Από την έντυπη έκδοση
Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
[email protected]
H Ελλάδα θα διατηρήσει -σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις- τον μηχανισμό ανάκτησης των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά εάν εγκριθεί η πρόταση της Κομισιόν για ενιαίο πλαφόν 180 ευρώ/MWh στις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής πλην φυσικού αερίου, που αποτελεί παραλλαγή του ελληνικού μοντέλου.
Όπως διευκρίνισε η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, τόσο ο ελληνικός μηχανισμός -με τις διαφορετικές τιμές αποζημίωσης ανά τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου- όσο και το «ισπανικό μοντέλο» (πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή) θα συνεχίσουν να λειτουργούν, όπως και κάθε εθνικός μηχανισμός που έχει πλαφόν χαμηλότερο από αυτό που εισηγούνται οι Βρυξέλλες. Διευκρινίστηκε επίσης σχετικά με τα πλαφόν ότι σε περιπτώσεις που μια χώρα εισάγει ηλεκτρισμό από άλλη, τα υπερέσοδα θα πρέπει να αποδίδονται στη χώρα όπου παρήχθη η ηλεκτρική ενέργεια. Ως εκ τούτου, θα χρειαστούν συμφωνίες αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας υπογράμμισε ότι η υιοθέτηση του ελληνικού μηχανισμού από την Κομισιόν -που απέδωσε έσοδα 1,5 δισ. ευρώ το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου και αναμένεται να εισφέρει άλλο 1,2 δισ. τον Σεπτέμβριο στον «κουμπαρά» του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης- αποτελεί έμπρακτη επιβεβαίωση της ορθότητάς του. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η Ελλάδα έχει στηρίξει ως χώρα και σκοπεύει να εφαρμόσει το έκτακτο τέλος στα υπερκέρδη των ομίλων ορυκτών καυσίμων.
Όσον αφορά, λοιπόν, τα υπερκέρδη των ορυκτών καυσίμων θα απορροφάται το 33% των κερδών προ φόρων για την τρέχουσα χρήση εφόσον ξεπερνούν κατά τουλάχιστον 20% τον μέσο όρο της τελευταίας τριετίας.
Ζυμώσεις για το πλαφόν
«Οι εταιρείες αυτές έχουν κέρδη απροσδόκητα, τα οποία δεν τα είχαν καν φανταστεί. Στην παρούσα συγκυρία όμως τα υπερκέρδη λόγω του πολέμου και εις βάρος των καταναλωτών είναι αδικαιολόγητα» σημείωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν.
Την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι ζυμώσεις αναφορικά με το θέμα του πλαφόν στο φυσικό αέριο ευρύτερα και στο ρωσικό αέριο ειδικότερα, με στόχο να υπάρχει κάποια πρόταση προς παρουσίαση στην έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου, οπότε θα συζητηθούν και οι υπόλοιπες προτάσεις που παρουσιάστηκαν χθες. Η Κομισιόν εξακολουθεί να συλλέγει τεκμηρίωση αναφορικά με το θέμα του πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο. Την ίδια στιγμή δημιουργεί ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τις αξιόπιστες χώρες-προμηθευτές, όπως η Νορβηγία, με στόχο την εύρεση μιας φόρμουλας μείωσης των τιμών φυσικού αερίου μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων. Η Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε παράλληλα τη δημιουργία ενός νέου benchmark για την αγορά φυσικού αερίου που να αντανακλά την ταχεία στροφή της Ε.Ε. από το εισαγόμενο αέριο αγωγών (που μέχρι πρότινος προερχόταν κυρίως από το δίκτυο της Gazprom, με το μερίδιο του ρωσικού αερίου αγωγών στις ευρωπαϊκές εισαγωγές να έχει υποχωρήσει στο 9% από το 40%) στο LNG. Σημειώνεται ότι πληθαίνουν οι φωνές που χαρακτηρίζουν αναξιόπιστο το TTF, που αποτελεί μέχρι σήμερα το σημείο αναφοράς για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Σύμφωνα, πάντως, με τον αναλυτή της S&P Global Commodity Insights Λοράν Ρουσέκας, «όλες οι προτάσεις είναι εξαιρετικά πολύπλοκες. Είναι σχεδόν αδύνατο να εξειδικευθούν και να εφαρμοστούν εγκαίρως πριν ενσκήψει ο χειμώνας ακόμα και αν υπήρχε πολιτική συναίνεση πίσω από αυτές – που δεν υπάρχει»…
Οι υπόλοιπες προτάσεις
Αναφορικά με τις υπόλοιπες προτάσεις της Κομισιόν θεσπίζεται υποχρεωτικός στόχος εξοικονόμησης ηλεκτρισμού 5% στις ώρες αιχμής, με το κάθε κράτος-μέλος να καθορίζει το 10% των ωρών καθημερινά με βάση τις ανάγκες του. Ταυτόχρονα, θα επιδιωχθεί μείωση της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον 10%. Τα κράτη-μέλη μπορούν να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για την επίτευξη αυτής της μείωσης της ζήτησης, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν οικονομική αντιστάθμιση. Η μείωση της ζήτησης σε περιόδους αιχμής θα οδηγούσε σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 1,2 bcm τον χειμώνα.
