Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Η Gazprom διακόπτει από αύριο και για μία εβδομάδα τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα μας, μέσω του αγωγού Turk Stream. Σύμφωνα με τη ΔΕΠΑ, η διακοπή οφείλεται σε ετήσια προγραμματισμένη συντήρηση του αγωγού, μήκους 930 χιλιομέτρων που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα ,μεταφέροντας ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας, στην νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο αγωγός TurkStream τέθηκε σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2020 από την Gazprom και τη θυγατρική της South Stream Transport.
Ο αγωγός έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει 31,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και αποτελείται από δύο γραμμές. Η πρώτη γραμμή τροφοδοτεί με φυσικό αέριο τους Τούρκους πελάτες, ενώ η δεύτερη προορίζεται για την παροχή φυσικού αερίου στη νότια και νοτιοανατολική Ευρώπης.
Από την περασμένη εβδομάδα, ο ρωσικός κολοσσός Gazprom άρχισε να μειώνει σημαντικά τις παραδόσεις φυσικού αερίου σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, αλλά και η Γαλλία, Αυστρία, η Τσεχία, η Σλοβακία και η Ιταλία. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είχε διαβεβαιώσει την περασμένη Πέμπτη ότι οι μειώσεις των προμηθειών από την Gazprom δεν ήταν προσχεδιασμένες και γίνονται λόγω εργασιών συντήρησης των αγωγών. «Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, είναι σαφές ότι η Ρωσία δεν είναι πλέον αξιόπιστος εταίρος», δήλωσε η αυστριακή υπουργός Προστασίας του Κλίματος και Ενέργειας Λεονόρε Γκέσλερ. Ο αυστριακός καγκελάριος Κάρλ Νιχάμερ συγκάλεσε μάλιστα χθες το βράδυ έκτακτη σύνοδο για την ενεργειακή κρίση. «Το αποφασιστικό κριτήριο είναι η πρόοδος στην κατασκευή αποθηκών. Θέλουμε να μπούμε στον χειμώνα με εγκαταστάσεις αποθήκευσης που θα είναι γεμάτες κατά 80%. Τότε θα είμαστε καλά εξοπλισμένοι. Εάν αυτός ο στόχος κινδυνεύει, θα αναλάβουμε δράση», δήλωσε η Γκέσλερ.
Απάντηση στις κυρώσεις
Το Κρεμλίνο φαίνεται να έχει καταλήξει στην τακτική της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών στην ΕΕ, ώστε να εξαντληθούν τα ευρωπαϊκά κράτη σε σημείο που να κληθούν να επανεξετάσουν τις κυρώσεις στη Μόσχα και υποστήριξη στην Ουκρανία. Το μήνυμα που έστειλαν με την επίσκεψή τους στο Κίεβο οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, μπορεί να μην ήταν αυτό που λογάριαζε ο Πούτιν, αλλά ποιος ξέρει αν θα ισχύει ακόμα ως το φθινόπωρο.
Οι εξαγωγές ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη καταγράφουν άλλωστε συνεχή μείωση πάντως ,μετά την σκλήρυνση των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας .Η Gazprom διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου σε αρκετές Ευρωπαϊκές εταιρείες που δεν δέχτηκαν να πληρώνουν σε ρούβλια για το φυσικό αέριο.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι έκανε λόγο για «πολιτική εκμετάλλευση» του φυσικού αερίου από τη Μόσχα, αρνούμενος να δεχτεί τις αιτιάσεις του Κρεμλίνου για «εργασίες συντήρησης» των αγωγών από τη Gazprom. «Τόσο η Γερμανία όσο και εμείς, και άλλοι, πιστεύουμε πως αυτά είναι ψέματα. Στην πραγματικότητα κάνουν πολιτική χρήση του αερίου, όπως χρησιμοποιούν και τα σιτηρά για πολιτικούς λόγους», δήλωσε ο Μάριο Ντράγκι.
Η ιστορία του Turk Stream
Η Gazprom είχε υπογράψει τον Δεκλεμβριο του 2014 συμφωνία με την τουρκική την Botaş Petroleum Pipeline Corporation για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Turk Stream. Η εγκατάσταση του υπεράκτιου τμήματος του αγωγού στη Μαύρη Θάλασσα ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2018, ενώ ο τερματικός σταθμός λήψης φυσικού αερίου κοντά στην τουρκική πόλη Κιγίκοϊ ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2019.Η ροή φυσικού αερίου στον ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2019. Ο Turk Stream έχει ποντιστεί σε βάθος έως και 2.200 μέτρα. Τα τοιχώματα του αγωγού διαμέτρου 32 ιντσών είναι ικανά να αντιστέκονται σε εσωτερική πίεση 300 bar. Οι αγωγοί σε ρηχά νερά πιο κοντά στην ακτή έχουν πρόσθετη επίστρωση σκυροδέματος πάχους έως 8 cm.
