Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η παγκόσμια οικονομία κατεβάζει απότομα ταχύτητα και η πορεία της στο άμεσο μέλλον θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από την εξέλιξη του πολέμου στην Οκυρανία, την επιτυχία ή μη της νομισματικής πολιτικής στη μάχη κατά του πληθωρισμού και πιθανά νέα προβλήματα στην προσφορά, που πηγάζουν από τα όσα μας κληροδότησε η πανδημία. Αυτό επισημαίνει στην έκθεσή του για τις Προοπτικές της Παγκόσμιας Οικονομίας (World Economic Outlook) το ΔΝΤ, το οποίο ρίχνει τον πήχυ της παγκόσμιας ανάπτυξης για το 2023 και βλέπει ΗΠΑ και Ευρωζώνη να παγιδεύονται σε στασιμοπληθωρισμό.
Το ΔΝΤ ουσιαστικά περιγράφει ένα περιβάλλον στασιμοπληθωρισμού, στο οποίο το 1/3 του πλανήτη θα υποστεί τουλάχιστον δύο διαδοχικά τρίμηνα οικονομικής συρρίκνωσης (τεχνική ύφεση), την ώρα που ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα παραμένει στα ύψη.
Η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας θα επιβραδυνθεί από 6% το 2021 σε 3,2% φέτος και 2,7% το 2023. Πρόκειται για τις πιο αδύναμες προοπτικές από το 2001, με εξαίρεση την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (2008-09) και την κορυφύφωση της πανδημίας του Covid -19. Η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2022, η Ευρωζώνη συρρικνώνεται το δεύτερο εξάμηνο του 2022, ενώ η Κίνα που επιμένει στην πολιτική μηδενικής ανοχής έναντι του Covid και τα lockdowns είναι σε τροχιά ραγδαίας επιβράδυνσης. Ο παγκόσμιος πληθωρισμός την ίδια ώρα προβλέπεται να αυξηθεί από 4,7% το 2021 σε 8,8% φέτος και να υποχωρήσει ελαφρά μόνο στο 6,5% το 2023, για να επιστρέψει στο 4,1% το 2024.
Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού θα μπορούσε να αποκλίνει περαιτέρω, με αποτέλεσμα το αμερικανικό δολάριο να συνεχίσει να ανατιμάται έναντι των άλλων μεγάλων νομισμάτων. Και ενώ στις ανεπτυγμένες οικονομίες το ενεργειακό σοκ θα συνεχίζεται, στις αναδυόμενες η απότομη σύσφιξη στις χρηματοπιστωτικές συνθήκες θα μπορούσε να ασκήσει μεγάλες πιέσεις στα χέρη. Στο εκρηκτικό αυτό περιβάλλον θα μπορούσε να προστεθεί και μία νέα έξαρση του Covid-19 ή άλλες υγειονομικές κρίσεις. Κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε ακόμη περισσότερο το παγκόσμιο ΑΕΠ. Οι πιθανότητες να υποχωρήσει ο ρυθμός μεγέθυνσης του παγκόσμιου ΑΕΠ κάτω από το 2% έχουν ανέβει στο 25%.
Οι προβλέψεις για τους «μεγάλους» του πλανήτη
Για τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, η προσγείωση είναι ανώμαλη. Ύστερα από ρυθμούς ανάπτυξης 5,7% το 2021, φέτος το αμερικανικό ΑΕΠ θα μεγεθυνθεί μόλις κατά 1,6% (υποβάθμιση κατά 0,7 μονάδα σε σχέση με τον προ εξαμήνου πρόβλεψη), ενώ το 2023 θα κατεβάσει περαιτέρω ταχύτητα στο 1%. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να σκαρφαλώσει φέτος στο 8,1% και την επόμενη χρονιά να αποκλιμακωθεί στο 3,5%.
Η ζώνη του ευρώ (χάρη εν πολλοίς στη δυναμική του τουρισμού) θα αναπτυχθεί με ρυθμούς 3,1% φέτος (αναβάθμιση κατά μισή μονάδα σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση), αλλά το 2023 θα παγιδευθεί σε στασιμότητα, με το ΑΕΠ της να μεγεθύνεται μόλις κατά 0,5%. Μάλιστα τόσο η Γερμανία όσο και η Ιταλία δεν θα αποφύγουν την ύφεση την επόμενη χρονιά – αν και αυτή προβλέπεται να είναι ήπια (-0,3% και -0,2% αντίστοιχα). Η Γαλλία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμούς 2,5% φέτος και 0,7% την επόμενη χρονιά, ενώ η ανάπτυξη της Ισπανίας θα επιβραδυνθεί από 4,3% το 2022 σε 1,2% το 2023.
Εξαιρετικά επίμονος θα είναι ο πληθωρισμός που τροφοδοτείται από την ενεργειακή κρίση. Θα διαμορφωθεί στο 8,3% φέτος και στο 5,7% την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με την εκτίμηση του ΔΝΤ.
Τα δεδομένα αυτά θα τεθούν επί τάπητος στην άτυπη συνεδρίαση των 27 υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 14 Οκτωβρίου, στην οποία έχει προσκληθεί να συμμετάσχει και η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γιέλεν. Οι 27 θα συζητήσουν με την Αμερικανίδα ομόλογό τους τις προοπτικές της ευρωπαϊκής και αμερικανικής οικονομίας, τους κινδύνους που πηγάζουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επίμονη ενεργειακή πρόκληση.
Εντονότατες είναι εν τω μεταξύ οι πιέσεις και για τη βρετανική οικονομία, που ύστερα από ανάπτυξη 7,4% το 2021 θα επιβραδυνθεί στο 3,6% φέτος και θα δει το ΑΕΠ της να μεγεθύνεται οριακά (0,3%) την επόμενη χρονιά.
Συνολικά ο ανεπτυγμένος κόσμος θα παρουσιάσει ανάπτυξη 2,8% φέτος και 2,3% την επόμενη χρονιά, υπολογίζει το ΔΝΤ. Για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες ο πήχυς τοποθετείται στο 3,7% και τις δύο χρονιές. Η Κίνα αναμένεται να δει τους ρυθμούς ανάπτυξης να προσγειώνονται φέτος στο 3,2% φέτος από 8,1% το 2021, ενώ την επόμενη χρονιά υπολογίζεται ότι θα ανεβάσει και πάλι ταχύτητα στο 4,4%.
