Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Πλήρως κοστολογημένα είναι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν και ως εκ τούτου δεν επηρεάζουν τους βασικούς δημοσιονομικούς στόχους της χώρας, ξεκαθάρισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στη Θεσσαλονίκη.
Ο πρωθυπουργός πρόσθεσε ότι όσες πιέσεις και αν ασκηθούν, τα μέτρα θα προσαρμόζονται πάντοτε στα δεδομένα που θα «μετρά» το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Τα μέτρα, που κοστολογήθηκαν από τον πρωθυπουργό στα 5,5 δισ. ευρώ, «κινούν» πολύ περισσότερο χρήμα -άνω των 6,8 δισ. ευρώ-, καθώς θα προκαλέσουν την κινητοποίηση και άλλων πόρων πέραν του κρατικού χρήματος (π.χ. δάνεια). Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», η κοστολόγηση των μέτρων, ένα προς ένα, διαμορφώνεται ως εξής:
1. «Επιταγή ακρίβειας»: Ο λογαριασμός θα ανέβει στα 500 εκατ. ευρώ, καθώς διευρύνεται ο αριθμός των δικαιούχων σε 2,3 εκατομμύρια. Νέοι δικαιούχοι σε σχέση με τον προηγούμενο «γύρο» του Απριλίου θα είναι οι συνταξιούχοι με μηνιαία σύνταξη έως 800 ευρώ (από 600 ευρώ που ήταν μέχρι τώρα), καθώς και οι μακροχρόνια άνεργοι με όριο τα δύο χρόνια εκτός αγοράς εργασίας.
2. Φοιτητικό επίδομα: Το δημοσιονομικό κόστος για την αύξηση του επιδόματος φοιτητικής στέγης από τα 1.000 στα 1.500 ευρώ ανέρχεται στα 76 εκατ. ευρώ, από 50 εκατ. ευρώ που ήταν πέρυσι. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε και την καταβολή επιδόματος 2.000 ευρώ ανά δικαιούχο (δηλαδή 500 ευρώ επιπλέον) για όσους συγκατοικήσουν, αλλά η κοστολόγηση του συγκεκριμένου μέτρου θα εξαρτηθεί από την ανταπόκριση που θα υπάρξει. Πάντως, με ενίσχυση 4.000 ευρώ για δύο συγκάτοικους αλλά και το μοίρασμα των εξόδων, δημιουργείται ισχυρό κίνητρο για τους φοιτητές.
3. Επίδομα θέρμανσης – Επιδότηση πετρελαίου θέρμανσης: Με σημαντική διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων -και με μικρή αύξηση των ορίων του επιδόματος που πέρυσι κινήθηκε από τα 100 έως τα 750 ευρώ- ο «λογαριασμός» για το επίδομα θέρμανσης θα ανέβει στα 300 εκατ. ευρώ, από 167 εκατ. ευρώ που ήταν πέρυσι. Θεσπίζεται όμως και οριζόντια επιδότηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης ώστε να πωλείται κατά 25 λεπτά φθηνότερα (20 λεπτά συν ΦΠΑ) σε σχέση με την εκάστοτε τιμή λιανικής. Πρακτικά θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία με το πετρέλαιο κίνησης. Μόνο που για το τελευταίο η επιδότηση σταματάει στο τέλος Σεπτεμβρίου, οπότε η τιμή του αναμένεται ότι θα ακριβύνει κατά 15 λεπτά. Η οριζόντια επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης θα έχει κόστος της τάξεως των 250 εκατ. ευρώ. Πέρυσι, επίδομα θέρμανσης έλαβαν νοικοκυριά με ατομικό εισόδημα 14.000 ευρώ για ένα άτομο, 20.000 ευρώ για τους παντρεμένους, με το όριο να προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί. Επίσης, υπήρχε περιουσιακό κριτήριο 180.000 ευρώ για τον άγαμο και 300.000 ευρώ για τον παντρεμένο. Τα νέα όρια θα είναι αισθητά διευρυμένα, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων από περίπου 830.000 νοικοκυριά πέρυσι, σε 1,3 εκατομμύριο όπως εξήγγειλε και ο πρωθυπουργός. Σύμφωνα πάντοτε με πληροφορίες, η αύξηση του εισοδηματικού ορίου θα είναι της τάξεως των 3.000 ευρώ (17.000 ευρώ για άγαμο, 23.000 ευρώ για παντρεμένο κ.λπ.). Στον προϋπολογισμό των 300 εκατ. ευρώ του επιδόματος θέρμανσης έχει προϋπολογιστεί και το μέτρο του διπλασιασμού του επιδόματος για όσους «φύγουν» από το ρεύμα ή το φυσικό αέριο για να στραφούν στο πετρέλαιο θέρμανσης ή άλλες λιγότερο κοστοβόρες για τη χώρα και τον προϋπολογισμό της πηγές ενέργειας. Όσον αφορά το ύψος του επιδόματος, θα είναι αυξημένο κατά περίπου 16% σε σχέση με πέρυσι.