Ο Turk Stream ξεκινά από τον σταθμό συμπίεσης Russkaya που βρίσκεται στην παραθαλάσσια ρωσική πόλη Αναπα. Το υπεράκτιο τμήμα του αγωγού εκτείνεται σε μήκος 230 χιλιομέτρων στα ρωσικά ύδατα, ενώ τα υπόλοιπα 700 χιλιόμετρα διέρχονται από την τουρκική αποκλειστική οικονομική ζώνη της Μαύρης Θάλασσας. Ο αγωγός φθάνει στην ανατολική Θράκη και συνεχίζει στην ξηρά για 180 χιλιόμετρα από την τουρκική ακτή της Μαύρης Θάλασσας μέχρι τα σύνορα Τουρκίας-Ελλάδας.
«Στις 8 Ιανουαρίου 2020, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Βλαντιμίρ Πούτιν γιόρτασαν με ανατολίτικη μεγαλοπρέπεια την έναρξη λειτουργίας του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Turk Stream, στην Κωνσταντινούπολη «, γράφει η Deutsche Welle. «Ηταν ένα εντός έδρας παιχνίδι για τον Τούρκο πρόεδρο και είχε κάθε λόγο να απολαμβάνει τους πλούσιους επαίνους: πήρε αυτό που ήθελε. Δηλαδή, έναν ολοκαίνουργιο αγωγό φυσικού αερίου, που τροφοδοτεί το ευρωπαϊκότμήμα της Τουρκίας ,μέσω της Μαύρης Θάλασσας, με φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία και σε μεγάλη έκπτωση τιμής», σημειώνει η DW.
To Κρεμλίνο , διεκδικούσε μέχρι τότε την κατασκευή ενός άλλου αγωγού, του South Stream ,που επρόκειτο να περάσει από τη Ρωσία μέσω της Μαύρης Θάλασσας στη Βουλγαρία και, επομένως, απευθείας στην ΕΕ. Αλλά οι συμφωνίες που επετεύχθησαν με τη Σόφια δεν ήταν σύμφωνες με την ΕΕ, ενώ υπήρχε πίεση από τις Βρυξέλλες αλλά και από την Ουάσιγκτον. Όμως, αντί να διαπραγματευτεί και να αναζητήσει λύσεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εγκατέλειψε το όλο σχέδιο και ανακοίνωσε τη συμφωνία με τον Ερντογάν. Παρά το γεγονός ότι η Gazprom χρειάστηκε να δαπανήσει υπερβολικά πολλά χρήματα για αυτό το έργο.
Εναλλακτικές πηγές
Το ίδιο διάστημα είχε ολοκληρωθεί και η κατασκευή του αγωγού TAP που προμηθεύει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη από το 2020. Με τη βοήθεια της ΕΕ κατασκευάστηκαν επίσης πολλά μικρότερα έργα αγωγών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. «Η ΕΕ έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Υπάρχουν πλέον πολλοί τρόποι για να στείλουμε αέριο και έτσι να μειώσουμε την εξάρτηση από τη Ρωσία”, δήλωσε ο Βάλτερ Μπολτζ, σύμβουλος στρατηγικής στον ενεργειακό τομέα και πρώην επικεφαλής της αυστριακής ρυθμιστικής αρχής E-Control. «Περισσότερος πανικός προκαλείται από όσο χρειάζεται. Μια αποτυχία της Ρωσίας μπορεί πιθανώς να αντιμετωπιστεί καλύτερα στην πραγματικότητα παρά στα χαρτιά», λέει ο Μπολτζ.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι χώρες μέλη της ΕΕ προετοιμάζονται για ένα μέλλον χωρίς ρωσικούς υδρογονάνθρακες, αλλά εάν ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αποφασίσει να επεκτείνει τη μείωση των προμηθειών , αυτό θα μπορούσε να βλάψει πολύ τις ευρωπαϊκές οικονομίες . Οι χώρες της ΕΕ ξεκίνησαν βέβαια την αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών ενέργειας στα τέλη Φεβρουαρίου, αλλά μόλις αυτή την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε σχετική συμφωνία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
