Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Στη «φέρμα» βρίσκονται οι ισχυρές και κεφαλαιακά ευέλικτες αλυσίδες σούπερ μάρκετ για τη «λεία» των περίπου 2-3 δισ. ευρώ των μικρών και μεσαίων παικτών της λιανικής.
Η συγκυρία του έντονου πληθωρισμού και η ενεργειακή κρίση έχουν πυροδοτήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ, πιέζοντας τόσο τα έσοδα της αγοράς και τα περιθώρια κέρδους όσο -κυρίως- και την εικόνα της ρευστότητας και τις αντοχές των αλυσίδων.
Η απειλή «κόκκινων» ισολογισμών φέτος προβληματίζει μεγάλη μερίδα επιχειρήσεων στη λιανική βασικών καταναλωτικών ειδών, με τη «μικρομεσαία» ζώνη να εμφανίζεται πιο ευάλωτη.
Η υφιστάμενη συγκυρία, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση μέρους των ομίλων αγορών που συντελείται τα τελευταία χρόνια αφήνουν επί της ουσίας τις μικρές τοπικές αλυσίδες χωρίς δίχτυ προστασίας.
Ο τζίρος της μικρομεσαίας ζώνης υπολογίζεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, που εάν συμπεριληφθεί και η παραδοσιακή μικρή λιανική ξεπερνά τα 3 δισ., πεδίο εσόδων ιδιαίτερα ελκυστικό για τους ισχυρούς ή για όσους παίκτες επιθυμούν επιθετικότερη ανάπτυξη.
Ένα βασικό πλεονέκτημα των τοπικών αλυσίδων είναι ότι «απολαμβάνουν» σημαντική πιστότητα καταναλωτών, καθώς επίσης καλύπτουν γεωγραφικές περιοχές που είναι δύσκολο να επιχειρήσουν τα ισχυρά σήματα. Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι η νησιωτική Ελλάδα, όπου κατά τη θερινή περίοδο βρίσκεται στο επίκεντρο της κατανάλωσης καταγράφοντας υψηλά ποσοστά ανάπτυξης. Με δεδομένη και την αυξανόμενη πορεία του τουρισμού στη χώρα η απόκτηση μιας έτοιμης αλυσίδας σε ένα αμιγώς τουριστικό προορισμό αποτελεί ισχυρό δέλεαρ. Έχοντας λοιπόν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον «αφρό» από τα έτοιμα καταστήματα των τοπικών παικτών, οι ενδιαφερόμενες αλυσίδες έχουν τη δυνατότητα να ξεπεράσουν τον σκόπελο της πολύχρονης γραφειοκρατίας που απαιτείται για την ανέγερση νέων καταστημάτων, καθώς και το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος, ειδικά στην παρούσα περίοδο. Επιπλέον, η εξαγορά μιας μικρής αλυσίδας με τζίρο έως 15 εκατ. ευρώ, ή μεμονωμένων καταστημάτων, συνήθως δεν απαιτεί προηγούμενη γνωστοποίηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Αξιοσημείωτη συμβολή
Η συνεισφορά των μικρών σούπερ μάρκετ (έως 400 τ.μ.) στην τάση αύξησης του τζίρου του οργανωμένου λιανεμπορίου στην εγχώρια αγορά είναι αξιοσημείωτη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, στην περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2022 η αύξηση τζίρου στα σούπερ μάρκετ έως 400 τ.μ. έφθασε το 8,6% συγκριτικά με το περσινό αντίστοιχο διάστημα, αποτελώντας την καλύτερη επίδοση στο σύνολο των διαφορετικών τύπων καταστήματος.
Με βάση τις μετρήσεις της IRI (σ.σ.: δεν περιλαμβάνεται η Lidl) τα μικρά καταστήματα συμμετέχουν σε ένα ποσοστό 14% επί των συνολικών πωλήσεων, γεγονός που τα θέτει ως «οδηγούς» στο ράλι ανάπτυξης του κλάδου, δεδομένου ότι τα σημεία 1.000 ως και 2.500 τ.μ. που συμμετέχουν με 38,2% εμφάνισαν το ίδιο διάστημα αύξηση εσόδων 1%, ενώ τα σημεία 400 – 1.000 τ.μ. με συμμετοχή 34,1% ενίσχυσαν τον τζίρο τους κατά 2,5%.
