Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
To hashtag #DontPayUk τρεντάρει στη Βρετανία τα τελευταία 24ωρα. Πρόκειται για την πρωτοβουλία μίας ομάδας που καλεί τους καταναλωτές να κηρύξουν στάση πληρωμών στους λογαριασμούς ρεύματος και θέρμανσης. Περίπου 100.000 πολίτες έχουν ήδη υπογράψει τη σχετική online διακήρυξη κόντρα στις προειδοποιήσεις για τις συνέπειες που θα έχουν όσοι αφήσουν απλήρωτες τις οφειλές τους.
Με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για άλμα 81% στο κόστος ενέργειας τον Οκτώβριο, ύστερα από αύξηση 19% τον Ιανουάριο, που θα οδηγήσει τον ετήσιο λογαριασμό ενέργειας πάνω από τις 4.000 στερλίνες, η στήριξη στο βρετανικό κίνημα «δεν πληρώνω» δεν αποκλείεται να ενισχυθεί περαιτέρω. Στόχος είναι οι υπογραφές να φτάσουν ακόμη και το 1 εκατομμύμριο. Εξάλλου οι απλήρωτοι λογαριασμοί υπολογίζεται ότι ήδη υπερβαίνουν το 1 δισ. στερλίνες και σύμφωνα με τη Citizens Advice τα ενεργειακά χρέη είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με το 2019. Ο οργανισμός προτρέπει τους καταναλωτές να μην ρισκάρουν να κοπεί η σύνδεσή τους και να πολλαπλασιαστούν τα βάρη τους, αλλά να επιδιώξουν ρυθμίσεις πληρωμών απευθείας με τις εταιρείες.
Το κίνημα Don’t Pay Uk όμως επιμένει ότι η κατάσταση είναι τέτοια που δεν υπάρχει άλλη λύση από μία μεγάλη «απεργία των καταναλωτών». Σημειώνει δε πως οι ιδέες του δεν είναι νέες αφού έμπνευση αποκάλεσε ο ξεσηκωμός εκατομμυρίων Βρετανών στα τέλη του 1980 και τη δεκαετία του 1990 κατά του φόρου Poll Tax.
Και αν στη φιλελεύθερη Βρετανία δεν προκαλεί έκπληξη η ανάδυση ενός τέτοιου κινήματος σε συνθήκες οξείας ενεργειακής κρίσης, στην κομμουνιστική Κίνα ένα αντίστοιχο κίνημα φαίνεται να έχει αιφνιδιάσει το καθεστώς του Σι. Η κινεζική μεσαία τάξη – που σχηματίστηκε και μεγάλωσε γρήγορα τις τελευταίες δεκαετίες- «επαναστατεί» κατά τραπεζών και κατασκευαστικών κολοσσών. Εκατοντάδες χιλιάδες αρνούνται να πληρώσουν τις δόσεις των στεγαστικών δανείων που έλαβαν, αφού τα ακίνητα που αγόρασαν δεν τους έχουν παραδοθεί ακόμη.
Οι αναλυτές της Citi υπολογίζουν ότι το μποϊκοτάζ θα αυξήσει τα κόκκινα δάνεια των κινεζικών τραπεζών κατά 83 δισ. δολάρια, αλλά το τίμημα θα είναι πολύ μεγαλύτερο για τον πρόεδρο Σι στη μορφή της όξυνσης μίας κοινωνικής αναταραχής, που είναι ήδη ορατή. Η Μπέτι Γουάνγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της ANZ πιστεύει ότι η έκταση του προβλήματος είναι πολύ μεγαλύτερο. Υπολογίζεται ότι στεγαστικά δάνεια ύψους 1,5 τρισ. γιουάν (223 δισ. δολαρίων) ή το 4% του συνόλου των δανείων, που έχουν εκδώσει οι κινεζικές τράπεζες, θα επηρεαστεί από το πρωτοφανές για τα κινεζικά δεδομένα κίνημα «δεν πληρώνω». Αν αυτό επιβεβαιωθεί θα έχουμε ισχυρές πιέσεις στις τράπεζες και απότομο φρένο στην πιστωτική επέκταση, την ώρα που η κινεζική οικονομία (έως πρόσφατα ατμομηχανή της παγκόσμιας) έχει ήδη κατεβάσει αισθητά ταχύτητα.
Κοινό στοιχείο σε ανεπτυγμένη, φιλελεύθερη Δύση και στα αναδυόμενα “υβριδικά” καθεστώτα; Η εξάντληση των πολιτών από τις αλλεπάλληλες κρίσεις που έχουν κληθεί να πληρώσουν, αδειάζοντας τις τσέπες και τα ψυχικά αποθέματά τους. Πριν καλά – καλά συνέλθουν από τη χρηματοπιστωτική κρίση και κρίση χρέους – και παρά το γενικευμένο κλίμα ευφορίας στις αγορές μετοχών και ομολόγων, απόρροια του άφθονου φθηνού χρήματος των κεντρικών τραπεζών- είχαν να αντιμετωπίσουν συνεχείς γεωπολιτικές εντάσεις, εμπορικούς πολέμους και τελικά μία πανδημία και σκληρά lockdown, που διέλυσαν προσδοκίες και περιουσίες.
Και ενώ όλοι περίμεναν την επιστροφή σε μία «κανονικότητα» (έννοια που πλέον μόνο ειρωνικό τόνο μπορεί να φέρει) ήρθαν οι πολιτικές της «μηδενικής ανοχής», που έκλεισαν κινεζικά λιμάνια κομβικής σημασίας για λίγα κρούσματα, προκάλεσαν έμφραγμα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και έστειλαν στα ύψη τις τιμές πρώτων υλών και κοντέινερς. Ούτε εκεί τελείωσαν τα βάσανα. Ένας νέος πόλεμος, αυτή τη φορά συμβατικός, στην καρδιά της Ευρώπης και το ενεργειακό πόκερ του Πούτιν φουντώνει κι άλλο τις φωτιές που είχαν ήδη ανάψει.
Όσο αυτές δεν σβήνουν η ύφεση θα πλησιάζει, τα κινήματα «δεν πληρώνω» θα πολλαπλασιάζονται και η μόνη «κανονικότητα» θα είναι η πολιτική και κοινωνική αναταραχή.
