Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Το τέλος εποχής «της αφθονίας, των βεβαιοτήτων και της απερισκεψίας», κήρυξε ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, επιστρέφοντας από τις καλοκαιρινές του διακοπές. «Αυτό που ζούμε είναι μάλλον μιας μεγάλης ανατροπής ή μιας μεγάλης αναστάτωσης… Όπως λένε κάποιοι, ίσως η μοίρα μας είναι να διαχειριζόμαστε συνεχώς κρίσεις ή καταστάσεις έκτακτης ανάγκης», υπογράμμισε ο Γάλλος πρόεδρος στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού του συμβουλίου. «Οι συμπατριώτες μας μπορεί να αντιδρούν με πολλή ανησυχία», είπε ο Μακρόν και συνέστησε στους υπουργούς του «να λένε τα πράγματα με το όνομά τους, αλλά χωρίς καταστροφολογίες».
Οι παραινέσεις του Γάλλου προέδρου δεν είναι τυχαίες. Με τις τιμές της ενέργειας στα ύψη και τον πληθωρισμό σε επίπεδα ρεκόρ, οι Γάλλοι, όπως και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι βιώνουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες –εδώ και δεκαετίες- για την επιβίωσή τους. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης λόγω του υψηλού πληθωρισμού που τρέχει σχεδόν με 9% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη, καθίσταται το πλέον κρίσιμο ζήτημα ,που θα μπορούσε να προκαλέσει έντονες κοινωνικές κινητοποιήσεις από το φθινόπωρο. Η Γαλλία ανησυχεί πρωτίστως. Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά 0,5% το πρώτο τρίμηνο και θα συνεχίσουν να μειώνονται.
Η Γαλλία είναι η χώρα των G7 όπου το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών έχει μειωθεί περισσότερο, σύμφωνα μελέτη του ΟΟΣΑ, που δημοσιεύτηκε στις αρχές Αυγούστου. Μόνο η Ισπανία (-4,1%) και η Αυστρία (-5,5%) έχουν χειρότερα αποτελέσματα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Έτσι, δύο στους τρεις Γάλλους προσδοκούν ότι η επιστροφή από τις διακοπές ,θα χαρακτηριστεί από έκρηξη των κοινωνικών κινημάτων ,σύμφωνα με δημοσκόπηση του ViaVoice για τη Liberation .
Κίνδυνος για τη μεσαία τάξη
Στη Γερμανία- την πρώτη οικονομία της ευρωζώνης- τέσσερις στις 10 μικρομεσαίες επιχειρήσεις βλέπουν ήδη την επιβίωσή τους σε κίνδυνο, σύμφωνα με έρευνα της Ομοσπονδιακής Ένωσης Μεσαίων Επιχειρήσεων (BVMW). «Ο πόλεμος προκάλεσε τεράστια ζημιά στη γερμανική οικονομία», τονίζει ο Μάρτσελ Φράτσερ, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), προσθέτοντας ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και «η γερμανική οικονομία θα το αισθανθεί αυτό τα επόμενα χρόνια. Υπάρχει βέβαια μια διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες κρίσεις: «Θα μπορούσαμε να βιώσουμε μια ασυνήθιστη ύφεση στην οποία δεν θα δούμε αύξηση της ανεργίας, αλλά σημαντική μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και επομένως ενός ασυνήθιστα μεγάλου αριθμού ανθρώπων», λέει ο Φράτσερ και προσθέτει: «Τα προβλήματα θα συνεχιστούν για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια – μέχρι να είμαστε πραγματικά ανεξάρτητοι από το ρωσικό αέριο. Αυτό θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το 2025. Αυτό σημαίνει απώλειες 150 έως 200 δισεκατομμύρια ευρώ», τόνισε ο Γερμανός οικονομολόγος.
Η Βρετανία «στο πόδι»
Μια ιστορική κοινωνική κινητοποίηση έχει ξεκινήσει από την περασμένη Κυριακή στο Ηνωμένο Βασίλειο. Απεργούν για 8 ημέρες οι λιμενεργάτες στο μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της χώρας- το Φιλιξστόου-αξιώνοντας αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό, Ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε τον Ιούλιο το 10,1% σε ετήσια βάση και ενδέχεται να ξεπεράσει το 13% τον Οκτώβριο, το υψηλότερο ποσοστό που καταγράφεται σε χώρα της G7. Η άνοδος των τιμών απέχει πολύ από το να συγκρατηθεί και θα μπορούσε να σκαρφαλώσει στο 18% τον Ιανουάριο του 2023, σύμφωνα με υπολογισμούς της αμερικανικής Citibank.
