Μπορεί η ΕΕ να βγάλει τον χειμώνα χωρίς φυσικό αέριο από τη Ρωσία; Και αν βρεθούν εναλλακτικοί πάροχοι, σε ποια τιμή θα μας προμηθεύσουν το απαραίτητο φυσικό αέριο; Μιλώντας στην Deutsche Welle, η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Κάντρι Σίμσον καταγράφει τα προβλήματα, αλλά υποστηρίζει ότι η Ευρώπη είναι θωρακισμένη απέναντι στην επαπειλούμενη ενεργειακή κρίση. «Σίγουρα θα επιβιώσουμε τον χειμώνα», λέει η Κάντρι Σίμσον. «Ήδη από τις αρχές της χρονιάς έχουμε αρχίσει τις απαραίτητες προετοιμασίες. Γνωρίζουμε ότι η Ρωσία δεν είναι αξιόπιστος εταίρος και μπορεί να κλείσει τη στρόφιγγα ανά πάσα στιγμή. Αλλά είμαστε προετοιμασμένοι. Ξέρουμε ότι με τη βοήθεια αξιόπιστων προμηθευτών και με τις αποθήκες φυσικού αερίου να γεμίζουν, μπορούμε να βγάλουμε τον χειμώνα με ασφάλεια, χωρίς να καταφύγουμε σε μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης».
Η Επίτροπος από την Εσθονία παραδέχεται ότι η συμφωνία σε μία κοινή ευρωπαϊκή γραμμή δεν ήταν εύκολη, όπως φάνηκε και στην τελευταία έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες. Μάλλον δεν περίμενε κανείς κάτι διαφορετικό, καθώς όπως επισημαίνει, τα κράτη-μέλη έχουν διαφορετικό ενεργειακό μείγμα και διαφορετικές ανάγκες. Τελικά επήλθε συμφωνία. Αυτό που έχει σημασία τώρα, τονίζει η Επίτροπος, είναι «να αρχίσουμε αμέσως την εξοικονόμηση ενέργειας. Τα προληπτικά μέτρα θα μας επιτρέψουν να βγάλουμε τον χειμώνα με μικρότερη οικονομική απώλεια και με λιγότερο οδυνηρές συνέπειες για τη βιομηχανία μας από εκείνες που θα είχαμε εάν δεν κάναμε τίποτα τώρα και ξαφνικά τον χειμώνα η Ρωσία αποφάσιζε να κόψει το φυσικό αέριο. Δεν περιμένουμε λοιπόν τα επόμενα βήματα των άλλων, προχωρούμε μόνοι μας στην απαραίτητη προετοιμασία».
«Οι κυρώσεις αποδεικνύουν την αλληλεγγύη εντός ΕΕ»
Πολλοί εκτιμούν ότι η επαπειλούμενη ενεργειακή κρίση, αλλά και οι γενικότερες γεωπολιτικές εξελίξεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία έχουν διχάσει για μία ακόμη φορά την Ευρώπη. Η Επίτροπος δεν συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση. «Η καλύτερη απόδειξη για το πνεύμα αλληλεγγύης που επικρατεί είναι τα επτά πακέτα κυρώσεων που ομόφωνα έχουν επιβληθεί στη Ρωσία και καλύπτουν διάφορους τομείς της παραγωγής ενέργειας. Έχουμε ήδη ένα αξιόπιστο δίκτυο εναλλακτικών οδών για το φυσικό αέριο και εκεί βλέπουμε ότι τα κράτη-μέλη υποστηρίζουν γειτονικές χώρες. Τώρα συντονίζουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), καθώς εισάγουμε πλέον ποσότητες-ρεκόρ από άλλους προμηθευτές, εκτός της Ρωσίας…»
Η Κάντρι Σίμσον, η οποία παλαιότερα είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών στην Εσθονία, επισημαίνει το γεγονός ότι οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ έχουν τριπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες, σε μία προσπάθεια αναπλήρωσης του ρωσικού φυσικού αερίου. Το ερώτημα είναι βέβαια τι σημαίνουν όλα αυτά για τα νοικοκυριά στην Ευρώπη. Θα κληθούν να πληρώσουν εκείνα το τίμημα των γεωπολιτικών εξελίξεων; Η Επίτροπος είναι κατηγορηματική: «Τα νοικοκυριά θεωρούνται ‘προστατευόμενοι καταναλωτές’, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αυτό. Ακόμη και στο χειρότερο σενάριο που θα χάσουμε κάποια φορτία LNG στον διεθνή ανταγωνισμό και θα έχουμε πολύ σκληρό χειμώνα με ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες, θα προστατεύσουμε τα νοικοκυριά. Τα σπίτια μας θα έχουν θέρμανση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε κι εμείς να βοηθήσουμε, κατεβάζοντας λίγο τον θερμοστάτη, για παράδειγμα. Είναι και αυτό μία πράξη αλληλεγγύης».
Εθνική επιλογή η πυρηνική ενέργεια
Στον απόηχο της συζήτησης για εξοικονόμηση καυσίμων, το λόμπι της πυρηνικής ενέργειας επιστρέφει. Ήδη η ΕΕ αποφάσισε να συμπεριλάβει την ατομική ενέργεια στις «οικολογικές μορφές ενέργειας» για ένα μεταβατικό χρονικό διάστημα, μέχρι να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Σήμερα πολλοί – μεταξύ αυτών και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ- προτείνουν την επαναλειτουργία πυρηνικών εργοστασίων προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες του χειμώνα. Απαντώντας στο ερώτημα για επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας η Επίτροπος Σίμσον επισημαίνει: «Με βάση τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, τα κράτη-μέλη είναι ελεύθερα να διαλέξουν το ενεργειακό μείγμα που επιθυμούν. Κάποια προτιμούν να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους με τη βοήθεια της πυρηνικής ενέργειας, υπάρχουν και πέντε κράτη-μέλη που ακόμη εισάγουν πυρηνικά καύσιμα από τη Ρωσία. Βοηθούμε αυτά τα κράτη-μέλη, ώστε να απεξαρτηθούν από τις εισαγωγές αυτές, το συντομότερο δυνατόν».
Ντάνκαν Φίνλεϊ, Κριστίν Μούντγα
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