Το 14% της συμμετοχής μεταφράζεται σε τζίρο περί τα 750 εκατ. ευρώ στο οκτάμηνο, με βάση τις μετρήσεις της IRI, δυναμική εσόδων που δικαιολογεί και την «στροφή» ενδιαφέροντος των μεγάλων retailers προς τα λεγόμενα «καταστήματα της γειτονιάς».
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στο φετινό οκτάμηνο ο συνολικός τζίρος των σούπερ μάρκετ κατέγραψε αύξηση 3%, στα 5,4 δισ. ευρώ, με μειωμένο ωστόσο όγκο κατά 1,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2021, ενώ η μέση τιμή αυξήθηκε κατά 4,7%.
Οι συμφωνίες που έκλεισαν ή έρχονται μέσα στο 2022
Πέντε εξαγορές έχουν πραγματοποιηθεί φέτος που έχουν στο επίκεντρο μικρομεσαίες αλυσίδες, ενώ μία ακόμα μένει να γνωστοποιηθεί επίσημα, εξέλιξη που αναμένεται σύντομα. Η εξαγορά του 50% του ΣΥΝΚΑ από τη Μασούτης και η δημιουργία κοινής εταιρείας, η απόκτηση της SEP Παπαδόπουλος από την Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη, η ένταξη στο δυναμικό της Market In της αλυσίδας Χαρά στη Χίο, η ενδυνάμωση της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός στην οποία έχει περάσει φέτος ο έλεγχος των Συνεργαζόμενων Παντοπωλών, αλλά και της Μαθιουδάκης, καθώς και το επικείμενο deal της ΑΒ Βασιλόπουλος με τη ΓΕΓΟΣ σηματοδοτούν ότι ένας τζίρος περί τα 300-320 εκατ. ευρώ έχει ήδη αλλάξει χέρια.
Το εστιασμένο ενδιαφέρον για το μεσαίο ράφι είχε ήδη ξεκινήσει τη διετία 2020-2021 όπου έλαβαν χώρα σημαντικά deals, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν: η εξαγορά της Πέντε (Γαλαξίας) η οποία έθεσε υπό τον έλεγχό της τα 6 καταστήματα της βορειοελλαδίτικης αλυσίδας σούπερ μάρκετ Olla, η εξαγορά από τη Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες 7 σούπερ μάρκετ της εταιρείας Συμεωνίδης, ετήσιου τζίρου 7,5 εκατ. ευρώ, και 4 καταστήματα της εταιρείας Κάντζας στη Θεσσαλονίκη. Σημαντική κίνηση ήρθε και από την OΚ! Anytime Markets η οποία απέκτησε τον έλεγχο των καταστημάτων της βορειοελλαδίτικης Happy Market της Kosmothess Cash & Carry με δίκτυο 110 καταστήματα ευκολίας 80-300 τ.μ., ετήσιου κύκλου εργασιών περίπου 20 εκατ. ευρώ σε πωλήσεις χονδρικής, ενώ η εξαγορά από τον όμιλο Μούχαλη 55 convenience store της Kiosky’s από την Delivery Hero «τάραξε» τα νερά στη μικρή λιανική.
Ειδικά σε ό,τι αφορά την περίπτωση της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός υποδεικνύει ότι και οι μεσαίοι παίκτες έχουν δυνατότητα να παίξουν το χαρτί των εξαγορών και εν προκειμένω να βάλουν πλώρη για κατάκτηση μιας θέσης ακόμα και στην πρώτη πεντάδα του κλάδου. Την περίοδο 2017-2022 η Κρητικός έχει εντάξει υπό τη σκέπη της έξι αλυσίδες: Υπερ Γρηγοριάδη, CRM Αριάδνη, Μέριμνα, ΜΑΚΟ, Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες και Μαθιουδάκης, ενώ φαίνεται ότι η επεκτατική διάθεση της διοίκησης δεν θα σταματήσει εδώ.
Οι εκτιμήσεις των αναλυτών διαβλέπουν επίσης μια τάση «συνεργατισμού» στο μεσαίο ράφι μέσω συμπράξεων.
