εποικοδομητικό τρόπο, έτσι ώστε να “χτίσουμε” ένα καλάθι προϊόντων που θα προσφέρεται στον Έλληνα καταναλωτή στις χαμηλότερες δυνατές τιμές, κάτω από τον πληθωρισμό. Ο Σύνδεσμος αποδέχτηκε την πρόταση του υπουργείου, δεσμεύτηκε να ενημερώσει τα μέλη του και να εργαστεί εποικοδομητικά με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ ώστε το καλάθι του νοικοκυριού να έχει επιτυχία».Από πλευράς του ΣΕΒΤ τονίστηκε, μεταξύ άλλων, ότι «Οι εξελίξεις στην εγχώρια και την παγκόσμια αγορά ολόκληρο τον τελευταίο χρόνο (θέμα επάρκειας, κόστους πρώτων υλών και ενέργειας), που έχουν προκύψει από τις αλλεπάλληλες δυσμενείς συγκυρίες, έχουν καταλυτικό αντίκτυπο στη δραστηριότητα, στα οικονομικά αποτελέσματα και στη βιωσιμότητα του κλάδου τροφίμων και ποτών και μας προβληματίζουν έντονα». Ωστόσο ο Σύνδεσμος, στηρίζοντας την πρωτοβουλία του τπουργείου, ανέφερε ότι «θα ενημερώσει τα Μέλη του για το “καλάθι του νοικοκυριού”, το οποίο ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα ανανεώνεται και στο οποίο οι επιχειρήσεις θα μπορούν να συμμετέχουν εθελοντικά».
