Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Τα δανειοδοτικά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, πόροι του ΕΠΑνΕΚ συνδυαζόμενοι με εργαλεία της ΕΑΤ, το Πρόγραμμα Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης του ΕΣΠΑ, αλλά και προγράμματα τόσο του ΕΣΠΑ όσο και του αναπτυξιακού νόμου, τα οποία σύντομα θα είναι διαθέσιμα, φαίνεται ότι θα αποτελέσουν την πρώτη γραμμή άμυνας για τις ελληνικές επιχειρήσεις που σύντομα, λόγω των διεθνών συνθηκών, θα δουν το κόστος δανεισμού να αυξάνεται σημαντικά.
Η αναμενόμενη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής από τις τράπεζες προκαλεί έντονο προβληματισμό στην ελληνική επιχειρηματικότητα, η οποία, έπειτα από μια δεκαετία υψηλών επιτοκίων εξαιτίας της εγχώριας οικονομικής κρίσης, καλείται και πάλι να έρθει αντιμέτωπη με το υψηλό κόστος δανεισμού.
Ανάλογος είναι και ο προβληματισμός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, το οποίο θα μπει σε μια διαδικασία αναζήτησης βαλβίδων αποσυμπίεσης για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις των υψηλών επιτοκίων.
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι φωνές των φορέων εκπροσώπησης των επιχειρήσεων που ζητούν την επίσπευση των διαδικασιών για την ενεργοποίηση των προγραμμάτων ενίσχυσης της ρευστότητας, είτε μέσω του νέου ΕΣΠΑ, είτε μέσω του αναπτυξιακού νόμου, ώστε να στηριχθούν πρωτίστως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες εν πολλοίς είναι αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό.
Θετική συγκυρία
Αυτή την περίοδο των έντονων διεθνών αναταράξεων στις χρηματαγορές και την αγορά χρέους, η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί σχετικά τυχερή διότι σε ένα μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα μπορούσε υπό τις υπάρχουσες συνθήκες να αμυνθεί εν μέρει στα υψηλά επιτόκια.
Και τις συνθήκες αυτές τις δημιουργούν οι δανειοδοτικοί πόροι των 12,9 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και τα 26,2 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που αποσπά την έγκριση της Κομισιόν για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) το οποίο είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο χρηματοδότησης των μικρομεσαίων και των πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Μάλιστα, τμήμα πόρων του ΕΠΑνΕΚ, που υπολογίζονται στα περίπου 920 εκατ. ευρώ, θα κατευθυνθεί στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, προκειμένου σε συνεργασία με τις εμπορικές και συνεταιριστικές τράπεζες να δημιουργηθούν χρηματοδοτικά εργαλεία χαμηλού ή επιδοτούμενου επιτοκίου για τις ΜμΕ.
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Σήμερα οι επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν μπορούν να εξασφαλίσουν δάνεια με πολύ χαμηλό επιτόκιο από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτή τη στιγμή, όπως γνωστοποίησε πριν από μερικές ημέρες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, υπάρχουν οι δανειοδοτικοί πόροι ύψους 1,6 δισ. ευρώ οι οποίοι διατίθενται με επιτόκιο αναφοράς 0,35%.
Πρόκειται για ένα πρωτοφανές χαμηλό επιτόκιο για τα ελληνικά δεδομένα, πλην όμως, όπως ο ίδιος σημείωσε, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να βιαστούν να το κλειδώσουν, διότι οι επόμενοι κύκλοι χρηματοδότησης είναι δεδομένο ότι θα είναι ακριβότεροι.
Η πλατφόρμα που υποστηρίζει την ηλεκτρονική υποβολή των επενδυτικών σχεδίων για δανειακή χρηματοδότηση είναι ενεργή, ήδη, πάνω από 600 επενδυτικά σχέδια βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας, εκ των οποίων 20, συνολικού προϋπολογισμού 700 εκατ. ευρώ, έχουν υποβληθεί επισήμως.
Από τα 700 εκατ. ευρώ, στα 264 εκατ. ευρώ ανέρχονται οι δανειακοί πόροι από το ΤΑΑ, τα ίδια κεφάλαια είναι 223 εκατ. ευρώ και τα εμπορικά δάνεια φτάνουν τα 204 εκατ. ευρώ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δανειοδοτικοί πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης μπορούν να συνδυαστούν και με τις επιχορηγήσεις ή τις φοροαπαλλαγές του νέου αναπτυξιακού νόμου, επιφέροντας το μέγιστο οικονομικό όφελος για τις επιχειρήσεις που θα το επιλέξουν.
Επισημαίνεται ότι στο σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης υπάρχουν και τα προγράμματα επιχορηγήσεων, όπως αυτά για τον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, αλλά και του ψηφιακού μετασχηματισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η Αναπτυξιακή Τράπεζα
Αν και τα επιτόκια των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας κινούνται στον μέσο όρο της αγοράς, καθώς τα δάνεια χορηγούνται από τις εμπορικές και τις συνεταιριστικές τράπεζες, υπάρχουν και οι ευκαιρίες. Αυτές συνίστανται στο γεγονός ότι πάντα η ΕΑΤ είχε χρηματοδοτικά εργαλεία που παρέχουν επιδότηση του επιτοκίου δανεισμού, είτε με χρονικό όριο, όπως για παράδειγμα τα άτοκα δάνεια για δύο έτη, είτε σε ποσοστό. Αυτή τη στιγμή είναι ενεργό το χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΑΤ που φέρει την επωνυμία «Επιχειρηματική Χρηματοδότηση» και παρέχει μέσω των τραπεζών δάνεια επενδυτικού σκοπού, των οποίων το 40% είναι άτοκο. Το εν λόγω χρηματοδοτικό εργαλείο υπολογίζεται ότι θα χορηγήσει επενδυτικά δάνεια συνολικού προϋπολογισμού σχεδόν 400 εκατ. ευρώ. Με τον ίδιο τρόπο, αλλά με μικρότερο προϋπολογισμό λειτουργεί και το Ταμείο Δυτικής Μακεδονίας, που επίσης έχει συστήσει η ΕΑΤ.
