Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Με βαρύτατα πρόστιμα, λουκέτα, αλλά και ποινές φυλάκισης κινδυνεύουν όσοι συλληφθούν από τις φορολογικές αρχές να φοροδιαφεύγουν, καθώς εντείνεται το κυνήγι του «μαύρου» χρήματος στο πλαίσιο των ενεργειών στήριξης των εσόδων του προϋπολογισμού.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ενεργοποιεί πλέον όλο το «οπλοστάσιο» που έχει στη διάθεσή του για να περιορίσει τη φοροαποφυγή, με στόχο την ενίσχυση του «μαξιλαριού» που δημιουργείται ως ανάχωμα στον ενεργειακό πόλεμο.
Τα στελέχη του κυβερνητικού επιτελείου γνωρίζουν πολύ καλά ότι ακόμη και οι θετικές προβλέψεις του νέου κρατικού προϋπολογισμού του 2023 «ακροβατούν» σε τεντωμένο σχοινί, καθώς οι εξελίξεις στο ενεργειακό μέτωπο είναι απρόβλεπτες, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός ήδη να καλπάζει, η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και οι τζίροι των επιχειρήσεων να είναι ασθενικοί.
Ταυτόχρονα, στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο επόμενος εκλογικός κύκλος που θα ανοίξει σύντομα αποτελεί «βραδυφλεγή βόμβα» στο σκέλος των εσόδων, καθώς πλειστάκις έχει παρατηρηθεί ότι πριν από τις όποιες εκλογικές αναμετρήσεις παρατηρείται κάμψη στον ρυθμό είσπραξης φόρων και προστίμων, με ό,τι φυσικά αυτό συνεπάγεται για την ομαλή πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και τη δημιουργία οποιωνδήποτε προϋποθέσεων περαιτέρω ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, κυρίως δε των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, καθώς οποιαδήποτε δημοσιονομική εκτροπή είναι απαγορευτική.
Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό οι επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών, αλλά και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, έχουν αποφασίσει το επόμενο διάστημα, με δεδομένο άλλωστε ότι η αγορά έχει επανέλθει πλήρως στην κανονικότητα και μάλιστα κινείται σε θετικότερους ρυθμούς από το αναμενόμενο, να ενεργοποιήσουν κάθε διαθέσιμο μέσο ή στοιχείο προκειμένου να πατάξουν αισχροκέρδεια, φοροδιαφυγή και διακίνηση «μαύρου» χρήματος.
Έτσι, εκτός από το υπερόπλο του Eispraxis, που όπως έχει ήδη επισημάνει η «Ν» (φ. 5/8/2022) ενεργοποιείται για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και τη λήψη αναγκαστικών μέτρων σε βάρος των παραβατών, προχωρά ταυτόχρονα και στη χρήση όλων των έμμεσων τεχνικών ελέγχου για την αποκάλυψη πραγματικών εισοδημάτων σε ύψος που συνιστά φοροδιαφυγή.
Πότε διαπράττεται έγκλημα φοροδιαφυγής
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, έγκλημα φοροδιαφυγής διαπράττει όποιος με πρόθεση:
α) προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρου εισοδήματος, ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), αποκρύπτει από τα όργανα της φορολογικής διοίκησης φορολογητέα εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή ή περιουσιακά στοιχεία, ιδίως παραλείποντας να υποβάλει δήλωση ή υποβάλλοντας ανακριβή δήλωση ή καταχωρίζοντας στα λογιστικά αρχεία εικονικές (ολικά ή μερικά) δαπάνες ή επικαλούμενος στη φορολογική δήλωση τέτοιες δαπάνες, ώστε να μην εμφανίζεται φορολογητέα ύλη ή να εμφανίζεται αυτή μειωμένη,
β) προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή του φόρου προστιθέμενης αξίας, του φόρου κύκλου εργασιών, του φόρου ασφαλίστρων και των παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων, τελών ή εισφορών, δεν αποδίδει ή αποδίδει ανακριβώς ή συμψηφίζει ή εκπίπτει ανακριβώς αυτούς, καθώς και όποιος παραπλανά τη φορολογική διοίκηση με την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή με την αθέμιτη παρασιώπηση ή απόκρυψη αληθινών γεγονότων και δεν αποδίδει ή αποδίδει ανακριβώς ή συμψηφίζει ή εκπίπτει ανακριβώς αυτούς ή λαμβάνει επιστροφή, καθώς και όποιος διακρατεί τέτοιους φόρους, τέλη ή εισφορές.
Στις περιπτώσεις εξάλλου που το εισόδημα των φυσικών και νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που ασκούν ή προκύπτει ότι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα μπορεί να προσδιορίζεται με βάση κάθε διαθέσιμο στοιχείο ή με έμμεσες μεθόδους ελέγχου κατά τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν τα λογιστικά αρχεία δεν τηρούνται ή οι οικονομικές καταστάσεις δεν συντάσσονται σύμφωνα με τον νόμο για τα λογιστικά πρότυπα, ή
β) όταν τα φορολογικά στοιχεία ή τα λοιπά προβλεπόμενα σχετικά δικαιολογητικά δεν συντάσσονται σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, ή
γ) όταν τα λογιστικά αρχεία ή φορολογικά στοιχεία δεν προσκομίζονται στη Φορολογική Διοίκηση μετά από σχετική πρόσκληση.
Από την άλλη πλευρά, το εισόδημα φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως αν προέρχεται από άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, μπορεί επίσης να προσδιορίζεται με βάση κάθε διαθέσιμο στοιχείο ή έμμεσες μεθόδους ελέγχου σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, όταν το ποσό του δηλούμενου εισοδήματος δεν επαρκεί για την κάλυψη των προσωπικών δαπανών διαβίωσης ή σε περίπτωση που υπάρχει προσαύξηση περιουσίας η οποία δεν καλύπτεται από το δηλούμενο εισόδημα.
Επισημαίνεται ότι οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου καθορίζονται από το άρθρο 27 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (ΚΦΔ) και είναι οι ακόλουθες:
1. της αρχής των αναλογιών,
2. της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου,
3. της καθαρής θέσης του φορολογούμενου,
4. της σχέσης της τιμής πώλησης προς τον συνολικό όγκο κύκλου εργασιών και
5 του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά.Κατά την ελεγκτική διαδικασία, μπορούν να εφαρμοστούν μία ή περισσότερες τεχνικές ελέγχου. Για τους σκοπούς της ορθής και αξιόπιστης εφαρμογής τους, η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να συγκεντρώνει τις απαιτούμενες πληροφορίες από τον ίδιο τον φορολογούμενο και από τρίτους. Παράδειγμα εσωτερικού στοιχείου αποτελούν τα περιθώρια κέρδους υφιστάμενων συναλλαγών μίας ελεγχόμενης επιχείρησης, τα οποία ανάγονται σε συναλλαγές που αποκρύφτηκαν. Στα εξωτερικά στοιχεία, ενδεικτικά, μπορεί να περιλαμβάνονται οι καταστάσεις πελατών – προμηθευτών (ΜΥΦ) για τις επιχειρήσεις, τα τραπεζικά υπόλοιπα και οι σχετικές κινήσεις για τους ιδιώτες.