Σχετικά με τη στήριξη των ενεργειακών ομίλων για να μην πτωχεύσουν, η Επιτροπή ξεκίνησε ήδη τις διαδικασίες για χαλάρωση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων. Επίσης, προωθούνται ρυθμιστικές αλλαγές με αύξηση του ορίου εκκαθάρισης για τα εμπορεύματα και άλλα παράγωγα σε 4 δισεκατομμύρια ευρώ και την αποδοχή τραπεζικών εγγυήσεων ως collateral έναντι margin calls μέσω της European Securities and Markets Authority (ESMA). Οι σχετικές προτάσεις θα παρουσιαστούν έως τις 22 Σεπτεμβρίου.
Τέλος, στις αρχές του 2023 αναμένεται η κατάθεση των πρώτων προτάσεων της Κομισιόν σχετικά με την ολική αναθεώρηση της αρχιτεκτονικής της αγοράς ενέργειας.
Μέσω προσφορών δημοπρασιών η μείωση της κατανάλωσης
Μέσω των βιομηχανιών και ενός μηχανισμού «απόκρισης της ζήτησης» (demand response) θα επιδιωχθεί -σύμφωνα με πληροφορίες- να επιτευχθεί ο στόχος για υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κατά 5% στις ώρες αιχμής, εάν η σχετική πρόταση της Κομισιόν -που αποσκοπεί στην εξοικονόμηση φυσικού αερίου, με δεδομένο ότι ιδίως στην Ελλάδα το εν λόγω καύσιμο αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή της ηλεκτροπαραγωγής τη χειμερινή περίοδο- εγκριθεί από τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ώρες αιχμής θα καθοριστούν στην Ελλάδα στα διαστήματα 1-4 το μεσημέρι και 8-10 το βράδυ, ενώ η συνεισφορά των νοικοκυριών στον στόχο για συνολική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 10% θα είναι σε εθελοντική βάση.
Ο μηχανισμός της απόκρισης της ζήτησης αναμένεται να λειτουργήσει μέσω διεξαγωγής δημοπρασιών, όπου θα υποβάλλουν προσφορές για μείωση της κατανάλωσης, λαμβάνοντας την προβλεπόμενη αποζημίωση. Κύκλοι της βιομηχανίας, με τους οποίους επικοινώνησε η «Ν», σημειώνουν ότι περιμένουν την εξειδίκευση των μέτρων. Και πρόσθεταν ότι με δεδομένο ότι πολλές μεγάλες βιομηχανίες εδώ και χρόνια ήδη δεν λειτουργούν τις ώρες αιχμής στο ελληνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας (6-11 το βράδυ), είναι ορατό το ενδεχόμενο το μεγαλύτερο βάρος της εξοικονόμησης να υποχρεωθούν να επωμιστούν οι επιχειρήσεις της Μέσης Τάσης.