4. Ενίσχυση αγροτών-κτηνοτρόφων: Στους αγρότες θα καταβληθούν 60 εκατ. ευρώ προκειμένου να καλυφθεί το κόστος των λιπασμάτων, ενώ 50.000 κτηνοτρόφοι θα μοιραστούν 89 εκατ. ευρώ για να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές στις ζωοτροφές.
5. Ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών – φωτοβολταϊκά: Ο προϋπολογισμός του προγράμματος «Ανακυκλώνω-αλλάζω συσκευή» διευρύνεται κατά 140 εκατ. ευρώ, με το ποσό αυτό να καλύπτεται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, στον προϋπολογισμό του οποίου προστίθενται 400 εκατ. ευρώ σήμερα με τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό που κατατίθεται στη Βουλή. Θα καλυφθούν 200.000 επιλαχόντες από τη λίστα που έχει ήδη καταρτιστεί από τον αρχικό γύρο αιτήσεων, ο οποίος συγκέντρωσε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον με 879.000 αιτήσεις, εκ των οποίων προς το παρόν έχουν ικανοποιηθεί περίπου 151.450. Πρόγραμμα-μαμούθ εν τω μεταξύ προετοιμάζεται από τα υπουργεία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για την εγκατάσταση 250.000 φωτοβολταϊκών. Ο προϋπολογισμός θα ανέλθει στα 700 εκατ. ευρώ.
6. Διεύρυνση προγράμματος «Τουρισμός για όλους»: Για να μπουν 200.000 νέοι δικαιούχοι στο πρόγραμμα «Τουρισμός για όλους», αλλά και να διαφημιστεί η χώρα στο εξωτερικό με προφανή στόχο τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, θα διατεθούν συνολικά 50 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων σημαντικό μέρος θα δοθεί για την προβολή της χώρας
7. Αμοιβές ενόπλων δυνάμεων: Η μισθολογική εξέλιξη Εθελοντών Μακράς Διάρκειας και Οπλιτών Βραχείας Ανακατάταξης, η επέκταση της Μάχιμης 5ετίας και η νυχτερινή αποζημίωση, αλλά και η θέσπιση αμοιβής στα πληρώματα των πολεμικών πλοίων που βρίσκονται σε αποστολή θα έχουν κόστος 50 εκατ. ευρώ
8.Κίνητρα για θέσεις εργασίας: Τα δύο μέτρα που ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό με στόχο τη μετατροπή συμβάσεων εργασίας από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, αλλά και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δεν αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος. Όποιος εργοδότης μετατρέπει τη σύμβαση από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, αντί να επιβαρύνεται με το 100% των ασφαλιστικών εισφορών που αναλογούν, θα επιβαρύνεται με το 60%. Άρα ο ΕΦΚΑ θα εισπράττει τελικώς περισσότερες εισφορές και η εφορία περισσότερο φόρο εισοδήματος. Όσο για αυτούς που θα αυξάνουν τις θέσεις εργασίας, θα απαλλάσσονται από το τέλος επιτηδεύματος -ζητούμενο κάθε χρόνο ο μέσος αριθμός εργαζομένων να είναι μικρότερος σε σχέση με τον προηγούμενο- αλλά το κράτος θα κερδίζει από φόρους και εισφορές.
Τα μέτρα του 2023
Η μονιμοποίηση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες δεν έχει πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος, καθώς η επιβάρυνση υπήρχε και στον προϋπολογισμό του 2022. Η κατάργηση όμως της εισφοράς αλληλεγγύης θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του 2023 με 470 εκατ. ευρώ επιπλέον, καθώς για πρώτη φορά θα απαλλαγούν οι μισθωτοί του Δημοσίου και οι συνταξιούχοι οι οποίοι και θα δουν αύξηση στις καθαρές αποδοχές τους από την 1η/1/2023. Επίσης, περίπου 50 εκατ. ευρώ θα κοστίσει η κατάργηση της κράτησης του 1% για το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων.
