Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Το 16% των Γερμανικών εταιρειών έχουν μειώσει ή ετοιμάζονται να μειώσουν την παραγωγή και να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους, λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας. Αυτό είναι το συμπέρασμα έρευνας σε 3.500 εταιρείες από το Γερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (DIHK), που δημοσίευσε η Handelsblatt. «Πρόκειται για ανησυχητικούς αριθμούς», λέει ο πρόεδρος του DIHK, Πέτερ Αντριαν. «Πολλές εταιρείες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κλείσουν ή να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε άλλες τοποθεσίες», προσθέτει.
Το επιχειρηματικό κλίμα στη Γερμανία-την ατμομηχανή της Ευρώπης- επιδεινώθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο τον Ιούλιο, σύμφωνα με την μηνιαία έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών Ifo. Ο δείκτης Ifo για το επιχειρηματικό κλίμα, ο κορυφαίος οικονομικός δείκτης της Γερμανίας, υποχώρησε αυτόν τον μήνα κατά 3,6 μονάδες, στις 88,6 μονάδες ,από 92,2,τον Ιούνιο. «
Η Γερμανία βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης», δήλωσε ο πρόεδρος του Ifo, Κλεμενς Φουεστ. Οικονομολόγοι και αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters προέβλεψαν κατά μέσο όρο πτώση στο 90,2,καθώς οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και οι φόβοι για έλλειψη φυσικού αερίου επιβαρύνουν τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπη. Η έρευνα σε περίπου 9.000 εταιρείες δείχνει ότι οι επιχειρηματίες αναμένουν σημαντική επιδείνωση της οικονομίας τους επόμενους μήνες. «Η ύφεση χτυπά την πόρτα, δεν μπορούμε πλέον να το αποκλείσουμε», δήλωσε ο Κλάους Φόλραμπε, οικονομολόγος του Ifo. «Ο δείκτης Ifo δείχνει πλέον ξεκάθαρα μια επιβράδυνση της γερμανικής οικονομίας», δήλωσε ο οικονομικός αναλυτής της Commerzbank, Γεργκ Κρέμερ.
«Η σοβαρότητα της κατάστασης δυστυχώς εξαρτάται κυρίως από τον Βλαντιμίρ Πούτιν», λέει η Φρίτζι Κέλερ Γκάιμπ από την KfW «Πάνω από όλα, ο φόβος μιας παρατεταμένης διακοπής της παροχής φυσικού αερίου σε σχέση με τη συντήρηση του Nord Stream 1 είναι πιθανό να θόλωσε τις επιχειρηματικές προοπτικές πολλών εταιρειών», εξηγεί.
Ελάχιστες ελπίδες ανάκαμψης
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της VP Bank, Τόμας Γκίτσελ προειδοποιεί ότι «η δαμόκλειος σπάθη» της περικοπής του ρωσικού αερίου επικρέμεται πάνω από τις οικονομικές προοπτικές. «Μια ύφεση δύσκολα μπορεί να αποφευχθεί».
Ο Αλεξάντερ Κρούγκερ από τη Hauck Aufhauser Lampe Privatbank έχει ελάχιστες ελπίδες για μια γρήγορη στροφή προς το καλύτερο: «Η διακοπή παροχής αερίου και η αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού παραμένουν ο κύριος οικονομικός κίνδυνος. Το αδύναμο ευρώ αυξάνει τις ανησυχίες για το κόστος και τον πληθωρισμό. Προς το παρόν είναι εντελώς ασαφές από πού θα προέλθει μια οικονομική ανάκαμψη». Σύμφωνα με την Bundesbank, η γερμανική οικονομία δεν κινήθηκε σχεδόν καθόλου την άνοιξη. Εκτός από την κρίση του φυσικού αερίου, τα συνεχιζόμενα προβλήματα εφοδιασμού στο εξωτερικό εμπόριο και ο υψηλός πληθωρισμός είναι πιθανό να βαρύνουν περισσότερο. Επιπλέον, υπάρχουν τα αυξανόμενα επιτόκια ,που ανεβάζουν το κόστος δανεισμού εταιρειών και καταναλωτών και έτσι περιορίζουν τις επενδύσεις και τις καταναλωτικές δαπάνες.
