Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Χιλιάδες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος, ΦΠΑ, φορολογίας ακινήτων και άλλων φορολογικών αντικειμένων βρίσκονται στο στόχαστρο των φοροελεγκτικών υπηρεσιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Πρόκειται κυρίως για φορολογικές υποθέσεις που αφορούν το έτος 2016 και παραγράφονται οριστικά στις 31/12/2022, καθώς το περιθώριο που έχουν οι εν λόγω υπηρεσίες για να ολοκληρώσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες ελέγχων είναι πλέον μικρότερο από έξι μήνες.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ελεγκτικού έργου, που έχει εκπονήσει ήδη η ΑΑΔΕ για το 2022, στο μικροσκόπιο των φορολογικών αρχών μπαίνουν οι ακόλουθες περιπτώσεις υποθέσεων φορολογουμένων που παραγράφονται οριστικά στις 31/12/2022:
1 Υποθέσεις παράνομου πλουτισμού με προσαύξηση περιουσίας, κατόπιν απόκτησης εσόδων και εισοδημάτων προερχόμενων από παράνομες δραστηριότητες. Ο εντοπισμός των φορολογικών υποθέσεων με αυξημένες πιθανότητες διαπίστωσης παράνομης προσαύξησης περιουσίας και μεγάλης φοροδιαφυγής γίνεται με τη χρησιμοποίηση ενός ειδικού λογισμικού για την αυτοματοποίηση των διασταυρώσεων δεδομένων μεταξύ τραπεζικών καταθέσεων και δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Το λογισμικό παρέχει τη δυνατότητα στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ να προχωρούν στο «σάρωμα» των κινήσεων των τραπεζικών λογαριασμών των φυσικών προσώπων και να ξεχωρίζουν εύκολα τις περιπτώσεις εκείνες όπου τα ποσά των πρωταρχικών καταθέσεων είναι πολύ μεγάλα σε σύγκριση με τα εισοδήματα που έχουν συμπεριλάβει οι φορολογούμενοι αυτοί στις φορολογικές δηλώσεις των ιδίων ετών. Έτσι οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες μπορούν πλέον εύκολα να εντοπίζουν τις κατ’ αρχήν αδικαιολόγητες διαφορές χρηματικών ποσών μεταξύ πρωτογενών καταθέσεων και δηλωθέντων εισοδημάτων. Ουσιαστικά, με το νέο αυτό λογισμικό τα στοιχεία από τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών χιλιάδων φυσικών προσώπων με μεγάλα ποσά αναλήψεων και καταθέσεων μέσα στην τελευταία πενταετία μπορούν πλέον να διασταυρώνονται αυτόματα και με μεγάλη ασφάλεια αξιοπιστίας με τα ποσά των δηλωθέντων εισοδημάτων τους στα αντίστοιχα έτη, προκειμένου να ξεχωρίζουν οι πλέον ενδιαφέρουσες υποθέσεις και να επιλέγονται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια ανάλυσης κινδύνου για πλήρη έλεγχο.
2 Υποθέσεις φορολογουμένων που δεν δήλωσαν ή δήλωσαν ανακριβώς αναδρομικά ποσά αποδοχών τα οποία εισέπραξαν μέσα στο 2016, αλλά αφορούν παλαιότερα έτη. Θα επαναληφθούν και το τρέχον έτος οι διαδικασίες εντοπισμού μισθωτών και συνταξιούχων που ενώ έλαβαν καθυστερημένα μέσα σε μια χρονιά ποσά αποδοχών που αφορούσαν παλαιότερα έτη, δεν προέβησαν στη δήλωση των αναδρομικών αυτών ποσών είτε τμηματικά στα έτη τα οποία αφορούν είτε εφάπαξ μέσα στο έτος που τα εισέπραξαν. Οι διαδικασίες έχουν ως στόχο περιπτώσεις μισθωτών και συνταξιούχων που δεν δήλωσαν εισπραχθέντα μέσα στο έτος 2016 αναδρομικά ποσά αποδοχών. Στους φορολογούμενους που εντοπίζονται θα αποστέλλονται ειδοποιητήρια για την ηλεκτρονική υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016. Όσοι ανταποκρίνονται και υποβάλλουν τις εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις επιβαρύνονται με τα επιπλέον ποσά φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που αναλογούν, καθώς και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Όσοι δεν προβαίνουν στην υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων βρίσκονται αντιμέτωποι όχι μόνο με καταλογισμούς των επιπλέον ποσών φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, αλλά και με βαρύτατα πρόστιμα για υποβολή ανακριβών αρχικών δηλώσεων, καθώς επίσης και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
3 Περιπτώσεις φορολογουμένων που δεν ανέγραψαν στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος τις πρόσθετες αποδοχές τους.
