Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, το ρούβλι κινείται στα ισχυρότερα επίπεδα από το 2015. Η ισοτιμία του ρωσικού νομίσματος ως προς το αμερικανικό, έφτασε στα 52,3 ρούβλια το δολάριο. Αξίζει να θυμηθούμε ότι αρχές Μαρτίου – λίγες ημέρες δηλαδή μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και όταν η Δύση άρχισε να επιβάλει τις πρώτες κυρώσεις- η ισοτιμία είχε φτάσει στα 139 ρούβλια ανά δολάριο. «Η εκπληκτική άνοδος του ρουβλίου τους επόμενους μήνες εμφανίστηκε από το Κρεμλίνο ως ‘απόδειξη’ ότι οι δυτικές κυρώσεις δεν λειτουργούν», γράφει το αμερικανικό δίκτυο CNBC.
Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν έσπευσε να πανηγυρίσει την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης: «Η ιδέα ήταν ξεκάθαρη: συντρίψτε τη ρωσική οικονομία βίαια. Προφανώς, αυτό δεν συνέβη», υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος. Πίσω από την εντυπωσιακή άνοδο του ρωσικού νομίσματος βρίσκονται τρεις λόγοι: Οι εντυπωσιακά υψηλές τιμές ενέργειας, τα capital controls, αλλά και οι ίδιες οι κυρώσεις. Ο πονοκέφαλος μάλιστα του Πούτιν είναι ότι το ρούβλι έχει γίνει τόσο ισχυρό που η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας λαμβάνει ενεργά μέτρα για να προσπαθήσει να το αποδυναμώσει, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι αυτό θα κάνει τις εξαγωγές της λιγότερο ανταγωνιστικές.
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος σε πετρέλαιο. Ο βασικός «πελάτης» της Μόσχας είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δίνει στη Ρωσία κάθε ημέρα σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ για να αγοράζει ρωσική ενέργεια. Την ίδια ώρα δηλαδή, που η Ε.Ε. προσπαθεί να τιμωρήσει τη Μόσχα με κυρώσεις. Με απλά λόγια: Τους τέσσερις μήνες του πολέμου, η Ε.Ε. έχει στείλει πολύ περισσότερα χρήματα στη Ρωσία σε αγορές πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα από την βοήθεια που έχει προσφέρει στην Ουκρανία. Και με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 60% σε σχέση με πέρυσι, η Μόσχα καταγράφει κέρδη ρεκόρ από τις πωλήσεις του μαύρου χρυσού. Δίνοντας μάλιστα με έκπτωση σχεδόν 30% το ρωσικό πετρέλαιο στην Ινδία και την Κίνα.
Στροφή σε άλλες αγορές
Αν και η Ασία αύξησε γρήγορα τις αγορές της ρωσικού αργού, η Μόσχα βρίσκει ήδη νέες αγορές και σε άλλες περιοχές, προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω πτώση των εξαγωγών της και της παραγωγής πετρελαίου της. Ηδη έχει αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου και προϊόντων διύλισης στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με πολλές πηγές και στοιχεία της Refinitiv. «Η Αφρική και η Μέση Ανατολή φαίνεται να είναι οι κύριες αγορές στις οποίες θα μπορούσαν να στραφούν οι Ρώσοι παραγωγοί πετρελαίου, επομένως αναμένουμε ότι οι παραδόσεις σε αυτές τις περιοχές θα αυξηθούν το δεύτερο εξάμηνο του έτους», δήλωσε στο Reuters ένας έμπορος που ειδικεύεται στα ρωσικά πετρελαιοειδή. Οι ρωσικές εταιρείες πετρελαίου αύξησαν πρόσφατα τις παραδόσεις βενζίνης και νάφθας στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή μέσω των λιμανιών της Βαλτικής, τονίζουν οι ίδιες πηγές. ριν επιβληθούν οι κυρώσεις, το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών εξαγωγών σε αυτές τις περιοχές διοχετεύονταν μέσω λιμένων της Μαύρης Θάλασσας.
Ο Πούτιν επεσήμανε μάλιστα στο Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης πώς οι προμήθειες πετρελαίου στο Πεκίνο και στο Νέο Δελχί αυξάνονται σημαντικά και ότι – μετά τις κυρώσεις – η Μόσχα ανακατευθύνει το εμπόριο της προς τις υπόλοιπες χώρες της ομάδας των BRICS
Με αφορμή μάλιστα την έναρξη της 14ης συνόδου κορυφής των BRICS στο Πεκίνο, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έσπευσε να στηρίξει τη Ρωσία: Ο Κινέζος πρόεδρος δήλωσε ότι «οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στον Ρώσο φίλο του είναι ένα μπούμερανγκ που θα βλάψει τελικά όλο τον κόσμο και τα γεγονότα απέδειξαν για άλλη μια φορά ότι είναι δίκοπο μαχαίρι. Η πολιτικοποίηση, η εκμετάλλευση και η “πολεμικοποίηση» της παγκόσμιας οικονομίας, η χρήση κυρίαρχης θέσης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα για την επιβολή κυρώσεων, δεν θα βλάψει μόνο τους άλλους ,αλλά καθώς και τους εαυτούς τους, κάνοντας τους ανθρώπους να υποφέρουν σε όλο τον κόσμο» , υποστήριξε ο Κινέζος πρόεδρος
Νόμισμα των BRICS
Ο Πούτιν και ο Σι αναμένεται να ανακοινώσουν στη σύνοδο των BRICS τα σχέδιά τους για τη για τη δημιουργία ενός νομίσματος για τις διεθνείς συναλλαγές που θα βασίζεται σε ένα καλάθι που περιλαμβάνει όλα τα νομίσματα των ενδιαφερόμενων χωρών, μια εναλλακτική λύση στο δολάριο και το ευρώ . Αν γίνει κάτι τέτοιο, θα συνιστούσε υπ’ αριθμόν ένα απειλή για τον παγκόσμιο ρόλο αναφοράς του δολαρίου , καθώς θα έχανε το καθεστώς της γεωπολιτικής ηγεμονίας που εγγυάται με την πάροδο των ετών η ίδια η έννοια των πετρελαιοδολαρίων.
Δεδομένου του κυρίαρχου βάρους της Κίνας και της Ρωσίας, το μικτό καλάθι των BRICS στην πραγματικότητα θα υποστηρίζεται από τις πρώτες ύλες – από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τον άνθρακα ως τις σπάνιες γαίες τον χρυσό – που μέχρι τώρα είχαν υποβιβαστεί σε μια μακροοικονομική μεταβλητή των διεθνών οικονομικών σχέσεων.
Το νόμισμα των BRICS, εάν ποτέ δημιουργηθεί, θα έχει ως ασφάλεια πρώτες ύλες και φερέγγυα ασφαλή περιουσιακά στοιχεία , έναντι του δολαρίου, που αντλεί την εγγενή του αξία αποκλειστικά από χρηματοοικονομικές συναλλαγές. «Χαρτί και συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, απέναντι σε βαρέλια και αγωγούς», δηλαδή. Θα το αποδεχτούν αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες; Σίγουρα όχι. Είναι casus belli για την Ουάσιγκτον , με αποτέλεσμα μια μετωπική σύγκρουση να μην αποκλείεται. Οι εξελίξεις στην Ταϊβάν, αλλά και στο Καλίνινγκραντ και τη Βαλτική, απλά ενισχύουν τους φόβους μια νέας παγκόσμιας αναταραχής
