Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Με τις διαπραγματεύσεις για μία πανευρωπαϊκή ασπίδα έναντι της ενεργειακής ακρίβειας να συνεχίζονται σε μία προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφορετικές ανάγκες, προτεραιότητες και συμφέροντα των 27 κρατών – μελών, οι κυβερνήσεις δεν έχουν άλλη επιλογή από το να λάβουν οι ίδιες μέτρα για τη στήριξη των νοικοκυριών τους. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Bruegel ο «λογαριασμός» των μέτρων ανά την Ε.Ε. έχει ανέβει ήδη στα 379 δισ. ευρώ (από περίπου 250 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα) και δεν προβλέπεται να σταματήσει εδώ.
Η VaasaEET υπολογίζει πως τον Αύγουστο ο μέσος Ευρωπαίος πλήρωσε 67% περισσότερα σε σχέση με πέρυσι για ηλεκτρικό ρεύμα και 114% περισσότερα για φυσικό αέριο. «Εάν δεν μπορείς να ελέγξεις τις τιμές χονδρικής, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να μοιράζεις χρήμα» σχολιάζει στο Bloomberg ο Φίλιπ Λιούις, διευθύνων σύμβουλος της φινλανδικής εταιρείας ερευνών.
Η Gazprom συνεχίζει να παίζει το παιχνίδι της τουρμπίνας με τον Nord Stream 1, ισχυριζόμενη ότι οι διαρροές είναι ο λόγος για το κλείσιμό του και πως το κλειδί βρίσκεται στη Siemens, την ώρα όμως που ακόμη και το ίδιο το Κρεμλίνο παραδέχεται πως δεν σκοπεύει να ανοίξει τις στρόφιγγες αν δεν αρθούν οι κυρώσεις της Δύσης. Οι Ευρωπαίοι δεν χρειάζονται τα ειρωνικά βίντεο τoυ ρωσικού ενεργειακού κολοσσού για να αντιληφθούν ότι έχουν μπροστά τους έναν δύσκολο, σκληρό χειμώνα.
Στη Γερμανία που ως η χώρα με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τη Ρωσία είναι στο επίκεντρο της ενεργειακής κρίσης, τα νοικοκυριά είδαν τον Αύγουστο τους λογαριασμούς ρεύματος να απογειώνονται κατά 185% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα,. Τα μέτρα ελάφρυνσης της κυβέρνησης ανέρχονται στα 95 δισ. ευρώ. Παράλληλα υπάρχει δέσμευση για πλαφόν στα κέρδη των ενεργειακών επιχειρήσεων και αναδιανομή των υπερεσόδων.
Στη Βρετανία (που έχει τους πιο “τσουχτερούς” λογαριασμούς ρεύματος) το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι αυξημένο κατά 178% τον χειμώνα. Είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει μπροστά της η Λιζ Τρας, η οποία ήδη ανακοίνωσε στήριξη 40 δισ. στις επιχειρήσεις.
Στην Ολλανδία, με τις υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου, οι αυξήσεις θα είναι επίσης τριψήφιες. Δεν υπάρχουν πλαφόν στις χρεώσεις των ενεργειακών επιχειρήσεων, ενώ προωθούνται μέτρα στήριξης αξίας 16 δισ. ευρώ.
Η κατάσταση είναι πιο ελεγχόμενη στον Νότο. Στην Ιταλία το κόστος του ρεύματος έχει σχεδόν διπλασιαστεί (+ 90%), αλλά η κυβέρνηση αυξάνει τα μέτρα στήριξης. Ισπανία και Πορτογαλία επέβαλαν πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που συνυπολογίζονται για το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλσεμα οι χρεώσεις για τους καταναλωτές από τους ιδιωτικούς παρόχους να μείνουν εν πολλοίς σταθερές σε σχέση με πέρυσι (οι αυξήσεις δεν υπερβαίνουν το 1% με 2%).
Τα ελληνικά μέτρα στήριξης
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, σύμφωνα με το Bruegel, εξακολουθεί να διαθέτει την υψηλότερη στήριξη αναλογικά με το ακαθάριστο προϊόν της της (3,7% του ΑΕΠ) σε μέτρα κατά της ενεργειακής ακρίβειας. Η Αθήνα δίνει έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας, όπως και τα άλλα 26 κράτη – μέλη, αλλά και στην υποκατάσταση του ακριβού φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα. Παράλληλα καθώς η κρίση όπως φαίνεται θα έχει διάρκεια και το κόστος των οριζόντιων ενεργειακών επιδοτήσεων αρχίζει να πιέζει επικίνδυνα τα δημοσιονομικά μεγέθη, εξετάζεται αλλαγή στο μείγμα της στήριξης.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Ναυτεμπορικής, στο τραπέζι θα μπει πιθανότατα και πάλι το σενάριο των κλιμακωτών επιδοτήσεων – ανάλογα με τις καταναλώσεις ρεύματος των νοικοκυριών -, λαμβανομένης υπόψη ωστόσο και της εμπειρίας του περασμένου χειμώνα, όπου πολλά νοικοκυριά που θερμαίνονται κυρίως με ρεύμα δεν καλύφθηκαν επαρκώς από το τότε ισχύον σχήμα επιδοτήσεων.
Για τις επιδοτήσεις στο φυσικό αέριο, πηγές αναφέρουν ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να διαμορφωθούν σε επίπεδα τέτοια ώστε να ενθαρρύνουν τις λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας για τη θέρμανση στις κατοικίες, σε κάποιες περιπτώσεις με αλλαγή καυσίμου -όπου αυτό κρίνεται ως αποδοτικότερη και οικονομικότερη λύση- και σε άλλες χωρίς.