4 Υποθέσεις φορολογουμένων που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις ΦΠΑ, ενώ είχαν δραστηριότητα.
5 Περιπτώσεις φορολογουμένων που δεν δήλωσαν εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης. Ο εντοπισμός των φορολογουμένων αυτών είναι εφικτός κατόπιν διασταύρωσης των εισερχόμενων πληροφοριών από αλλοδαπές αρχές μέσω της Διεθνούς Διοικητικής Συνεργασίας, με τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, για το έτος 2016.
6 Υποθέσεις ιδιοκτητών εκμισθούμενων ακινήτων που δεν δήλωσαν εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις, τα οποία απέκτησαν το 2016. Ο εντοπισμός των περιπτώσεων αυτών είναι εφικτός με αξιοποίηση στοιχείων και πληροφοριών που έχουν αποσταλεί στη Φορολογική Διοίκηση από όσους διαχειρίζονται ψηφιακές πλατφόρμες βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Πέραν της πενταετίας
Σημειώνεται, εξάλλου, ότι οι διατάξεις των νόμων 2238/1994 (Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις των ετών προ του 2014), 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις από το 2014 και μετά), 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) και 2859/2000 (Κώδικας ΦΠΑ), όπως ισχύουν αυτή τη στιγμή, προβλέπουν ότι στις 31/12/2022 λήγουν οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για την οριστική επιβολή φόρων και προστίμων όχι μόνο σε υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ του έτους 2016, αλλά και στις ακόλουθες φορολογικές υποθέσεις:
α) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2013, για τις οποίες υποβλήθηκαν αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις εντός του 2019. Για τις υποθέσεις αυτές η αρχική πενταετής προθεσμία παραγραφής, η οποία έληγε κανονικά στις 31/12/2019 (πέντε χρόνια από τη λήξη του έτους 2014 στο οποίο έπρεπε να είχε υποβληθεί η αρχική εμπρόθεσμη δήλωση) παρατάθηκε για ακόμη τρία χρόνια, μέχρι τις 31/12/2022, επειδή οι αρχικές δηλώσεις υποβλήθηκαν στο τελευταίο έτος (στο πέμπτο έτος) της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής.
β) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2011, για τις οποίες, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, δηλαδή μετά τις 31/12/2017, περιήλθαν σε γνώση των αρμόδιων φορολογικών αρχών συμπληρωματικά στοιχεία από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτή που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
γ) Υποθέσεις ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2011 στις οποίες διενεργήθηκε αρχικός φορολογικός έλεγχος εντός της κανονικής πενταετούς προθεσμίας παραγραφής, δηλαδή μέχρι 31/12/2017, αλλά μετά την ημερομηνία αυτή περιήλθαν σε γνώση των αρμόδιων φορολογικών αρχών συμπληρωματικά στοιχεία από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
Οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες (το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων και οι ΔΟΥ) επικεντρώνουν τους ελέγχους τους και στις παραπάνω υποθέσεις προκειμένου να κοινοποιήσουν εγκαίρως, πριν από 31/12/2022, τις πράξεις οριστικού διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου ώστε το Δημόσιο να μη χάσει το δικαίωμα βεβαίωσης και είσπραξης ποσών σημαντικού ύψους.