Τον περασμένο Μάιο, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης εισήγαγε περισσότερα από όσα εξήγαγε για πρώτη φορά μετά από τρεις δεκαετίες. Για πρώτη φορά δηλαδή, το εμπορικό ισοζύγιο δεν ήταν πλεονασματικό, διαγράφονταςένα σερί νικών ως «Exportweltmeister» ή «παγκόσμια πρωταθλήτρια εξαγωγών» από την επανένωση της χώρας. «Αυτή μπορεί πραγματικά να είναι η αρχή μιας πιο αδύναμης περιόδου για τη Γερμανία», δήλωσε ο Αχίμ Τρούγκερ, ένας από τους «σοφούς» οικονομικούς εμπειρογνώμονες που συμβουλεύουν την καγκελαρία. «Αν κάποιος αντιμετώπισε ποτέ τη Γερμανία ως πρότυπο, ίσως είναι καιρός να έχει μια ρεαλιστική άποψη για τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία. Κανείς δεν είναι τέλειος», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τρούγκερ.
Ρωγμές στο μεταπολεμικό θαύμα
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία, ενισχυμένη από την αμερικανική βοήθεια, οικοδόμησε την οικονομία της στους εξαγωγικούς πυλώνες της αυτοκινητοβιομηχανίας, της χημικής βιομηχανίας και των μηχανημάτων. Τρεις πυλώνες, ελεγχόμενοι όμως μέσω τραπεζών όπως η Deutsche Bank που κατέχει μερίδια σε βιομηχανικές εταιρείες – ένα σύστημα γνωστό ως Deutschland AG ή Germany Inc.
Η Bundesbank διατήρησε το μάρκο σταθερό, η οικονομία στηρίχθηκε στο φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και τα συνδικάτα «συνδέθηκαν» με τα διοικητικά συμβούλια για τον έλεγχο των μισθών. Το αποτέλεσμα; μια εικόνα μιας βιομηχανικής υπερδύναμης, θαυμαστής σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά τροφοδότησαν τα άλματα στις εξαγωγές της χώρας στις δεκαετίες του 1980, του 1990 και του 2000, ακόμη και όταν το γερμανικό μάρκο αντικαταστάθηκε από το ευρώ, αλλά με μια ισοτιμία που διατήρησε ελκυστικές τις γερμανικές εξαγωγές.
Στη συνέχεια όμως, η αλαζονική επιμονή του Βερολίνου στην κρίση χρέους, απέναντι σε χώρες όπως η Ελλάδα , για την αποδοχή σκληρών «μηνομονιακών» όρων με δάνεια έκτακτης ανάγκης, τροφοδότησε μεγαλύτερη δυσαρέσκεια, ακόμη και οργή, ειδικά στον Ευρωπαϊκό Νότο
Ο νέος καγκελάριος Όλαφ Σολτς, επεδίωξε βέβαια από την αρχή να αναζωπυρώσει το πνεύμα συνεργασίας με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και με τα γερμανικά συνδικάτα. Στόχος του σοσιαλδημοκράτη Σολτς ήταν να αναβιώσει το μοντέλο συνεργασίας που καθιερώθηκε το 1967, όταν η Γερμανία έπεσε σε ύφεση για πρώτη φορά από τη μεταπολεμική άνθησή της.
Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν τώρα ότι θα ανοίξει τώρα για τη Γερμανία ένα ζοφερό κεφάλαιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η Γερμανία θα αναπτυχθεί κατά 1,6% φέτος σε σύγκριση με 3,1% για τη Γαλλία και 4% για την Ισπανία. «Η νέα παγκοσμιοποίηση, η αναταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού και η φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία-όλα αυτά αλλάζουν και αλλάζουν για τα καλά», λέει ο Κάρστεν Μπερζέσκι , οικονομολόγος στην ολλανδική τράπεζα ING.
Τώρα το Βερολίνο, επιδιώκει σε συνεργασία με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να πείσει τους υπόλοιπους ευρωπαίους εταίρους να ενισχύσουν «με αλληλεγγύη» τη γερμανική βιομηχανία, εξοικονομώντας 15% φυσικό αέριο ως τον Μάρτιο του 2023. Εχει ο καιρός γυρίσματα…
