Η πανδημία, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η απότομη αύξηση των επιτοκίων έχουν αναγκάσει δεκάδες κράτη να αναζητήσουν βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), με αποτέλεσμα ο δανεισμός του Ταμείου σε οικονομικά προβληματικές χώρες να έχει φτάσει σε ιστορικό υψηλό:
- Οι ταυτόχρονες κρίσεις που «χτυπάνε» τον πλανήτη έχουν μάλιστα ωθήσει τουλάχιστον πέντε χώρες σε χρεοκοπία, με περισσότερες να αναμένεται να ακολουθήσουν.
- Σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times των στοιχείων του ΔΝΤ, στα τέλη Αυγούστου ο όγκος των δανείων που εκταμιεύθηκαν από το Ταμείο ανερχόταν σε 140 δισ. δολάρια σε 44 ξεχωριστά προγράμματα.
- Το ύψος των εκταμιεύσεων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στους επόμενους μήνες καθώς το κόστος δανεισμού διεθνώς εκτινάσσεται και θα είναι υψηλότερο από το 2020 και το 2021 – έτη κατά τα οποία καταγράφηκαν ιστορικά υψηλά.
Οι ειδικοί προβλέπουν ότι περαιτέρω μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες της αγοράς θα αυξήσουν το κόστος δανεισμού σε όλο τον κόσμο και θα κινδυνεύσουν να πυροδοτήσουν μια σοβαρή ύφεση.
- Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η δανειοδοτική ικανότητα του ΔΝΤ θα μπορούσε σύντομα να φτάσει στα όριά της, καθώς οι φτωχές χώρες που έχουν αποκλειστεί από τη διεθνή αγορά χρέους αναγκάζονται να στραφούν στο Ταμείο για υποστήριξη.
- Οι συνολικές δεσμεύσεις του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένων των δανείων που έχουν συμφωνηθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί, ανέρχονται ήδη σε περισσότερα από 268 δισ. δολάρια.
Σύμφωνα με τον Kevin Gallagher του Κέντρου Παγκόσμιας Αναπτυξιακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης εάν αυξηθούν τα κράτη που προσφύγουν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο , θα απειληθεί «ο ισολογισμός του ΔΝΤ».
Το Ταμείο υποβάθμισε, ωστόσο, τις ανησυχίες. Οι συνολικές της δεσμεύσεις είναι «ακόμα ένα ποσοστό του [σχεδόν] 1 τρισ. δολαρίων που θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο», δήλωσε ο Μπίκας Τζόσι, επικεφαλής στο τμήμα στρατηγικής, πολιτικής και αναθεώρησης του ΔΝΤ. «Το ποσό του δανεισμού αυξάνεται ανάλογα με τους αυξημένους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι χώρες που στρέφονται σε εμάς για υποστήριξη».
Το ΔΝΤ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με πολλές χώρες σχετικά με πακέτα στήριξης που θα αύξαναν περαιτέρω τις συνολικές του δεσμεύσεις. Η Ζάμπια και η Σρι Λάνκα – χώρες που χρεοκόπησαν στην πανδημία μαζί με τον Λίβανο, τη Ρωσία και το Σουρινάμ – διαπραγματεύονται προγράμματα διάσωσης του ΔΝΤ ως μέρος των προσπαθειών αναδιάρθρωσης των χρεών τους. Η Γκάνα, η Αίγυπτος και η Τυνησία βρίσκονται σε πρώιμες συνομιλίες για παρόμοια υποστήριξη. Το ΔΝΤ ενέκρινε επίσης ένα πρόγραμμα διάσωσης 1,1 δισ. δολαρίων για το Πακιστάν στα τέλη Αυγούστου. Η Αργεντινή πρόκειται να λάβει 3,9 δισ. δολάρια τις επόμενες εβδομάδες ως μέρος του προγράμματός της 41 δισ. δολαρίων.
Σύμφωνα με τους κανόνες του ΔΝΤ, τα κράτη μέλη μπορούν συνήθως να λάβουν υποστήριξη ίση με έως και 145% της ποσόστωσης ή της συμμετοχής τους στο ΔΝΤ, το οποίο είναι περίπου σύμφωνο με το μερίδιο κάθε χώρας στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό θα αφήσει διαθέσιμα 370 δισ. δολάρια για χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος από τη συνολική δανειοδοτική ικανότητα του ΔΝΤ περίπου 940 δισ. δολαρίων.
Όμως αυτές οι ισορροπίες συχνά δεν τηρούνται.
- Το πακέτο στήριξης της Αργεντινής — που εγκρίθηκε τον Μάρτιο ως αναδιάρθρωση των χρεών από το πακέτο διάσωσης-ρεκόρ του ΔΝΤ 50 δισ. δολαρίων το 2018 — ισούται με πάνω από 10 φορές την ποσόστωσή της.
- Επίσης, οι αναλυτές της Goldman Sachs αναμένουν ότι η Αίγυπτος θα λάβει σύντομα ένα πακέτο 15 δισ. δολαρίων, ίσο με σχεδόν εξαπλάσιο της ποσόστωσής της.
Το ΔΝΤ πραγματοποιεί περιορισμένες προσθήκες στη δανειοδοτική του ικανότητα. Παραδοσιακά χορηγεί δάνεια από δύο κύριες οδούς, τον αποκαλούμενο λογαριασμό γενικών πόρων και τον καταπιστευτικό οργανισμό για την ανακούφιση της φτώχειας και την ανάπτυξη, το οποίο δανείζει με χαμηλότερα επιτόκια σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Πρόσφατα δημιούργησε ένα καταπίστευμα ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας, σχεδιασμένο για να βοηθήσει τις χώρες να αντιμετωπίσουν συστημικές προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, είναι πιθανό να εγκριθεί ένα νέο παράθυρο επισιτιστικού σοκ, για να βοηθήσει τις χώρες που πλήττονται από το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων, είναι πιθανό να εγκριθεί από το συμβούλιο του ΔΝΤ πριν από τις ετήσιες συνεδριάσεις του τον επόμενο μήνα.
Με πληροφορίες από FT