Μη υποβολή δηλώσεων
Πέραν των φορολογικών υποθέσεων που παραγράφονται μετά τις 31/12/2022, οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες, ακολουθώντας οδηγίες που έλαβαν από τη διοίκηση της ΑΑΔΕ, θα επικεντρώσουν το έργο τους και στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Υποθέσεις φυσικών και νομικών προσώπων που δεν υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016. Η ΑΑΔΕ θα αποστείλει σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που δεν υπέβαλαν δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016 πράξεις εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου, με τις οποίες θα καλέσει τους φορολογούμενους αυτούς να πληρώσουν ποσά φόρου εισοδήματος, ειδική εισφοράς αλληλεγγύης, τέλους επιτηδεύματος και φόρου πολυτελούς διαβίωσης υπολογισμένα κατ’ εκτίμηση από τις αρμόδιες φορολογικές υπηρεσίες. Τα ειδοποιητήρια πληρωμής εκτιμώμενου φόρου θα σταλούν ομαδικά στους συγκεκριμένους φορολογούμενους. Η ΑΑΔΕ θα εφαρμόσει για ακόμη μία χρονιά το άρθρο 33 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, το οποίο προβλέπει ότι «σε περιπτώσεις που ο φορολογούμενος, παρά την υποχρέωσή του να υποβάλει φορολογική δήλωση σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας, δεν υποβάλει φορολογική δήλωση, η Φορολογική Διοίκηση δύναται να εκδώσει πράξη εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου ορίζοντας τη φορολογητέα ύλη, με βάση κάθε στοιχείο και πληροφορία που έχει στη διάθεσή της και αφορούν ιδίως το επίπεδο διαβίωσής του, την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του ή ομοειδείς επιχειρηματικές ή επαγγελματικές δραστηριότητες. Εάν, μετά την έκδοση της πράξης αυτής ο φορολογούμενος υποβάλει φορολογική δήλωση, η πράξη αυτή παύει να ισχύει αυτοδικαίως». Οι φορολογούμενοι που θα λάβουν τις πράξεις εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου έχουν τις ακόλουθες δύο εναλλακτικές επιλογές:
α) είτε να πληρώσουν εφάπαξ εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση των πράξεων εκτιμώμενου προσδιορισμού τα αναγραφόμενα σε αυτές ποσά,
β) είτε να υποβάλουν εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση των πράξεων εκπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2016, προκειμένου με βάση τις δηλώσεις αυτές να εκδοθούν κανονικά εκκαθαριστικά (πράξεις διοικητικού προσδιορισμού) φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016, στα οποία τα ποσά που θα βεβαιωθούν σε βάρος τους θα είναι προσαυξημένα με τα προβλεπόμενα ποσά προστίμων και τόκων εκπρόθεσμης καταβολής. Η υποβολή των εκπρόθεσμων αυτών δηλώσεων πρέπει να γίνει μαζί με τα συνοδευτικά έγγραφα με ψηφιακή απεικόνιση (scan) μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ ή με φυσικό φάκελο ταχυδρομικά, είτε με συστημένη επιστολή, είτε με υπηρεσία ταχυμεταφοράς. Είναι, επίσης, δυνατή η κατάθεση των δηλώσεων αυτών και στα γραφεία πρωτοκόλλου των αρμοδίων ΔΟΥ.
- Νομικά πρόσωπα που δεν υπέβαλαν δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) έτους 2017 και απέφυγαν να καταβάλουν τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) νομικών προσώπων του έτους αυτού. Η ΑΑΔΕ προγραμματίζει να αποστείλει πράξεις εκτιμώμενου προσδιορισμού φόρου και σε εταιρείες και λοιπές νομικές οντότητες που δεν υπέβαλαν δηλώσεις Ε9 για το 2017, με τις οποίες θα τις καλεί να πληρώσουν ποσά ΕΝΦΙΑ για το 2017 υπολογισμένα κατ’ εκτίμηση από τις αρμόδιες φορολογικές υπηρεσίες. Και στην περίπτωση αυτή θα ισχύσουν οι προθεσμίες και οι διαδικασίες που περιγράψαμε παραπάνω για τον φόρο εισοδήματος του 2016.