Βέβαια, σύμφωνα τόσο με την Αναπτυξιακή όσο και το υπουργείο Ανάπτυξης, στο επόμενο διάστημα, πλην των εγγυοδοτικών προγραμμάτων, θα υπάρξουν και άλλα στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία για τη δανειοδότηση με ευνοϊκούς όρους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ο αναπτυξιακός νόμος
Πηγή άντλησης ρευστότητας για επενδυτικά σχέδια μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι και ο νέος αναπτυξιακός νόμος. Ο νέος νόμος περιλαμβάνει 13 θεματικά καθεστώτα και πλην του ΣΔΑΜ, το οποίο θα είναι το πρώτο που θα προκηρυχθεί (σ.σ. αναμένεται εντός Ιουλίου) σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις του αναπληρωτή υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Νίκου Παπαθανάση, θα ακολουθήσουν άλλα τρία καθεστώτα: η «Μεταποίηση – Εφοδιαστική Αλυσίδα», η «Αγροδιατροφή» και ο «Αγροτουρισμός». Το μέγιστο ύψος επιχορήγησης που προβλέπει ο αναπτυξιακός νόμος είναι τα 3 εκατ. ευρώ και αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ το μέγιστος ύψος της φορολογικής απαλλαγής τα πέντε εκατ. ευρώ. Ωστόσο, υπάρχει δυνατότητα αύξησης του οφέλους για έναν επενδυτή με τη συνδυαστική χρήση της επιχορήγησης, της φοροαπαλλαγής και της δανειοδότησης με χαμηλό επιτόκιο από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συμφωνία ΕΑΤ με Attica Bank
Συμφωνία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB) για τη συμμετοχή της στο «Ταμείο Εγγυοδοσίας Καινοτομίας» που θα παρέχει χρηματοδοτική στήριξη στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις υπέγραψε η Attica Bank.
Μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Καινοτομίας, η Attica Bank χρηματοδοτεί με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους τις καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις με έντονο εξωστρεφή χαρακτήρα.
Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων για έρευνα και καινοτομία, με ποσό δανείου από 25.000 ευρώ μέχρι και 400.000 ευρώ, με μηδενική προμήθεια εγγύησης και δυνατότητα παροχής επιχορήγησης σε ποσοστό έως και 20% του δανείου κεφαλαίου βάσει επίτευξης κριτηρίων καινοτομίας και ESG κριτηρίων.
26,2 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ
Όπως προαναφέρθηκε, το νέο ΕΣΠΑ, δηλαδή η προγραμματική περίοδος 2021 – 2027, θα φέρει στην Ελλάδα 26,2 δισ. ευρώ κοινοτικών και εθνικών πόρων. Στην αιχμή του δόρατος του ΕΣΠΑ από άποψης χρηματοδοτικής δυναμικής βρίσκεται το ΕΠΑνΕΚ, το οποίο διαθέτει πόρους ύψους 3,9 δισ. ευρώ.
Από αυτό το ποσό, σχεδόν 1,6 δισ. ευρώ θα κατευθυνθεί για επιχορηγήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα πρώτα προγράμματα του ΕΠΑνΕΚ σχεδιάζεται να βγουν στον αέρα έως τα μέσα του φθινοπώρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η εκκίνηση του νέου προγράμματος θα γίνει με μια χρηματοδοτική πρόσκληση για τις ΜμΕ, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ.
Πάντως, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, θα προκύψουν και δεκάδες άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, πολλά εκ των οποίων θα υλοποιηθούν από τις περιφέρειες (Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα). Τονίζεται ότι οι περιφέρειες κατά τη νέα προγραμματική περίοδο θα διαχειριστούν 8,1 δισ. ευρώ.
Το ΣΔΑΜ
Επίσης, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, έγκριση από τις κοινοτικές αρχές έχει λάβει και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) με πόρους 1,63 δισ. ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα θα υλοποιηθεί στις υπό απολιγνιτοποίηση περιοχές (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και σε νησιά που είναι εξαρτημένα από χρήση πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Διευκρινίζεται ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα υλοποιηθεί συνδυαστικά με το φερώνυμο καθεστώς του αναπτυξιακού νόμου. Μάλιστα, αν και ο νέος αναπτυξιακός δεν προβλέπει ενισχύσεις με τη μορφή επιχορήγησης για τις μεγάλες επιχειρήσεις, για το συγκεκριμένο καθεστώς υπάρχει εξαίρεση. Οπότε, ανεξαρτήτως μεγέθους, όσες επιχειρήσεις ενταχθούν σε αυτό μπορούν να λάβουν και επιχορήγηση.