Πρόκειται για την πρώτη απεργία που πραγματοποιείται από το 1989 στο λιμάνι αυτό της ανατολικής Αγγλίας, στο οποίο φτάνουν ετησίως περίπου 4 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια. «Η διαχειρίστρια εταιρεία του λιμανιού-η Hutchinson Ports – ενώ απορρίπτει τα μισθολογικά αιτήματα των εργαζομένων- την ίδια χρονιά διένειμε 99 εκ. λίρες στους μετόχους της», λέει εκπρόσωπος των λιμενεργατών.
Στη Βρετανία επικρατεί απεργιακός πυρετός καθώς οι εργαζόμενοι σε πολλούς τομείς ζητούν μισθολογικές αυξήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό που ακολουθεί ανοδική πορεία: Οι σιδηροδρομικοί, οι εργαζόμενοι στην αποκομιδή των απορριμάτων, οι δημόσιοι υπάλληλοι,ακόμη και οι δικηγόροι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ενωση Δικηγόρων προκήρυξε απεργία διαρκείας από τις 5 Σεπτεμβρίου για υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. «Καταγράφεται μια απώλεια στην αγοραστική δύναμη άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή» , σύμφωνα με τον Guardian
Το Ηνωμένο Βασίλειο συγκλονίζεται από ένα κοινωνικό κίνημα, που ξεκίνησε τον Ιούνιο, το οποίο συνεχίζει να αναπτύσσεται. Ένα σπάνιο φαινόμενο στη χώρα, που δεν γνώρισε μια τέτοια κοινωνική εξέγερση από τη δεκαετία του 1980, και τις απεργίες που είχαν ξεσπάσει στα ανθρακωρυχεία, ενάντια στις νέο-φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ. «Πρόκειται για μια κρίση ενδημικής κλίμακας», όπως εκτιμά η συνομοσπονδία των βρετανικών συνδικάτων- Trades Union Congress (TUC), περιγράφοντας τη σοβαρότητα της κοινωνικής κρίσης που επηρεάζει το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα συνδικάτα εκτιμούν ότι η επόμενη αύξηση στον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος θα ισοδυναμεί με την καταδίκη των νοικοκυριών, που «δεν θα μπορούν να δώσουν προτεραιότητα στη σίτιση των παιδιών τους ή στη θέρμανση των σπιτιών τους. Περισσότερες από 70 ανθρωπιστικές οργανώσεις προτρέπουν με ανοιχτή επιστολή τους δύο υποψήφιους διαδόχους του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον- τη Λιζ Τρας και τον Ρίσι Σούνακ -να διπλασιάσουν το πρόγραμμα έκτακτης υποστήριξης που ανακοινώθηκε τον Μάιο.
Κύμα απεργιών
Καθώς οι μισθοί υποχωρούν και οι τιμές αυξάνονται σχεδόν παντού, η Ευρώπη θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα κύμα διαμαρτυριών τους επόμενους μήνες. Στη Δυτική Ευρώπη, μόνο το Βέλγιο, όπου οι μισθοί εξακολουθούν να αναπροσαρμόζονται με βάση τον πληθωρισμό, έχει καταφέρει να διατηρήσει την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Ίδια τάση στη Γερμανία, όπου οι πραγματικοί μισθοί αναμένεται να μειωθούν κατά 3% φέτος. Ενώ οι διαπραγματεύσεις για τους μισθούς πρόκειται να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο, η κυβέρνηση και οι εργοδότες καλούν τα συνδικάτα να μετριάσουν τα αιτήματά τους. Οι λόγοι που αναφέρονται είναι οι ίδιοι παντού: Η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών και η μέριμνα να αποφευχθεί η δημιουργία «μιας σπείρας τιμών-μισθών».
Σε αυτή τη νέα πολιτική περίοδο, που ο πληθωρισμός είναι στο μυαλό όλων, το ερώτημα είναι αν στις αποφάσεις των κυβερνήσεων για τη δημοσιονομική ή ακόμη και την ενεργειακή πολιτική, θα μετρήσει το κοινωνικό κόστος. Και ο κίνδυνος έκρηξης…