Ένα από τα πιο κοστοβόρα μέτρα της επόμενης χρονιάς θα είναι η αύξηση των συντάξεων για 1,5 εκατομμύριο συνταξιούχους. Το κόστος εκτιμάται περίπου στα 610 εκατ. ευρώ, ενώ έχει προϋπολογιστεί ότι θα δοθεί αύξηση 6,5%. Αυτό σημαίνει ότι το οικονομικό επιτελείο προεξοφλεί ανάπτυξη άνω του 5% και μέσο ετήσιο πληθωρισμό 8%. Ενδεχομένως, το συγκεκριμένο ποσό να αποδειχτεί και συντηρητικό.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα μέτρα του 2023:
1. Ειδικό μισθολόγιο ΕΣΥ: Ο πρωθυπουργός μίλησε για μεσοσταθμική αύξηση 10% επί του συνόλου των αποδοχών. Σύμφωνα με πληροφορίες, προωθείται αύξηση 5% του βασικού μισθού, αύξηση του νοσοκομειακού επιδόματος κατά 120 ευρώ και αύξηση κατά 30% του επιδόματος ευθύνης. Το συνολικό κόστος για τους 20.000 γιατρούς του ΕΣΥ υπολογίζεται σε 50 εκατ. ευρώ.
2.Αναμόρφωση μισθολογίου δημοσίων υπαλλήλων: Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι θα δοθεί έμφαση στους χαμηλόμισθους, αλλά και σε όσους έχουν θέση ευθύνης. Η εφαρμογή του νέου μισθολογίου βέβαια τοποθετείται χρονικά στο 2024, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου μιλούν για ένα ποσό της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ.
3. Επέκταση επιδόματος μητρότητας: Εξισώνεται το δικαίωμα των μητέρων στον δημόσιο τομέα με τον ιδιωτικό και επεκτείνεται το επίδομα μητρότητας στους 9 μήνες. Το μέτρο υπολογίζεται ότι θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του υπουργείου Εργασίας με επιπλέον 64 εκατ. ευρώ.
4. Παράταση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ: Η δαπάνη για να διατηρηθούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε συγκοινωνίες, σερβιριζόμενο καφέ, μη αλκοολούχα ποτά, πολιτισμό, τουρισμό, γυμναστήρια και σχολές χορού μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2023 έχει δημοσιονομικό κόστος 250 εκατ. ευρώ. Η παράταση της απαλλαγής στην κύρια κατοικία από τον ΦΠΑ δεν έχει ουσιαστικό δημοσιονομικό κόστος.
5. Κατώτατος μισθός: Η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού από την 1η/5 δεν έχει δημοσιονομικό κόστος, καθώς το μέτρο βαραίνει τους εργοδότες. Ο κοινωνικός διάλογος θα ξεκινήσει αρχές Ιανουαρίου, φαίνεται όμως ότι ο στόχος είναι η επαναφορά του κατώτατου στα 750 ευρώ λίγες ημέρες ή εβδομάδες πριν από τις εκλογές.
Πρόγραμμα στέγασης
Η χρηματοδότηση του προγράμματος στέγης, ύψους 1,8 δισ. ευρώ, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός θα γίνει από πολλές πηγές. Τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ θα διατεθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, περίπου 200 εκατ. ευρώ από το συγχρηματοδοτούμενο, ενώ πάνω από 500 εκατ. ευρώ θα είναι δάνεια, επιδοτούμενα από το κράτος κατά 375 εκατ. ευρώ. Στόχος, η ανέγερση 8.150 νέων θέσεων στις φοιτητικές εστίες (Κρήτη, Θεσσαλία, Δυτική Μακεδονία, Θράκη και Δυτική Αττική). Προβλέπονται κίνητρα για την αγορά παλαιών ακινήτων από νέους έως 39 ετών, με στόχο την ανακαίνισή τους. Προβλέπονται επίσης επιδοτήσεις έως και 20.000 ευρώ για ανακαινίσεις παλαιών κατοικιών, αλλά και κρατική επιδότηση 10.000 ευρώ για ανακαίνιση κλειστών κατοικιών, με την υποχρέωση αυτά τα σπίτια να διατεθούν για μακροχρόνιες μισθώσεις. Εισάγεται στην Ελλάδα ο θεσμός της κοινωνικής αντιπαροχής (εργολάβοι θα παίρνουν εκτάσεις του Δημοσίου για ανέγερση ακινήτων, εκ των οποίων θα εκμεταλλεύονται τη μισή επιφάνεια, δίνοντας την υπόλοιπη μισή για κοινωνική πολιτική).
